tən, Cəbrayılın Muhəmmədə gətirdiyi Quran on yeddi min ayə
idi.” (“Usulu-Kəfi”-də “Fədlul-Quran” kitabı 28-ci hədis. c.2
səh.634. Məclisi “Miratul-Uqul”12/536-cı səhifədə bu hədisə
“səhihdir” deyir.)
6
Hicri 307-ci ildə vəfat etmişdir. “Təfsirul-Qummi” adı ilə məhşurlaşan
təfsirin müəllifidir. Məclisi onun haqqında belə deyir: “Əli ibn İbrahim ibn
Həşim Əbul-Həsən əl-Qummi imamilərin ən dəyərli ravilərindən və ən böyük
şeyxlərindəndir. Bütün tərcümeyi-hallar onun dəyəri və etibarlılığı üzərində
ittifaq halındadır.” Rical alimi Nəcaşi “əl-Fihrist”də demişdir: “Hədisdə
doğrucul, nüfuzu təstiqlənmiş və düzgün məzhəbli birisidir.” (Bax! “Müqəd-
dimətul-Bihar” səh.128.) Həmçinin onun təfsiri haqqında belə deyilmişdir: “Əli
ibn İbrahim əl-Qummi Kuleyninin ən dəyərli şeyxlərindən birisidir. Heç
şübhəsiz ki, onun əlimizdə olan təfsiri bizə çatan ən qədim təfsirlərdəndir. Bu
təfsir iki doğrucul adamın (Bəqir və Cəfər) əleyhissəlamın təfsiridir.” (İxtisarla
nəql etdim. Bax! “Tabaqatu əaləmuş-şiə” (4-cü əsr) səh.167. “Əz-Zəria” 4/302.
“Muqəddimətu Təfsiril-Qummi” Şeyx Musəvi əl-Cəzairinin qələmi ilə səh.14-
16.)
7
H.328-ci ildə vəfat etmişdir. Şiə məzhəbinin ən dəyərli kitabı olan “Kitabul-
Kafi”nin müəllifidir. Onun barəsində Şeyx Tusi demişdir: “Hədisdə alim idi...”
(“Ricəl ət-Tusi”səh.495.) Ərdəbili demişdir: “Hədisdə insanların ən doğruculu
idi. Kitabul-Kafini iyirmi ilə yazmışdır.” (“Cəmiur-Ruvat” 2/218. Hilli səh.145).
Ağabozork ət-Tehrani demişdir: “Əl-Kafi, hədisdə etimad olunan əsas dörd
kitabın ən dəyərlisidir. Rəsulullahın ailəsindən nəql olunmuş rəvayətləri onun
kimi yazan olmamışdır.” (“Əz-Zəria”17/245) Onun bu kitabı haqqında həmçinin
belə deyilmişdir: “O, İslami kitabların ən dəyərlisi, imamilərin əsərlərinin ən
əzəmətlisidir. Əl-Əstərabadi deyir ki, biz, şeyx və alimlərimizdən eşitdik ki,
İslamda bu kitaba bərabər bir kitab yazılmamışdır.” (Bax!Abbas əl-Qummi “əl-
Kunə vəl-əlqab” 3/98. “Mustədrəkul-Vəsail”3/532).
15
Cəfər (rahiməhullah) dedi: “Həqiqətən bizdə Fatimənin
müshəfi var. Amma sən bilmirsən ki, Fatimənin müshəfi nədir?”
(Ravi deyir ki,) mən dedim: “Fatimənin müshəfi nə olan şeydir?”
O (imam) isə dedi: “Bu elə bir müshəfdir ki, sizin bu Quranınızın
üç mislinə bərabərdir. Allaha and olsun ki, onda Qurandan bir hərf
belə yoxdur.” (“Usulu-Kəfi”də “əl-Hüccə” kitabı 1/239-240.
Məclisi “Miratul-Uqul”3/54-də bu hədisi səhihləşdirir.)
Əhməd ibn Əbi Talib ət-Təbərsi
8
də bu etiqadın sahibi
olmuşdur. Bunu, onun Əl-İhticac kitabında qeyd etdiyi rəvayətlər
də isbat edir. Bu rəvayətlərdən birində deyilir ki, “Peyğəmbər
(salləllahu aleyhi və səlləm) vəfat edəndən sonra Əli Quranı topla-
dı və Peyğəmbərin (salləllahu aleyhi və səlləm) vəsiyyət etdiyi
kimi onu muhacir və ənsarların yanına gətirib onlara göstərdi. Əbu
Bəkr onu açanda birinci səhifədə özlərinin biabırçılıqlarının yazıl-
dığını gördü. Ömər sıçrayıb ayağa qalxdı və dedi: “Ey Əli! Onu
buradan rədd elə! Bizim ona ehtiyacımız yoxdur.” Əli onu götürüb
getdi. Sonra Zeyd ibn Sabiti çağırıb gətirdilər. O, Quran oxuyan
birisi idi. Ömər ona dedi: “Əli bir Quran gətirmişdi, orada muhacir
və ənsarların pis əməlləri yazılmışdır. Biz belə qərara gəldik ki,
özümüz bir Quran yazıb ondan muhacir və ənsarları biabır edib
hörmətdən salan yerləri (ayələri) çıxardaq.” (“əl-İhticac” 1/155).
Muhəmməd Bəqir əl-Məclisi
9
yuxarıda qeyd etdiyim “on
yeddi min ayə” hədisini şərh edərkən hədisin “səhih” olduğunu
qeyd etdikdən sonra belə demişdir: “Həqiqətən, Quranın naqisliyi
və dəyişdirildiyi barəsində olan açıq-aydın, səhih hədislər çoxdur.
8
H.620-ci ildə vəfat etmişdir. “əl-İhticac” kitabının müəllifidir. Məclisi onun
barəsində demişdir: “Şeyx Əbu Mənsur Əhməd ibn Əbi Talib ət-Təbərsi bizim
dəyərli, qədim və doğrucul mühəddis olan fəzilətli alimlərimizdəndir və
“Kitabul-İhticac”ın sahibidir.” (Müqəddimətu Biharil-Ənvər səh.140). Hur
Amili də onun barəsində: “Fəzilət sahibi bir alim və doğrucul olan fəqih bir
mühəddis idi” deyir. (Əməlul-Amil 2/17 və Məməqani “Tənqihul-Məqal”1/69).
9
H.1111-ci ildə vəfat etmişdir. “Biharul-Ənvər”, “Miratul-Uqul fi-şərhi
əxbərir-Rəsul”, “Ciləul-Uyun”, “Əl-Ərbəin”, “Haqqul-Yəqin” və bir çox
əsərlərin müəllifidir. Onun böyük bir hədisçi və fəqih bir alim olmasında heç bir
şiə alimi ixtilaf etməmişdir. O, öz zamanında ən böyük şiə alimi idi. Onun
bioqrafiyası üçün bu kitablara müraciət edin! Ərdəbili “Cəmiur-Rəvat”2/78-79,
Məməqani “Tənqihul-Məqal”2/85, Hur Amili “Əməlul-Amil”2/248.
16
Bu barədə olan hədislər mənaca mütəvatir dərəcəsindədir.
Onların (təhrif barədə olan hədislərin) hamısını rədd etmək bir
başa hədislərə olan etimadı aradan qaldırmağı labüd edir. Mənim
zənnimcə bu barədə olan hədislər imamət barəsində olan hədislər-
dən az deyil. Bəs onlar onu (imaməti) hədislər ilə necə isbat
edirlər?”
10
(“Miratul-Uqul”12/536 və bəzi nüsxələrdə səh.525).
Həmçinin o, Biharul-Ənvər adlı kitabında Quranın təhrifinə
dair belə bir bölüm də açmışdır: “Bəbut-Təhrif fil-Əyətil-ləti hiyə
xiləfu mə ənzəlallah” (Allahın nazil etdiklərinin xilafına olan
ayələrdə təhrif bölümü).
Əbul-Həsən əl-Amili
11
də Şeyx Məclisi kimi bu barədə olan
hədislərin mütəvatir dərəcəsində olduğunu qeyd edərək deyir: “Bil
ki, inkar olunmaz həqiqətdir ki, mütəvatir və digər xəbərlərə əsa-
sən, həqiqətən, Peyğəmbərin vəfatından sonra Quranda dəyişiklik-
lər baş vermişdir. (Sahabələr) Quranı topladıqdan sonra bir çox
kəlməni və ayələri yox etmişlər.” Daha sonra o, təhrif olunmamış,
əsil Quranın Mehdidə olduğunu qeyd edir. Sonra bu əqidəyə sahib
olan böyük şiə alimlərindən Kuleyninin, onun ustadı Qumminin,
Əyyaşinin, Numaninin, Əbu Talib ət-Təbərsinin və Məclisinin
adını qeyd edərək sözünü belə tamamlayır: “Demək olar ki, bu
əqidə bizim məzhəbin (şiəliyin) zəruriyyətlərindəndir.” (Mira-
tul-Ənvər”, səh.36, əlavə olaraq səh.49-51-ə də bax!).
Adnan əl-Bəhrani
12
“Məşariquş-Şumus əd-Durriyyə” adlı ki-
tabında (səh.126) qeyd etmişdir ki, Quranın təhrifinə dair olan
10
Yəni, təhrif barədə olan hədisləri inkar etdikləri halda imamət barəsində
olan hədisləri necə qəbul edirlər?Axı təhrif barəsində olan hədislər heçdə
imamət haqqında olan xəbərlərdən az deyil!!!
11
Şiə alimlərinin bioqrafiyalarının yer aldığı “Ravdatul-Cənnət” əsərində
Əbul-Həsən Amilinin ən böyük şiə fəqihlərindən olduğu qeyd edilir. Bütün şiə
alimləri onu övmüş, onun elmini təqdir etmişdir. Həqiqətən də, o, şiənin
fəxridir. (Onun bioqrafiyası üçün bu əsərlərə müraciət edin! Ağabozork ət-
Tehrani “Əz-Zəria” 20/264. Yusuf Bəhrani “Lulutul-Bəhreyn” səh.107.)
12
“Məşariquş-Şumus əd-Durriyyə” kitabının müəllifidir. Ağabozorq ət-
Tehrani onun barəsində belə deyir: “Mahir olan elm əhlindən və fəziləti kamil
olanlardan biri idi...” (əz- Zəria 3/1265: ixtisarla nəql etdim.)
17
hədislər mütəvatir dərəcəsindədir. Həmçinin bu məsələ Şiə
Dostları ilə paylaş: |