Çağdaş Azərbaycan nəsri
Yüklə 6,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yel Babası, Çən Qarısı...
- Tərs nallı atlılar... www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
|
2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
İnsan yaddaşı tarixlərə yaxılan ləkələri, əyriliyi, yalanları çox zaman yadında saxlamır, atır üstündən. Ona görə bir də deməyi lazım bilirəm ki, əsil Tarix həm də içə- insanın daxili aləminə yazılanlardır...Yaddaşımıza sığınaq, bilək ki, bütün bu arayıb axtardıqlarımız düşmən əli yetməyən içimizdə yaşayan tarixi abidələrimizdir. İndi
bir millət
olaraq zamanında səsimi
çıxartmadığım üçün özümü səsi batmış kimi hiss eləsəm də, anlayanların olacağına inanıb yazıram. Bədiilikdən qaçmaq...düşünürəm ki, bu gün bər-bəzəyin yeri deyil, yazdıqlarımı,- yazılanları, ümumiyyətlə, gördüyüm bir çox “üzdən iraq” üzləri, yalançı tarixçiləri, “boğazını otaran” mətbuat
aləmini, tele-şoulardakı “burcutmaları”, istedadsız, səviyyəsiz aparıcıların görüntülərini unudub www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
yazmaq. Nə qədər ki, yaddaşımızdan silinib getməyib qələmə almaq!...
*** Belə deyirlər ki, Ağrıdağ böyüyən, bitən dağdı, ildə bir kərə, daha doğrusu, İl Ay gecəsində, - bizim indi
yəni, gecəylə gündüzün bərabər olduğu gecədə boy atır, böyüyr, bu vaxt ağrı çəkir, gərnəşir, içi, -el diliylə desək, sümükləri səs eləyir. Ona görə də deyirlər ki, həmin İl-Ay gecəsində Ağrı dağının üstündə nə qədər canlı var, diksininb yerlərini dəyişirlər. Elə ağrı çəkdiyinə görə də Ağrıdağ adlanıb. Dədələr deyər ki, hansı dağın kökü var, böyüyür. Dağ bir yana, köklü qayalar, daşlar da var ki, daş olsa da kökü olduğuna görə boy atır, bir insan ömrü bunu hiss etməsə, görə bilməsə də kökü olan hər şey böyüyür, dəyişir. Kökü olmayanlarsa aşınıb-daşınıb kiçilər, balacalaşar. Köksüz qayalara “düşmə” deyərlər...
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Düratı belə böyüdürdü. Orda da insanın nəzərlərinə- baxışlrına görə atlar qanadlarını itirdi. Baxmayaraq göydən gəlməmişdi, sudan çıxmışdılar...)
***
Atalar ona görə deyiblər ki, qalan şey yoxdur, hər şey dəyişir, böyüməli olanlar böyüyür, kiçilməli olanlarsa kiçilir... www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Xalq da belədir, xalqın da köklüsü, köksüzü olur. Köksüz, əsilsiz-nəsilsiz xalq yaradıcı deyil, bu mənada heç nəyi olmaz; nə şəhəri olar, nə qalası, nə musiqisi, nə özünə məxsus adət-ənənəsi. Heç nəyi olmadığına görə də başqa xalqların yaratdıqlarına əl uzadır, oğurluq edir; musiqisindən götürür, geyimindən, yeməyindən, adət- ənənəsindən götürür. Baxmayaraq, millət kimi özünü göstərməkçin yalan-doğru, yazıb yaratdıqları da var.Əl uzadıb başqa xalqlardan götürdüklərinə də: -Bu mənəm, bütün bunlar mənimdi...! -deyə bilir. Təəssüf ki, bu cür oğurluqları çox görmüşük, indinin özündə də tez-tez baışmıza gəlməkdədir. Əsilli-nəcabətli, köklü Xalq yaradıcı xalqdır, yaratdıq- larıyla ətrafına güclü təsir edər, ab-hava yaratmağı bacarar, özünün olan heç nəyi başının üstə qaldırıb, - Mənəm, -demək ağlına belə gəlməz...Yaşayıb- yaratmaqla məşğul olar.
***
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Beləcə, onlar yedi içdi, dörə ( yuxarı başa, hörmətli, sayılan yerə) keçdi, bir bu nağıl qaldı, bir də qırx incəbelin oxuduğu bu mahnı...
Yel Babası, Çən Qarısı...
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Bir daha düşünək...Yaradıcı xalq hər şeydən əvvəl keçmişinə, -yaşamış olduğu ömür-günə, bir sözlə, tarixlərə yaratdıqlarıyla bağlıdır. Özü bilməsə də bu yaratdıqları həm də onun tarixidir... Yaddaşında kodlaşdırılmış tarix. Yer üzünə məktubu da deyə bilərik. Tarixi yaradan da dediyimiz kimi elə kökü olan xalqlardır. Xalq təbiyətə, -varlığa, yaranışa olan münasibətlərinin dərinə işləməyiylə yaşayır. Gətirdiyim bu yaşı bilinməz yaddaş nümunələri də onun tanınması üçündür...Köksüz xalqlar, dediyim kimi yaradıcı deyillər,
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
düzdür işləyib çalışırlar, sabahlar üçün yox, daha çox bu günlə yaşayıb ömür-gün keçirərlər, bununla belə özlərinin yaratdıqları yox dərəcəsindədir... Bu cür xalqlara da kökü olmayan qayalar, daşlar kimi “düşmə” demək olar; “düşmə xalq...”. Belə xalqlar başqa xalqların yaratdıqlarını mənimsəməyə çalışarlar, bu öz yolundan sapmaqdır, başqasının olan yol da yalana, oğurluqlara,-yuxarıda dediyim kimi “tarix oğurluğuna” aparıb çıxardır...
Qarğa məndə qoz var... Bir qarğa göydə uçurdu. Göy üzünün də azad, dinc çağıydı. Qarğa şimala doğru uçurdu. Yerdə,-lap aşağılarda bir qoz ağacı vardı, qarğanı görüb dırnağının ucuna qalxdı, dikəldi ki, özünü göstərsin, desin ki, “ qarğa mən də qoz var”, amma qarğa görmədi, qoz ağacının çevizləri bir-birinə dəyib səs elədi. Qarğa yenə görmədi...Cevizi insanlar gördü, biri dəstədən ayrılıb sağ əlini Lenin kimi qarşıya uzatdı, qoz ağacının başı www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
***
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Xalq, yaratdıqlarıyla həm də Vaxtı ifadə edir, Xalq həm də vaxt deməkdir. Vaxt ancaq Xalqda saxlana bilər, Vaxta ancaq xalqın yaddaşında, düşüncəsində rast gəlmək olar... Ona görə də xalqın yaddaşıyla vaxtı bərpa etmək mümkündür.. Vaxtı duyub anlamaq həm də Xalqın millətə çevril- məyinin, millət olaraq
inkişaf etməyinin əsas şərtlərindəndir. Ona görə də deyə bilərik ki, xalq hələ millət deyil. Millət olmaq xalqın inkişaf etmiş duru yerindən başlayır. Bunu başqa cür anlamaq düzgün olmazdı. Ağıllı, sağlam xalqdan ağıllı, sağlam da millət yaranır. Əksinə ola bilərmi? Yəni, sağlam xalqdan xəstə millət törəyə bilərmi? Məncə bu, xalqın yaşam tərzindən, -həm aldığı, həm də verdiyi tərbiyədən asılıdır. Xalq, eyni soydan, eyni dildən gələn insanların birliyindən yaranır. Bu adamların birliyi sağlamdırsa Xalq
deyilən anlayış var. Bir-birinə bənzəməyən cürbə-cür insan xarakterləri olduğu kimi xalqlar da ayrı-ayrıdır, həm də xaraktercə bir-birinə bənzəməz... www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Yüzilliklərlə bir hakimiyyət altda yaşayıb yaxşı tanıdı- ğımız Rus xalqının obrazını bir anlıq təsəvvürümüzə gətirək: sadəlövh, səmimi, ürəyi açıq, sağlam. Həm də kinli, tərs, dediyindən dönməyən. Təsadüfi deyil ki, aramızda belə bir atalar sözü də formalaşıb. “Rus kimi, net, dedi, qurtardı”. Bu dediyimiz cizgilər rus xalq obrazının təxmini cizgisidir. Ancaq mənə belə gəlir ki, indi dünyanın aparıcı, güclü millətləri sırasında əsaslı yer tutan rus milləti bir başa Rus xalqından əmələ gəlmədi, ondan törəmədi, bir az türk-tatarlardan, bir az alman, fransız millətindən, ingilis milliyəsindən, yəhudilərdən götürdü, dikəldi, bu səbəbdən də tarixin bir çox məqamlarında az qala özünü də tanımadı... hətta xalqın zahirən də olsa dəyişməsi haqda sərəncamlar, fərmanlar da verdi. Müəyyən mənada xalqa təsir edib onu dəyişdirə də bildi... 1941-45 ci illərdə, yəni Böyük Vətən müharibəsi illərində hələ rus xalqı çox dəyişməmişdi, xalq kimi var idi. Başının üstə dayanmış rəhbərlər müxtəlif millətlərin nümayəndələri olsa da onların əmriylə döyüşürdü, öz sağlam inamıyla Vətəni müdafiyə edirdi və etdi də. Əfqanıstan müharibəsində isə artıq Rus xalqı yox dərəcəsindəydi, artıq heç nəyə, net, -demirdi, əfqanlarla www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
rus xalqı yox, birləşmiş Sovet xalqının birləşmiş milləti müharibə aparırdı. Qarşı tərəfdə
isə xalq
dayanmışdı...Əfqan xalqı! Xalq qalib gəldi. Qarabağ müharibəsində isə nə millət iştirak edirdi, nə xalq. Bizim doğma, milli müharıbəmiz baş tutmamışdı. Cəbhədə ölənlərimiz, ölümə gedən igidlərimiz olsa da rəhbərlik qaraguruhun, yuxarıda dediyim xalq-millət obrazına dəxli olmayanların əlində qalmışdı... Çaşqınlıq içində rəhbərini gözləyirdi. Hərc-mərclik idi. Ona görə də düşmən əlinə keçməsin deyə Ata öncə qızını, qadınını öldürürdü, sonra özünü... Onun öz doğma müharibəsi alınsaydı qələbəyəcən gözünü qırpmadan gedəcəkdi. Bundan əmin olun!... Düşmən əlinə keçməsin deyə özünü qayalardan atan xanım qızlarımız, xatun analarımız və Ata dediyim bu obraz bizim Xalqın obrazıdır. Yüzilliklərlə, minilliklərlə yaşayıb yaratmağımız da bu “ataların” üzünədir. Bu cür yüzlərlə fakt var, xalqı da belə tarixi faktlar yaşadır, tərbiyə edir, ayağa qaldırır, Millət kimi boyunu göstərir.
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Belə deyirlər ki, Şəmkir çayından sağ əldə Qalakənd dağının başında əzəmətli bir qala var, el arasında Koroğlu qalası da deyirlər. İçindəki at axuru minillərdi, necədirsə eləcə də qalıb. Qışda, yazda bol suyu, gizlin yolu olan su quyusu var... Dağın ətəyində kərpic kürsüsü yerləşir, qalanın kərpici də bu kürədə bişirilib...Deyilənlərə görə Qara Şah adında bir hökmdar varmış, günlərin birində qalanı almağa qalxır. Qalanın tək bir yolu varmış, Qaladan xeyli aralı bu yolun bir hissəsini küllüyərlərmiş, gözətçilər tez- tez yoxlayarlarmış, küllənmiş yerdə ayaq izi görən kimi göyərçinlə xəbər edərlərmiş... Qara Şah gəlir, atlılarıyla küllükdən keçib gedirlər, gözətçilər ayaq izlərini görüb xəbər göndərirlər. Qala yolunun Qaya arası deyilən yerində Qara Şahın ordusu tələyə düşür, ölən ölür, qaçan qaçır, Şah da canını bir təhər qurtarır, bir kəndin bir qırağında bir qarıya qonaq olur. Axşam çağıymış, qarı bacadan baxır, görür ki, inəyi örüşdən gəldi, amma yanında buzovu yoxdu. Qarı elə uzaqdan-uzağa deyir:
|