MAVZU - 6. SOTSIOLOGIYADA IJTIMOIYLASHUV
AGENTLARI.
MARUZA UCHUN MODEL
3 KURS
O’quv vaqti 2 soat
Talabalar soni
O’quv mashg’ulotining shakli va turi.
Ma’ro’za rejasi.
Ma’ro’za axborotli.
1.Barcha madaniyatlarda oila bola uchun asosiy
ijtimoiylashuv agent hisoblanadi.
2. Keyinroq esa ijtimoiylashuvning yanada ko’plab
agentlari.
3.Barcha
madaniyatlarda
ish
joyi,
ijtimoiylashuv
jarayonlari o’taydigan eng muhim muhit.
O’quv mashg’uloti maqsadi:
Talabalarga
Hozirgi
jamiyatlarda
mahalliy
jamoa
ijtimoiylashuv jarayonlariga ijtimoiy tuzulishning boshqa
tiplariga qaraganda ancha kamroq ta’sir o’tkazsa, uni
birato’la hisobdan chiqarib yuborish mumkin
Pedagogik vazifalar: Mavzuning tub
mhiyatidan kelib chiqqan holda,
ma’ro’zani muayyan qismlarga bo’lish,
O’quv faoliyatining natijalari: Madaniyat, oila, bola,
ijtimoiylashuv, ish joyi, ijtimoiylashuv jarayonlari, muhim
muhit, ijtimoiy kontekstlar va guruhlar.
har bir qismni o’zaro mantiqiy
bog’liqlikni ta’minlash, ochib berish,
tushuntirish, shakllantirish.
Ta’lim usullari
Ma’ro’za, muloqot, «Verbal»
O’quv faoliyatining tashkil qilish
shakllari.
Jamoa, guruhlarda ishlash.
Ta’lim vositalari.
Ma’ro’za matni darsliklar, o’quv majmua, testlar yozilgan
kartochkalar, doska, bo’r.
Monitoring va baholash
Og’zaki so’rov: Tezkor so’rov.
MAVZU - 6. SOTSIOLOGIYADA IJTIMOIYLASHUV AGENTLARI.
SEMINAR UCHUN MODEL
3 KURS
O’quv vaqti 2 soat
Talabalar soni
O’quv mashg’ulotining shakli va turi.
Seminar rejasi.
Ogzaki axborotli.
1.Barcha madaniyatlarda oila bola uchun asosiy
ijtimoiylashuv agent hisoblanadi.
2. Keyinroq esa ijtimoiylashuvning yanada ko’plab
agentlari.
3.Barcha
madaniyatlarda
ish
joyi,
ijtimoiylashuv
jarayonlari o’taydigan eng muhim muhit.
O’quv mashg’uloti maqsadi:
Talabalarga
Hozirgi
jamiyatlarda
mahalliy
jamoa
ijtimoiylashuv jarayonlariga ijtimoiy tuzulishning boshqa
tiplariga qaraganda ancha kamroq ta’sir o’tkazsa, uni
birato’la hisobdan chiqarib yuborish mumkin
Pedagogik vazifalar: Mavzuning tub
mhiyatidan kelib chiqqan holda, Seminar
muayyan qismlarga bo’lish, har bir qismni
o’zaro mantiqiy bog’liqlikni ta’minlash,
ochib berish, tushuntirish, shakllantirish.
O’quv faoliyatining natijalari: Madaniyat, oila, bola,
ijtimoiylashuv, ish joyi, ijtimoiylashuv jarayonlari, muhim
muhit, ijtimoiy kontekstlar va guruhlar.
Ta’lim usullari
Seminar, muloqot, aqliy hujum, «Verbal»
O’quv faoliyatining tashkil qilish
shakllari.
Jamoa, guruhlarda ishlash.
Ta’lim vositalari.
Ma’ro’za matni darsliklar, o’quv majmua, testlar yozilgan
kartochkalar, doska, bo’r.
Monitoring va baholash
Og’zaki so’rov: Tezkor so’rov.
MAVZU – 7. DIN SOTSIOLOGIYASI.
Reja:
1. Din barcha mamlakatlarda mustaqil ijtimoiy institut sifatida faoliyat
ko’rsatib kelmoqda.
2. O’zbekistonda ham din ijtimoiy institutlarning muhim turi sifatida
mustaqil faoliyat ko’rsatishga harakat qilmoqda.
3. Din fuqarolik jamiyatiga xos ijtimoiy hodisa.
I. Tayanch atama va iboralar: Sotsiologiya, fan, obyekt, jamiyat, sodir
bo’layotgan xilma-xil voqea, xodisa, jarayonlarni o’rganish, tushuntirish, subyekti,
faoliyat, shug’ullanich.
II. Darsning maqsadi: Talabalarga Dinning umuman davlatdan mustaqil
yuritishi Konstitusiyada kafolatlangan.Din sotsiologiyasining bosh vazifasi –
dinning jamiyatdagi boshqa institutlarni o’rganish bilan birga diniy jarayonlarni
ham o’rganib tahlil qilishdan iboratdir.
III. Darsning jihozi: Ma'ruza matni, o'quv adabiyotlar, ma'lumotnoma.
IV.Darsning borishi: Tashkiliy qism, talabalar bilan salomlashib,
davomatni aniqlash, jahon yangiliklaridan so'rash, darsni e'lon qilish.
V. Yangi mavzu bayoni:
Dinga ishonish, e’tiqod qilish diniy marosimlar qadimdan ham mavjud
bo’lgan, lekin uning haqiqiy ilmiy o’rganish asosan, XVI,XVII,XVIII asrlarda
boshlanib XIX-XX asrlarda esa keng tadqiq qilina boshlandi. Bu ayniqsa
sotsiologiya vujudga kelishi rivojlanishi bilan bu masalaga e’tibor yanada
kuchaydi. Din barcha mamlakatlarda mustaqil ijtimoiy institut sifatida faoliyat
ko’rsatib kelmoqda. O’zbekistonda ham din ijtimoiy institutlarning muhim turi
sifatida mustaqil faoliyat ko’rsatishga harakat qilmoqda. Din fuqarolik jamiyatiga
xos ijtimoiy hodisadir. Dinning umuman davlatdan mustaqil yuritishi
Konstitusiyada kafolatlangan.
Din sotsiologiyasining bosh vazifasi – dinning jamiyatdagi boshqa
institutlarni o’rganish bilan birga diniy jarayonlarni ham o’rganib tahlil qilishdan
iboratdir. Din sotsiologiyasida dinlar tarixining ajralmas qismi bo’lgan o’zaro
munosabatlar tarixi ham muhim o’rin egallaydi.
Ижтимоий ҳаётнинг муҳим жабҳаси бўлган дин ва диний эътиқод масаласи
социология фанининг муҳим объектларидан бири ҳисобланади. Социология
жамият ҳаётини ўрганар экан, шу ҳаётнинг муҳим таркибий қисми бўлган ва
айни пайтда унга кучли таъсир ўтказувчи омил - дин доимо унинг диққат
марказида бўлган. Социология фанининг асосчиси ҳисобланувчи О. Конт
жамият тараққиётини даврларга бўлар экан, асосий мезонлардан бири
сифатида динга мурожаат қилади. Унинг таснифида инсоният ўз ривожида уч
босқични босиб ўтади. Булар қуйидагилар: теологик, метафизик ва илмий
босқичлар. Конт фикрича, ҳар учала босқичда ҳам дин муайян рол ўйнайди.
Диннинг ижтимоий ҳаётдаги ўрни ва ролини таҳлил қилиш учун, аввало,
дин ўзи нима?- деган саволга жавоб топиш керак. Бу савол жўнгина туюлса
ҳам, унга жавоб бериш анча мураккаб. Бу саволга диншунослик, социология
ва фалсафадаги турли оқимлар турлича жавоб берадилар. Бу жавобларнинг
аксарияти эса бир-бирига зид ва бир-бирини инкор қилади.
Шўролар даврида чиқарилган фалсафа ва атеизмга оид адабиётларда дин
воқеликнинг кишилар онгидаги фантастик инъикоси, деб таърифланган ва у
халқ учун афъюн, деб эълон қилинганди. Бу адабиётларда диннинг асосий
белгиларидан бири илоҳий кучга, яъни худога ишониш, деб белгиланарди.
Ўолбуки, дунёда шундай динлар борки, уларда худо тушунчаси умуман йўқ.
Социология ва диншуносликка оид мавжуд адабиётларни таҳлил қилиш
уларда динга кўплаб таърифлар берилганини кўрсатади. Биз бу таърифлар
қаторига яна биттасини қўшиш ўрнига диннинг ўзига хос белгиларини санаб
ўтмоқчимиз. Улар қуйидагилар:
I. Муайян эътиқод ва таълимотнинг мавжудлиги. Ўар бир дин дунёни ўз
нуқтаи
назарича
изоҳлайди
ва
ишонувчиларда
муайян
эътиқод
шакллантиради.
II. Маросим ва расм-русмлар. Ўар бир дин ўзига хос маросим ва расм-
русумларга эга.
III. Диний
маросим
ва
расм-русумларнинг
муайян
қисми
фақат
белгиланган жойларда жамоа бўлиб бажарилиши. Масалан яҳудий ва
христиан динида ибодатнинг асосий қисми фақат синагога ва черковда
бажарилади. Ислом динида эркаклар томонидан ўқиладиган намоз асосан
жоме масжидларида ўқилади. Динлар сеҳргарликдан аввало мана шу белги
билан, яъни муайян маросимларни муайян жойларда бажариш билан
фарқланадилар. Сеҳргар ва шаманлар Қайри табиий ҳаракатларни
индивидуал ҳолатда бажарсалар, диндорлар диний маросим ва ибодатларнинг
асосий қисмини жамоа бўлиб бажарадилар.
Санаб ўтилган белгиларнинг учаласи ҳам дунёвий динларнинг барчасида
мавжуд. Бу динлар қуйидагилар: иудаизм, христианлик ва ислом.
Иудаизм (яҳудий дини) улар ичида энг қадимийси бўлиб, милоддан
тахминан минг йил олдин шаклланган. Бу дин ўша даврда мавжуд бўлган
бошқа динлардан фарқли ўлароқ, якка худони тан оларди.
Милодий эранинг дастлабки асрларида яҳудийлар дунёнинг кўп
мамлакатларига тарқаб кетдилар, лекин бирор мамлакатда иудаизм расмий
дин сифатида тан олинмади. Кўп мамлакатларда бу дин вакиллари таъқиб
остига олинди. Иккинчи жаҳон уруши йилларида миллионлаб яҳудийлар
нацистларнинг концлагерларида ўлдириб юборилди. Уруш тугагач, Исроил
давлати ташкил топди ва унда иудаизм расмий дин сифатида эътироф этилди.
Христианлик даставвал секта сифатида иудаизм таркибида вужудга келди
ва Кичик Осиё, Юнонистон ва Римда тарқала бошлади. Император
Константин даврида бу дин Рим империясининг расмий дини деб эълон
қилинди. Милодий эра давомида христианлик ўарб мамлакатларида асосий
дин
бўлиб
келмоқда.
Христианликнинг
православие,
католицизм,
протестантлик каби бир неча тармоқ ва оқимлари мавжуд.
Ислом дини эрамизнинг VII асрида шаклланди. Бу диннинг асосини
беш рукн ташкил қилади: 1. Иймон; 2. Намоз; 3. Рўза; 4. Закот; 5. Ўаж.
Исломда суннийлик ва шиа йўналишлари бўлиб, улар ҳам ўз навбатида бир
қатор мазҳабларга бўлинади. Мусулмон дини дунёнинг беш қитъасида ва
деярли барча мамлакатларда мавжуд. Саудия Арабистони, Ливия, Бирлашган
Араб Амирликлари, Иордания, Жазоир, Покистон, Эрон каби қатор
мамлакатларда ислом расмий дин деб эълон қилинган. Ислом динида ҳам
мўътадил ва ақидапараст оқимлар мавжуд.
Уч оламий диндан ташқари, буддавийлик, индуизм, кунфучилик, каби динлар
ҳам кўп миллионлик тарафдорларига эга.
Индуизм эрамиздан олдинги тўртинчи минг йилликда шаклланган. Бу дин
тарафдорлари асосан Ўиндистонда истиқомат қилади.
Бу дин таълимотига кўра, Ерда туҚилиш, ўлиш ва қайта туҚилиш жараёни
абадий кечади. Янги туҚилганлар танасига аввал ўлганларнинг руҳи
жойлашади. Бу руҳнинг аввалги ҳаётдаги мавқеига мос равишда инсонлар
ижтимоий ҳаётда ўз мавқеларига эга бўладилар. Шундай қилиб, бу дин
одамларнинг касталарга бўлинишини илоҳий сабаблар билан изоҳлайди.
Буддавийлик, кунфучилик ва даосизм динлари учун умумий хусусият
шундаки, уларнинг тарафдорлари худони эътироф этмайдилар.
Буддавийлик милоддан аввалги VI асрда Неполда яшаган Судхарт Гаутама
таълимотидан бошланади. Унга кўра, инсонлар туҚилиш ва қайта туҚилиш
доирасидан ўз хоҳиш ва эқтиросларидан воз кечиш орқали чиқишлари
мумкин. Буддавийликнинг асосини нирвана тўҚрисидаги таълимот ташкил
қилади. Бу дин Таиланд, Бирма, Непол, Шри-Ланка, Хитой, Япония, Корея
сингари мамлакатларда тарқалган.
Кунфучилик милоддан олдинги VI асрда яшаган Кун-Фу-Чи таълимотига
асосланади. У Будда билан бир вақтда яшаган бўлиб инсоннинг табиат билан
уйҚунлашиш йўлларини ахтарган.
ўарбда социологиянинг фанга айланиши О. Конт номи билан боҚланса-да,
ундан кўп асрлар аввал ҳам ўарб ва Шарқ олимлари дин ва жамият муаммоси
устида кўп бош қотирганлар. Бу масалада Марказий Осиёда етишиб чиққан
улкан алломалар Юсуф Хос Ўожиб, Абу Али ибн Сино, Мирзо УлуҚбек,
Алишер Навоий, Заҳириддин Муҳаммад Бобур сингари ўнлаб ва юзлаб
олиму-фузалолар чуқур фикрлар билдирганлар. Кичик бир бобда диннинг
ижтимоий ҳаётда тутган ўрни тўҚрисида Марказий Осиёлик олимлар
билдирган фикрларнинг барчасини қамраб олиш имкони йўқ. Шунинг учун
Марказий Осиёдан етишиб чиққан олимлар ижодида диннинг жамиятда
тутган ўрнига катта эътибор берилганини таъкидлаб ўтмоқчимиз. Бу олимлар
диннинг ижтимоий ҳаётдаги ўрнини таҳлил қилар эканлар, бир динни мадҳ
этиб бошқасини танқид қилиш йўлидан бормадилар. Улар турли динларнинг
жамият тараққиётига ўтказаётган таъсирини таҳлил қилишда кузатиш,
қиёслаш ва тарихийлик усулларидан кенг фойдаландилар. Хусусан Абу
Райҳон Беруний ўзининг қатор асарларида, айниқса «Ўиндистон» китобида
турли қабилалар, элатлар ва халқлар ҳаётида динлар қандай рол ўйнаганини
чуқур таҳлил қилиб берди.
ўарб ва Шарқ олимлари дин ва диний оқимларнинг одамлар ва жамият
ҳаётига
ўтказадиган
таъсири
тўҚрисида
қанчалик
чуқур
фикр
билдирмасинлар, дин социологияси махсус илмий йўналиш сифатида ХIХ
аср охири ва ХХ аср бошларида шаклланди.
Дин социологиясининг шаклланиши М. Вебер номи ва илмий фаолияти
билан боҚлиқ. Социология фанининг асосчиларидан бири ҳисобланадиган
немис олими М. Вебер ижодида динни социологик таҳлил қилиш марказий
ўринни эгаллайди. Барча динларни инкор қилиб, уларни халқ учун афъюн,
деб эълон қилган Маркс таълимотидан фарқли ўлароқ, Макс Вебер дин ва
жамият муносабатини таҳлил қилар экан умуман дин тўҚрисида эмас,
муайян даврдаги муайян дин ёки диний оқим тўҚрисида фикр юритди.
Макс Вебернинг фандаги энг катта хизматларидан бири, унинг христиан
динидаги протестантлик мазҳабининг иқтисодий тараққиётга ўтказган
таъсирини кашф этишида бўлди. Унинг назариясига кўра, бойликни, бойлик
орттиришга интилишни унча хушламайдиган христиан дини мазҳаблари
иқтисодий тараққиётга муайян даражада тўсиқлик қилганлар. Бойликни
худонинг неъмати, унга интилишни эса бандаларнинг бурчи деб талқин
қиладиган протестантлик эса иқтисодий тараққиёт ва капиталистик
муносабатларнинг ривожланишига кучли туртки берди. Вебер талқинида,
протестантлик капитализм вужудга келишидаги асосий сабаблардан бири эди.
Вебер издошлари унинг фандаги хизматларини кўкларга кўтариб
мақташди. Унинг хизматларини эътироф этиш билан бирга, шуни ҳам
таъкидлаш лозимки, у иқтисодий тараққиётга фақат бир диний мазҳаб-
протестантликнинг ўтказган таъсирини кенг тадқиқ қилди.
Динларини таҳлил қилар экан, М. Вебер улар саноат капитализми
ривожланишига
Қов
бўлмоқда,
деган
хулосага
келди.
Молиявий
муносабатларга чекловлар қўйиш, ижтимоий ҳаётга пассив муносабатни
тарҚиб қилиш орқали бу динлар, Вебер фикрича, ижтимоий тараққиётга
тўсқинлик қилади. Унинг талқинида христиан дини, айниқса протестантлик
мазҳаби ҳаётдаги адолатсизликни пассив кузатиб ўтирмай, уни бартараф
қилиш учун фаол курашга чақириш орқали ижтимоий тараққиётга катта
туртки беради.
Ислом динидаги оқимлар, мазҳаблар, йўналишлар турлича бўлиб, уларнинг
барчаси ҳам фақатгина ўзлари мансуб бўлган мазҳаб ёки йўналиш ҳақиқий
ислом дини экани, бошқалар эса йўлдан адашганлар, деб даъво қилишади.
Бошқа динларда бўлгани каби исломда ҳам ақидапараст (фундаменталистик)
ва мўътадил оқимлар ўртасида кураш борган. Ақидапараст оқимларнинг
вакиллари динни илк пайдо бўлиш давридаги ҳолатга қайтармоқчи
бўладилар. Аслида эса бу Қоялар мавжуд тузумдан норозилик аломати бўлиб,
ижтимоий тараққиёт йўналишини орқага буриш учун уриниш ифодасидир.
.
ADABIYOTLAR:
1. I.A.Karimov. «Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch». T., 2008 y.
2. I.A.Karimov «O’zbekiston Buyuk kelajak sari» Toshkent – 1998 y
3. I.A.Karimov «Ma’naviyat yuksalish yulida» Toshkent – 1998 y
4. Normurodov B.N. Sotsiologiya tarixi XIX-XX asr. Samarkand, 2003.
5. Giddens E. «Sotsiologiya». -T.: 2002.
6. Normurodov B.N. «Sotsiologiya» Samarkand, 2002.
7. Sosiologicheskiy slovar. -M.: 2002.
MAVZU – 7. DIN SOTSIOLOGIYASI.
Seminar texnologik xaritasi.
2 coat
Ishlash
bosqichlari.
Vaqti
Faoliyat
Ta’lim beruvchi
Ta’lim oluvchi
1 bosqich
Kirish
5-10 daqiqa
Mavzu – 19. Din sotsiologiyasi.
Mashgulot rejasi:
1.Din barcha mamlakatlarda mustaqil ijtimoiy
institut sifatida faoliyat ko’rsatib kelmoqda.
2.O’zbekistonda ham din ijtimoiy institutlarning
muhim turi sifatida mustaqil faoliyat ko’rsatishga
harakat qilmoqda.
3.Din fuqarolik jamiyatiga xos ijtimoiy hodisa.
Tinglaydilar
va
aniqlashtiradilar.
Savollar beradilar,
Javob beradilar.
Maqsadi:Talabalarga
Dinning
umuman
davlatdan
mustaqil
yuritishi
Konstitusiyada
kafolatlangan.
Din
sotsiologiyasining
bosh
vazifasi – dinning jamiyatdagi boshqa institutlarni
o’rganish bilan birga diniy jarayonlarni ham
o’rganib tahlil qilishdan iboratdir.
Asosiy kism:Sotsiologiya, fan, obyekt, jamiyat,
sodir bo’layotgan xilma-xil voqea, xodisa,
jarayonlarni o’rganish, tushuntirish, subyekti,
faoliyat, shug’ullanich.
Adabiyotlar ro’yxati:
1.I.A.Karimov. «Yuksak ma’naviyat yengilmas
kuch». T., 2008 y.
2.I.A.Karimov «O’zbekiston Buyuk kelajak sari»
Toshkent – 1998 y.
2 bosqich
Asosi
55-65 daqiqa
2.1. Seminar rejasi va tuzilishiga binoan «Baliq
skeleti»
«Kadaskop»
«Verbal»
uslublardan
foydalansa bo’ladi..
2.2. Savol – javob va tezkor so’rov orqali mavzu
bo’yicha talabalarning umumiy bilimi aniqlanadi.
Bu
jadval
yordamida
talabalar faoliyatini oshirish
imkoniyatini
yaratadi,
qo’shimcha materillar ыva
ma’lumot ustida ishlashni
o’rgatadi,
tushunish
jarayonini
boshqarish
imkonini vujudga keltiradi.
3
bosqich
Yakuniy
10-15 daqiqa
3.1. Mavzu bo’yicha yakun qiladi.
3.2. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi
Savol beradilar,
aniqlaydilar.
MAVZU – 7. DIN SOTSIOLOGIYASI.
MA’RO’ZANING TEXNOLOGIK XARITASI.
2 soat
Ishlash
bosqichlari
Vaqti
Faoliyat
Ta’lim beruvchi
Ta’lim oluvchi
1 bosqich
Kirish
5-10 daqiqa
Mavzu – 19. Din sotsiologiyasi.
Mashgulot rejasi:
1.Din barcha mamlakatlarda mustaqil ijtimoiy institut
sifatida faoliyat ko’rsatib kelmoqda.
2.O’zbekistonda ham din ijtimoiy institutlarning
muhim turi sifatida mustaqil faoliyat ko’rsatishga
harakat qilmoqda.
3.Din fuqarolik jamiyatiga xos ijtimoiy hodisa.
Tinglaydilar aniqlaydilar va
muhim
joylarini
yozib
boradilar.
Savollar beradilar,
Javob beradilar.
Maqsadi:Talabalarga Dinning umuman davlatdan
mustaqil yuritishi Konstitusiyada kafolatlangan. Din
sotsiologiyasining
bosh
vazifasi
–
dinning
jamiyatdagi boshqa institutlarni o’rganish bilan birga
diniy jarayonlarni ham o’rganib tahlil qilishdan
iboratdir.
Asosiy kism:Sotsiologiya, fan, obyekt, jamiyat, sodir
bo’layotgan xilma-xil voqea, xodisa, jarayonlarni
o’rganish,
tushuntirish,
subyekti,
faoliyat,
shug’ullanich.
Adabiyotlar ro’yxati:
1.I.A.Karimov. «Yuksak ma’naviyat yengilmas
kuch». T., 2008 y.
2.I.A.Karimov «O’zbekiston Buyuk kelajak sari»
Toshkent – 1998 y.
2 bosqich
Asosi
55-65 daqiqa
2.1. Ma’ruza rejasi va tuzilishiga binoan «Baliq
skeleti»
«Kadaskop»
«Verbal»
uslublardan
foydalansa bo’ladi..
2.2. Savol – javob va tezkor so’rov orqali mavzu
bo’yicha talabalarning umumiy bilimi aniqlanadi.
Bu
jadval
yordamida
talabalar faoliyatini oshirish
imkoniyatini
yaratadi,
qo’shimcha materillar ыva
ma’lumot ustida ishlashni
o’rgatadi,
tushunish
jarayonini
boshg’arish
imkonini vujudga keltiradi.
3.1. Mavzu bo’yicha yakun qiladi.
3.2. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi
Savol beradilar,
aniqlaydilar.
MAVZU – 7. DIN SOTSIOLOGIYASI.
MARUZA UCHUN MODEL
3 KURS
O’quv vaqti 2 soat
Talabalar soni
O’quv mashg’ulotining shakli va turi.
Ma’ro’za rejasi.
Ma’ruza mashgulotli:
1.Din barcha mamlakatlarda mustaqil ijtimoiy institut
sifatida faoliyat ko’rsatib kelmoqda.
2.O’zbekistonda ham din ijtimoiy institutlarning muhim
turi sifatida mustaqil faoliyat ko’rsatishga harakat
qilmoqda.
3.Din fuqarolik jamiyatiga xos ijtimoiy hodisa.
Dostları ilə paylaş: |