1-Mavzu: Pedagogik fikr tarixi va maktab amaliyotida o‟qituvchi mahorati masalalari Reja



Yüklə 0,56 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/19
tarix02.01.2022
ölçüsü0,56 Mb.
#44277
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   19
Unsurul  Maoliy  Kayqovusning  (milodiy  1021  –  1022  yillarda  tug‗ilgan) 

«Qobusnoma»  asarida  ilk  bor  notiqlik  san‘ati  maktablarining  SHarq 

mamlakatlarida  rivojlanishi  tarixi  bayon  etilgan  hamda  o‗sha  davr  notiqlari  haqida 

ma‘lumotlar  berilgan.  Ushbu  asar  hozirgi  global  o‗zgarishlar  davrida  insonni 

ma‘naviy  jihatdan  kamolotga  etkazishda  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Mazkur 

noyob asar ko‗plab SHarq va G‗arb tillariga tarjima  qilinib  shuhrat qozongan.  

Kayqovus  o‗z  asarida  har  bir  yoshni  aqliy,  axloqiy,  jismoniy  tarbiyasida 

turmush  tajribasi  muhim  ahamiyat  kasb  etishini  aytadi.  Bolalarni  faqat  yaxshi 

mudarris  tarbiyani  hayot  bilan  bog‗lagan  holda  kamolotga  etkazish  mumkin  deb, 

uning  yo‗llarini  va  usullarini  bayon  etgan.  Kitobda  javonmardlar  egallashi  zarur 

bo‗lgan quyidagi  yo‗nalishlarda  ta‘lim-tarbiya  berish nazariyasi  ko‗zda tutilgan: 

                                                 

4

 Беруний.  Танланган   асарлар. 1 жилд,  – Тошкент,  ―Фан‖, 1968,  106-бет. 



5

 Беруний.  Танланган   асарлар. 1 жилд,  – Тошкент,  ―Фан‖, 1968,    40-бет. 




1. Kayqovus bilim  haqida. 

2. Hunar va turli  kasb egalari  haqida. 

3. Turmush va xulq-odob qoidalari haqida. 

4. Jismoniy  etuklik  haqida. 

Kayqovus 

mudarrislarning 

axloqli 

ekanligini 

birinchi 

belgisi, 

uning 

suxandonligida  deb  biladi  va  “Hamma  qobiliyatlardan  eng  yaxshisi  nutq 



qobiliyatidir”  deydi.  Suhandonni  shogirdlarga  notiqlikda  rost  so‗zlash  kerakligini 

ta‘kidlaydi.   



U  so„zlarni  to„rt  xilga  bo„ladi:  birinchisi  -  bilinmaydi  va  aytilmaydi, 

ikkinchisi  aytiladigan  va  biladigan,  uchinchisi  -  ham  bilinadi,  ham  aytishga, 

bilishga  zaruriyati  yo‗q,  ammo  aytsa  ham  bo‗ladi.  To‗rtinchisi  -  biladigan  va 

zaruriyat  bo‗lmasa  aytilmaydigani.  Eng  yaxshisi  to‗rtinchisi,  ya‘ni  biladigan  va 

aytilmaydigani,  deydi.  So‗zlaganda  andishalik  bo‗lish,  sovuq  so‗zlik  bo‗lmaslik, 

kamtarlik,  maqtanmaslik,  birovning  so‗zini  diqqat  bilan  eshitish  odoblarini 

ta‘kidlab o‗tadi.  

Odamlarni  ham  to„rt  xilga bo„ladi: birinchi xil kishilar ko‗p narsani biladi va 

yana  bilgisi  kelaveradi.  Bular  olim  va  fozillar  bo‗lib,  ularga  bo‗ysunish  kerak, 

deydi.  Ikkinchisi,  bilmagan  narsani  bilishga  harakat  qiladi,  ular  qobil  kishilar 

bo‗lib,  bunday  kishilarni  o‗qitish  va  o‗rgatish  kerak.  Uchinchisi,  bilganini  ham 

bilmaydi,  go‗yo  uyquda  yashagandek,  ularni  uyg‗otish  kerak.  To‗rtinchisi, 

bilmaydi  va  bilmaganini  ham  tan  olmaydi.  Bular  johil  kishilar  bo‗lib,  ularni 

o‗qitish befoyda, ulardan qochish kerak, deydi. 


Yüklə 0,56 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   19




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin