Zahiriddin muxammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti toirjanov elyor isaqovich
Yüklə 1,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3-rasm. a)erkaklarqo ‘shpoyalari)
(3-rasm,b) ayollar qo’shpoyalari yer sahnidan (balandligi har xil) pastki yog’ochi 130-150 sm, yuqori yog’ochi 190-249 sm 43 balandlikda bo’ladi. Yog’ochlar oralig’i 43-55 sm. Umumta’lim maktablari o’quvchilari uchun, ko’lami katta bo’lmagan musobaqalarda eski ramali qo’shpoyalardan foydalanish hollari ham uchraydi. 3-rasm,b) ayollar qo’shpoyalari Bundayholda qo’shpoyalarda mashq bajarishda xavf tug’diradigan bo’rtib chiqqan shikastlangan joylari bo’lmasligi kerak. Yangi zamonaviy qo’shpoyalar (103-rasm, b) qulayroq. Bundan tashqari yangi gimnastika xodasi va gimnastika «stoli» ham mavjud (4-rasm, a, b); 44 4-a rasm. Gimnastika xodasi. Faqat ayollar o’rtasidagi musobaqalarda qo’llaniladi. 4-b rasm. Gimnastika «stoli». Faqat tayanib sakrashda qo’llaniladi (ayollar va erkaklar). d) past (yordamchi) qo’shpoyalarning yog’ochlari yer sahnidan 130-150 sm balandlikda bo’ladi. Erkaklar qo’shpoyalarida yog’ochlarni muayyan balandlikda tutib turadigan moslama (lo’kidonlar, qisqichlar, vint)lar bo’ladi. Yog’ochlarning balandligini, oralig’ini o’zgartirishda oyoq-qo’1 45 bilan yog’ochni ushlab, ikkinchisi bilan prujinani burab chiqariladi yoki mahkamlanadi. Mashg’ulot oldidan yog’ochlar mahkamlagichlarining qanchalik mustahkamligi, tashqi sirllafining tekisligi, shikastlanmaganligini tekshirib ko’riladi. Ko’chma qo’shpoyalar omborlarda yoki gimnastika jihozlari qo’yiladigan maxsus xonalarda saqlanadi. Ularni tashishda maxsus aravachalardan foydalanish kerak. Yakkacho‘p (5-rasm) tortqichlar yordamida mustahkamlangan tik tirgovuchlarga gorizontal mahkamlangan, silliqlangan, diametri 28 mm temir tayoqdan iborat. Mashg’ulotni mavzusiga qarab yakkacho’pning balandligini yer sahnidan 120 sm.dan 240 sm.gacha o’matsa bo’ladi. Gimnastika inashg’ulotlari bilan shug’ul- lanishni yaqinda boshlagan yosh sportchilar, mashg’ulotlarni devor yonida o’rnatiladigan yakkacho’pda o’tkazishlarini tavsiya etamiz. Yakkacho’pning tirgovuchlari aniq vertikal, temirdan yasalgan cho’pi esa gorizontal holatda o’matiladi. Bunda uning hamma mahkamlagichlari, ayniqsa, poldagi ilgaklar mahkam bo’lishiga e’tiborni qaratish lozim. Yakkacho’pni tez o’matish uchun uni yerga (polga), tirgovuchlari o’matiladigan joyga to’g’rilab yotqizib qo’yiladi. Tortqichlari bilan troslarini tekshirib ko’rib, ikki kishi uni tik holatda ushlab turadi-da, boshqa ikki kishi tortqichlarini mahkamlaydi. Bir tomonini to’g’rilab olgandan so’ng, tirgovuchlar bilan yakkacho’pning aniq turishini e’tibordan chetda qoldirmay, tutashtiruvchi mufta yordamida ikkinchi tomonidagi tortqichlarini tortishmumkin, jihozning kerakli balandligini tezroq aniqlash uchun tirgovuchlarga belgilar (bo’yoq bilan) qo’yiladi. Devor yonidagi yakkacho’pni o’matish bundan ham oson, devorga mahkamlab qo’yilgan tirgovuchga qarab ikkinchi (ko’chma) tirgovuch holati belgilanadi va tezgina o’matiladi. 46 Mashg’ulot oldidan tirgovuchlar qanchalik to’g’riva mustahkam turganligi, troslarning tortilish darajasi, temir tayoqning ustki tomoni tekshirib ko’riladi. Temir tayoqni mashg’ulot oldidan texnik soda eritmasi yoki benzinda ho’llangan latta bilan (moyi ketkiziladi), mashg’ulotdan keyin esa jilvir qog’oz va sochiq bilan artib chiqiladi. Erkin mashqlar maydonchasi (gilami)ning olchami 12x12 m bo’lib, aylanma oq hoshiyasi bo’ladi. Hoshiya tashqarisida kamida yana 1 m qo’shimcha joy qolishi kerak. Elastik to’shama eng yaxshi qoplama hisoblanadi. 5-rasm. Yakkacho‘p «Ko’prik»cha sakrash uchun, xoda va qo’shpoyalarda mashq bajarish uchun qo’llaniladi (6-rasm). Uning balandligi 12 sm, eni 60 sm, bo’yi 120 sm. Pmjinali ko’prikcha (tramplin) balandligi 40 sm, bo’yi 120-130 sm bo’ladi. Mashg’ulotga ko’prikcha yoki prujinasimon moslamani, odatda, oldingi chetini gimnastika to’shagiga taqab, polga mahkam turadigan qilib, rezina yo’lagiga qo’yiladi. 47 6-rasm. «Ko’prik»cha Gimnastika xodasi muvozanat mashqlari bajarish uchun qo’llaniladi. Uning uzunligi - 5 m, qalinligi (pastdan yuqoriga) 16 sm, ustki va ostki sathining eni 10 sm. Tashqi sirti tekis va sirg’anmaydigan bo’lishi shart. Xoda pol sathidan 120 sm balandlikda bo’ladi. Birinchi mash- g’ulotlarda mushaklar chigilini yozish va yangi mashqlarni o’zlashtirishda pastroq -50 sm balandlikda yoki polga yotqizib qo’yilgan xodadan foydalaniladi. Mashg’ulot oldidan xodaning qanchalik gorizontal va mahkam o’matilganligini tekshirib ko’riladi. Uning tashqi sirtiga katta e’tibor beriladi, magneziya yoki kanifol bilan tozalanadi. Batut - ramaga rezina amortizator bilan tortib bog’langan yuqoriga sakratuvchi gorizontal to’r. Sakrash uchun tirgovuchlar kvadrat taxta kesim lari dan iborat bo’ladi. Ularning balandligi 2,5 m. Planka (tizimcha)ning balandligi tirgovuchlar muftasidagi «panja» (turtib chiqqan joy)lar yordamida o’rnatiladi. Tirgovuchlar (стоянки) parallel o’matilgan yog’ochlar bo’lib, pastdagi tirgovuchlarga (yoki har qaysisi alohida tirgovuchga) yaxshilab qotirilgan bo’ladi. To’shaklarning bo’yi 200 sm, eni 125 sm, qalinligi 60-65 sm bo’lib, sportchining yerga kelib qo’nadigan joyiga ikki qavat qilib to’shab qo’yiladi, Ayrim paytlarda bir qavat qilib ham tashlanadi. Murakkab mashqlarni o’rganish paytlarida parolon 48 to’shaklardan foydalaniladi. Pastlikka sakrash maydonchasi (o’lcham 45x50 sm) ilgaklar yordamida gimnastika devorchasiga o’rnatiladi. Musobaqa o’tkazishga mo’ljallangan gimnastika jihozlarining shakli, o’lchamlari, egiluvchanligi va polga m ah k a m la na dig an joylarining qayerda bo’lishi musobaqa o’tkazish qoidalarida belgilab qo’yilgan mezonlarga mos bo’lishi kerak. Umumta’lim maktablarida, quyi jamoalarda o’tkaziladigan ommaviy (saralash toifasiga ega bo’lmagan) musobaqalarda eski jihozlardan foydalanilsa ham bo’ladi, lekin ular ishchi holatda bo’lishi shart. Yüklə 1,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|