Baki universitetiNİn xəBƏRLƏRİ №2 Sosial-siyasi elml

Yardımçı məktəbdə xüsusi təlim 

Yardımçı məktəblərdə didaktikanın ən mühüm hissələrindən biri əqli və 

fiziki c

əhətdən geri qalan uşaqların təlimi ilə xüsusi məşğul olmaq, onun məz-

mununu v

ə  mahiyyətini  araşdırmaqdır.  Əqli  cəhətdən  geri  qalan  şagirdlərin 

ümumi t

əlimi, xüsusi məktəbin təliminə uyğunlaşır. Yardımçı məktəbdə təhsi-

lin xüsusiliyi onun t

əshih etmə istiqamətindən asılıdır [6]. 

 II-

xüsusilik yardımçı məktəblər ondan ibarətdir ki, burada əsas aparıcı 

rol uşağın inkişafını öyrənməkdir.  

 Zehni c

əhətdən geri qalma mürəkkəb qüsur olub, beyinin fəaliyyəti ilə 

əlaqədardır. Əqli cəhətdən geri qalanlar nəinki az inkişaf etmiş olur, hətta onla-

rın inkişafı anomal xarakter daşıyır. Əqli və fiziki cəhətdən geri qalan uşaqlar-

da d

ərketmə, müstəqillik və fəallıq aşağı səviyyədə olur. Bu da əqli cəhətdən 

z

əif olan uşağın bilik,bacarıq və vərdişlərə yiyələnməsinə mane olur. Əgər nor-

mal inkişaf etmiş uşaq hər hansı bir fakta baxırsa, orada özünə lazım olan biliyi 

əldə edirsə, əqli cəhətdən geri qalan uşağın yardımçı məktəbdə təhsil almasını 

95 

 

---

ç

ətinləşdirir,  onların  bilik,  bacarıq  və  vərdişlərini  inkişaf  etdirmək üçün yeni 

üsul

lar  axtarıb  tapmaq  tələbi  qarşıya  qoyulur.  Normal  uşaqdan  fərqli olaraq, 

anomal, 

əqli cəhətdən geri qalan uşaqlar öz şəxsi təcrübələrindən istifadə edə 

bilmirl

ər.  Yardımçı  məktəbdə  təlimin  əsas istiqamətlərindən biri fəallıq  və 

müst

əqillik üzərində qurulmalıdır. 

 

Yardımçı məktəbdə təlim zamanı təcrübə ilə nəzəriyyə, əlaqəli xarakter 

da

şımalıdır. Yardımçı məktəbdə təlim təcrübi xarakter daşıyır. Təcrübə bir tə-

r

əfdən təlim prosesində tədris materialını başa düşməyə, onu həyata keçirməyə, 

möhk

əmləndirməyə, digər tərəfdən isə əqli cəhətdən zəif olan uşağın burada iş-

ti

rakı dərk etməsi mühüm rol oynayır. 

 T

əlimdə əyanilik, əqli cəhətdən geri qalan uşaqların dərs prosesində mü-

hüm rol oynayır. Nəinki kütləvi məktəbdə, eyni zamanda yardımçı məktəbdə də 

əyanilik, uşağın hər hansı bir əşyanı qavramağa və onun mahiyyətini araşdırmağa 

köm

ək edir. Əyanilik o zaman səmərəli olur ki, uşağın nitq inkişafına kömək edir. 

Yardımçı məktəbdə təlim alan uşaqlarda müstəqillik və fəallıq kütləvi məktəbdə 

t

əhsil alanlardan aşağı səviyyədədir. Əgər kütləvi məktəbdə ilk günlərdə şagird-

l

ərin müəllimin köməyinə ehtiyacı olursa, getdikcə bu azalır. Yardımçı məktəbdə 

is

ə  bütün hissələrdə  aparıcı  rolu  müəllim  oynayır.  Bu  şagirdlərin fəallığı  və 

müst

əqilliyi kütləvi məktəbdə təhsil alan şagirdlərin səviyyəsinə çatmır.