Fəsil 7: Elmi cəmiyyətin etik qaydalarının pozulması ....................... 134
7.1. Elmi etikaya riayət ........................................................................ 134
7.2. Müəlliflik hüququnun pozulması .................................................. 135
7.3. Plagiat .......................................................................................... 136
Ə
dəbiyyat ............................................................................................. 138
Açar sözlər ........................................................................................... 144
Ön söz
7
Ön söz
Ali məktəbdə təhsilə qədəm qoymaqla gənclərin həyatında yeni mərhələ
başlayır. Bir çoxları üçün bu, başqa bir şəhərə köçmədən, yaşadıqları
şə
hərdə təhsil alanlar üçün isə başqa insanlarla ünsiyyət qurmaq şansına
yiyələnməkdən ibarətdir. Digər tərəfdən həyatlarında yeni dövr kimi qeyd
olunan tələbəlik, bu gənclərin öz doğmalarından uzaq düşmələri əsasında
yaranan emosional hisslərlə müşaiyət olunur. Tələbələr ali məktəbə ayaq
basdıqda ilkin olaraq “Mənim dekanlığım hardadır?”, “Filan kafedranı
necə tapmalı?”, “Filan auditoriya harada yerləşir?” kimi suallarla qarşı-
laşırlar. Bu və digər sualların axtarışında yeni tədrisə başlayanlar tək qa-
lırlar. Ali təhsilin əsas məqsədi də elə buradan irəli gələn özünütəşkiletmə
və sərbəst işləmə kimi amillərlə müşaiyət olunan bir inkişaf prosesindən
ibarətdir.
Tədris prosesinə daha dərindən baş vuran tələbələrdən yeni–yeni
məsələləri həll etmək tələb olunur. Bu, aparılmış praktiki təcrübələrin
yazılı şəkildə tərtibindən tutmuş, ali təhsil məktəbinin müəllimləri tərə-
findən qoyulmuş hər hansı bir empirik və ya nəzəri məsələnin icrası və
tələblərə uyğun elmi dildə yazılmasından ibarət geniş bir sahəni əhatə edir.
Orta məktəbdə mətnlərin elmi dildə yazılması və tərtibi o qədər də geniş
tədris olunmadığından, ali təhsilə başlayan tələbələr bu vərdişlərə sərbəst
şə
kildə yiyələnmək məcburiyyətində qalırlar. Bunun üçün sadəcə dərs-
liklərin oxunması kifayət etmir, çünki, dərslik sırf bir fənn üzrə məlum olan
biliklərin sadə dildə tələbələrə çatdırılmasını qarşısına məqsəd qoyur. Onun
tərtibinin incəliklərıni anlamaq isə orta statistik tələbənin qavrama
sərhədlərini aşır. Yəni, sadəcə kitablara baxmaqla hər hansı verilmiş bir
elmi tapşırığın icrası üçün iş planının tərtibi, aparılması və sənəd-
ləşdirilməsi çox çətin məsələdir. Burada elmi işlərin tərtibi və
prezentasiyası xüsusi ədəbiyyatlarda təsvir olunmuş metodiki göstərişlərin
köməyi ilə həyata keçirilir. Belə ədəbiyyatlar ümumi bilik bazasına əsas-
lanaraq addım–addım tapşırığın deduktiv yolla başa düşülməsinə, onun həll
olunmasına kömək edir.
Təqdim olunan kitabın da əsas məqsədi tələbələri tədris prosesində
müşaiyət edərək, onlara kurs və layihə işləri, bakalavr və magistr disser-
tasiyalarının verilmiş vaxt çərçivəsində addım və addım uğurla işləmələrinə
Ön söz
8
yardım olmaqdan ibarətdir. Kitabda təsvir olunan metodiki biliklər elmi–
tədqiqat işlərinin həyata keçirilməsinə həsr edimiş geniş ədəbiyyat küt-
ləsinə əsaslanır və ali məktəblərdə tədris olunan bütün elm sahələri üçün
dəyərlidir.
Müəllif rəyçilərə və elmi redaktora əlyazmanı diqqətlə oxumalarına və
etdikləri dəyərli göstəriş və təkliflərinə görə öz dərin minnətdarlığını
bildirir.
Frayberq (Almaniya), 2016-cı il.
Rezo Əliyev
|