Aparan yol kimi

təhsilini  xüsusi qeyd edirdi.
Milli  mədəniyyətin  modernləşdirilməsi  probleminə  kulturoloji 
yanaşma  mədəniyyətə  yeni  nəzərlə  baxaraq,  onu  sosial  kapital  kimi 
ifadə  etmək  imkanı  verir  və  qloballaşma  şəraitində  Azərbaycan 
dövlətinin  inkişafında  onun  imkanlarının  sistemli  təhlilini  aparmağa 
şərait  yaradır. Azərbaycanın inkişafı yolu və texnologiyalarının məkan 
və  zaman  baxımından  müəyyənləşdirilməsi  məqsədi  ilə  biz  dünya 
sivilizasiyası 
inkişafının 
müqayisəli 
təhlilini 
keçirmiş, 
dinya 
sivilizasiyası  kontekstində  Azərbaycanın  inkişaf  proqnozları  və 
perspektivlərini  göstərmişik.  Bu  təhlil,  keçid  dövründə  Azərbaycanda 
ruhi  mədəniyyət  və  mədəni  siyasətin  inkişafında  nailiyyətlər,  çətinlik
380
Kuad  Vlammadov
Kulturologiva effcktivli hovat va foalivvota aparan  vol
və  çatışmamazlıqlara  obyektiv  qiymət  verilməsinə  və  qloballaşma 
dövründə  Azərbaycan  Respublikası  mədəniyyətinin  inkişaf  etməli 
olduğu 
əsas 
yollann  aşkar 
edilməsi 
və 
texnologiyalann
hazırlanmasına  imkan  verir.  O,  cəmiyyətin  və  dövlətin  həyatında 
bütöv  sosial  sistem  və  noumen  olan  mədəniyyətə  yeni  baxış 
yaratmağa, 
cəmiyyətin  inkişafında 
mövcud 
çətinliklər 
və
çatışmamazlıqlann 
aradan 
qaldırılmasında  effektli 
metodların 
müəyyən edilməsinə imkan yaradır.
Məqalə  və  məruzələrimizdən  məlum  olduğu  kimi,  biz kulturoloji 
tədqiqatlarımızda metodologiyası  prinsiplərindən -  tarixilik, dialektika 
və  adi  məntiqdən  başqa,  ilk  dəfə  olaraq,  Lütvi  Zadənin  elmi  kəşfi 
olan,  qeyri-səlis  məntiq  nəzəriyyəsinin  prinsipindən  istifadə  etmişik. 
Kulturologiya  üçün  qeyri-səlis  məntiqin  elmi-praktik  dəyəri  ondan 
ibarətdir  ki,  ona  əsaslanan  yanaşmalar  cəmiyyətdə  baş  verən  sosial- 
mədəni hadisələrə yeni nəzərlə baxmaq, ictimai proseslər və mürəkkəb 
sistemlərin  idarə  edilməsi,  qeyri-müəyyənliklərin  təhlili  üçün  qeyri- 
məhdud  imkanlar açır.  Lütvi Zadənin məntiqi sosial  sistemləri ənənəvi 
riyazi  metodlarla  mümkün  olmayan,  linqvistik  dəyişənlərlə  ölçüb  əks 
etdirməyə  imkan  verir.  Onun,  özündə  ətraf aləmə  münasibətdə  Şərq 
və  Qərb  mədəniyyətinin  sintezini  əks  etdirən,  linqvistik  dəyişənlər, 
başqa  sözlə,  “yumşaq  hesablamalar”  ideyası  sosial-mədəni  inkişaf və 
idarəetmənin  keyfiyyətcə  yeni  model  layihələrinin  hazırlanmasına 
yeni  tərzdə  yanaşmağa  imkan  verir.  Buna  görə  də  Lütvi  Zadənin 
məntiqini  istifadə  etməklə  apanlan  sistemli  kulturoloji  təhlil  düzgün 
sosial,  iqtisadi  və  siyasi  qərarlann  qəbul  edilməsini  təmin  edən 
demokratik  idarəetmənin  inkişafı  üçün  perspektivli  əhəmiyyətə 
malikdir.
Demokratik  Azərbaycanın  inkişafının  aktual  problem,  pnnsıp  və 
mexanizmlərinin  təhlili  ölkənin  dünya  sosial-mədəni  məkanında 
tərəqqipərvər,  təhlükəsiz  və  davamlı  inkişaf  üçün  məntiq  və  hərəkəı 
şəraitini  nəzəri  cəhətdən  əsaslandırmağa  imkan yaradır  Tərəfimizdən 
hazırlanmış,  sosial-mədəni  inkişaf qanunauyğunluqlann  mahiyyət  %
 ə 
məntiqini  müəyyənləşdirməyə  imkan  verən  kulturoloji  formul  və 
sxemlər  ölkənin  dünya  mədəniyyəti  və  sivilizasiyalarının  zaman  və 
məkanında inkişaf dinamikasının yüksək templərinin təmin edilməsinə 
istiqamətlənmişdir.  Bu  -   mədəniyyətin  bütöv  sistem,  mədəni  insan,
381

---

Fuad  Mommadov
Kulturolofclya gffckriyJIhaYat  vo fəaliyyətə ap_a.ranj.Ql
mədəni  inkişaf  faktorlan,  mədəniyyətin  effektivliyi,  istehsalın 
effektivliyi  və  idarəetmənin  effektivliyi  formullarıdır.  İstehsalatda  və 
idarəetmədə  effektivliyin  idarəedilməsinin  həlledici  amili fəaliyyətin