Амин Бабайев, Вцгар Бабайев
Yüklə 7,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Qlobal ekologiya
Təbiət-cəmiyyət münasibətlərinin ekolojiləşdirilməsi Əsaslanır Təbii sərvətlərdən səmərəli istifadə Biosferin sabitliyinə və ekosistemlərin dayanıqlığına Prinsipl ər ə V əzif əl ər ə Q ada ğalara E koloji planla şd ırmaya Ekoloji qanunvericilikdə nəzərdə tutulmayan təsərrüfat sahəsi Ekosistemlərin daxili qanunauyğunluqlarına əks çıxan fəaliyyət növləri Ətraf mühitə təsirin yol verilən həddi keçməsi Ətraf mühitə təsiri nəzərə almaq Təsiri minimumlaşdırmaq Tullantıları zərərləşdirmək Ətraf mühiti sağlamlaşdırmaq və s. Əvəzləşdirmə İcazəli istifadə Ödənişli istifadə İnformasiya almaq Xidmət edir 46 keçirilməsi baha başa gəlsə də, daha az ekoloji xələl gətirən istifadə sahəsi ilə əvəzləşdirilməlidir; • bioloji müxtəlifliyin saxlanılması prinsipi - hər hansı bir təsərrüfat fəaliyyəti tarixən yaranmış bioloji müxtəlifliyi dəyişdirməlidir; • təbii sərvətlərin keyfiyyəti, saxlanılması prinsipi - təbii sərvətlərin keyfiyyəti insanın sağlamlığı və ətraf mühit üçün təhlükə törətməyən səviyyədə qalmasının təmin olunması; • icazəli istifadə prinsipi - təbii sərvətlərdən istifadə ilə bağlı olub ətraf mühitə təsir göstərən bütün fəaliyyət növlərinin yalnız təyin olunmuş qaydada verilən xüsusi icazə əsasında həyata keçirilməsi; • ödənişli istifadə prinsipi - istifadə etdiyi sərvətə və ətraf mühitə göstərdiyi təsirə görə hər bir istifadəçi pul ödəməlidir; • ətraf mühitə informasiyanın prinsipi - «hər kəsin ətraf mühitin əsl vəziyyəti haqqında məlumat toplamaq, əldə etmək və almaq hüququ vardır.» (Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, maddə 39, 2-ci bənd). Bu prinsip hər bir vətəndaşın konstitusiya hüququnda öz əksini taparaq «Ətraf mühitə dair informasiya almaq haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu» - ilə (Bakı şəhəri, 12 mart, 2002-ci il) tənzimlənir; • qərarların qəbul olunmasında vətəndaşların iştirakı prinsipi – Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları ekoloji nəticələri sosial-iqtisadi əhəmiyyət kəsb edən qərarların hazırlanması və qəbul olunmasında iştirak edirlər. Təbii sərvətlərdən istifadəni həyata keçirən subyektlərin vəzifə borcları: • ekoloji istifadə sahəsindəki prinsiplərdən irəli gələn müddəalar əsasında qərar qəbul etmək; • təbii sərvətlərdən istifadə obyektlərini yerləşdirərkən ətraf mühitə təsirin mümkünlüyünü nəzərə almaq; • təsərrüfat obyektlərinin və komplekslərinin inşası və istismarı zamanı təbiəti mühafizə tədbirləri işləyib həyata keçirmək; • təmizləyici qurğuların tullantıları zərərləşdirən və utilirasiya edən avadanlıqların səmərli fəaliyyətini təmin edən texnoloji rejimə riayət etmək; • ətraf mühitə təsirin səviyyəsinə nəzarət etmək üçün texnoloji prosesləri və avadanlıqları ölçü cihazları ilə təchiz etmək; • əlverişli mühit yaratmağın vacibliyini əldə rəhbər tutaraq, ərazinin kompleks inkişafına nail olmaq. Təbii sərvətlərdən istifadə zamanı yolverilməzdir (qadağandır): • ətraf mühitə təsirin ekoloji nəticələri qeyri-müəyyən olan və ya nəzərə alınması mümkün olmayan bütün təsərrüfat fəaliyyəti sahələri; • Azərbaycan Respublikasının ekoloji qanunvericiliyinə zidd olan fəaliyyət sahələrinin yaradılması və onlara investisiya qoyulması; • təbii ekosistemlərin və təbiətdə mövcud olan müvazinəti (tarazlığı) pozan və sıradan çıxaran və Yer kürəsinin ozon təbəqəsinə mənfi təsir göstərən 47 bitki və heyvanat aləminin genofondunu məhv edən, insan sağlamlığı və ətraf mühit üçün digər arzuolunmayan nəticələrə səbəb olan təsərrüfat fəaliyyəti ilə bağlı layihələrin işlənilməsi və həyata keçirilməsi; • nüvə və elektromaqnit şüalanması mənbəyi olan obyektlərin əhali sıx məskunlaşan və xüsusi qorunan ərazilərdə yerləşdirilməsi; • xüsusi qorunan, rekreasiya, sanitariya-gigiyenik, tarixi-mədəni və s. təbiəti mühafizə obyektlərinin təyinatına zidd olub, onlara ziyan gətirə bilən bütün təsərrüfat fəaliyyətləri; • tərkibində zərərli maddə və birləşmələrin miqdarı normativdə nəzərdə tutulmuş həddi keçən tullantıların ətraf mühitə (atmosferə, litosferə və hidrosferə) atılması; • sənaye, kommunal-məişət və kənd təsərrüfatı komplekslərinin çirkab sula- rının, eləcə də sənaye, nəqliyyat və məişət və s. tullantılarının təmizlən- mədən və zərərsizləşdirilmədən su hövzələrinə və atmosferə atılması; • yerləşdirmək, zərərsizləşdirmək və basdırmaq üçün sənaye tullantılarının, o cümlədən radioaktiv tullantıların Azərbaycan Respublikasının ərazisinə gətirilməsi. Yüklə 7,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|