MəHƏRRƏm hüseynov poetik frazeologiYA
Yüklə 0,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Bir sevgi
ocağı yanımda yanır, İstisi özgənin, tüstüsü mənim (105, 70). İsiinmişik istisinə Kor olmuşuq tüstüsünə. Sal yorğanı üstümüzə: 93 «Ç ək yataq, layla vaxtıdır» (Ağasəfa, 155). Frazeoloji novatorluq s ənətkarın söz işlətmə vərdişinin t ərkib hissəsi və nümunəvi göstəricisidir. Frazeoloji novatorluq h əm də şairin varlığı bədii dərketmə kamilliyinin təsdiqi kimi maraqlıdır. Mətnə doğma dilimizin nəfəsi ilə xüsusi təravət ver ən frazeoloji novatorluq şairin yaradıcılıq borcundan əlavə h əm də sənət dilinə, xalqın mənəvi sərvətinə bağlılığının təbii n əticəsidir. Məsələn, Famil Mehdinin «Susmaq qızıldır» şeirində frazeoloji birl əşmə bir növ bədii memarlıq funksiyasını yerinə yetirir. Bütöv poetik sistem yaratmağa istiqamətləndirilən frazeologizm olduqca z ərif bədii strukturun yaranması üçün stimul ya radır. Sərlövhədəki frazeoloji vahidin semantikası ilə bağlı mənalı mühakimələrin təbii yekunu kimi frazeoloji neologizm meydana çıxır. Q əribə məsəldir, M əntiqə bir bax! « Gümüşdür danışmaq, qızıldır susmaq!» B əlkə dünyamızı yaraladılar, Bütöv bir torpağı paraladılar. B əs onda necə? B əlkə ədalətə güllə atıldı, Bir xalqın mənliyi ucuz tutuldu. B əs onda necə? Hardasa körp ələr öldü acından, İgidlər asıldı dar ağacından, B əs onda necə? B əlkə susduruldu yanımda biri, Sıxıb dodağını kəsdi dişldəri, B əs onda necə? B əlkə şər atıldı başqa birinə, Yaş deyil, od qondu kirpiklərinə, B əs onda necə? 94 M ələk donu geydi bəlkə bir iblis, B əlkə öz həddini aşdı karyerist, B əs onda necə? B əlkə nə ürəyi, nə gözü doydu, B əlkə öz adını özgəyə qoydu, B əs onda necə? Əgər bacarırsan sus, danışma, döz! Qorxuram ür əyim partlaya, fəqət, Qoy h ərb-məsəl olsun dilində bu söz: « Danışmaq qızıldır, susmaq cinay ət!» (86, 36) Göründüyü kimi, son misralar – şairin novatorcasına deyim nümun əsi poetik başlanğıc olan «Gümüşdür danışmaq, qızıldır susmaq» strukturuna – frazeoloji birl əşmə modelinə uyğun gəlir. Şeirdən göründüyü kimi, şeir yaradıcılığı və folklor dil əlaqəsi o dem əkdir ki, söz sənətkarı qaynaqlardan mənimsədiyi frazeoloji birl əşmələrin sənət imkanlarını zənginləşdirmə niyyətlidir. Onu tam h əzm etdiyi üçündür ki, onun üzərində yaradıcılıq işi apara bilmişdir. Novatorluq şeir mətninin canına-qanına hopmuş, bədii m ətnin poetik sanbalına çevrilmişdir. Frazeoloji ifadənin s əfərbəredici xarakterini, çevikliyini duyan müəllif onun bu imkanlarından faydalanmaq fürsətini ötürməmişdir. F.Mehdinin «Tülküd ən qorxan Əhməd» şeiri ilə məhz bu meylin ifadəsi olaraq meydana çıxmışdır. Yüklə 0,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|