Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti o. Sh. Mamanazarov

 
1.3. Loyiha va investitsiyalarni boshqarishning oʻzaro bogʻliqligi 
 
Mamlakatimizda  amalga  oshirilayotgan  keng  koʻlamli  dasturiy  maqsadlarni 
boshqarish  usulini  oʻz  ichiga  olgan  har  qanday  qayta  qurish  jarayonini  tartibga 
solishning tasdiqlangan vositasi boʻlib, unga muvofiq qator davlatlararo, mintaqaviy, 
tarmoq  va  ob’yektlarga  moʻljallangan  maqsadli  dasturlar  yaratildi. Ularning  har  biri 
oʻzaro bogʻliq boʻlgan kompleks (resurslar, atamalar va ijrochilar uchun) loyihalaridir. 
Ularning  amalga  oshirilishi  loyihani  boshqarish  konsepsiyasiga  asoslangan  (project 
management).  Konsepsiyaning  asosi  loyihaga  har  qanday  tizimning  (masalan, 
korxonaning)  boshlangʻich  holatidagi  vaqt  va  pul  sarflashi  bilan  bogʻliq  boʻlgan 
oʻzgarish sifatida qarashidir. Budjet va vaqt cheklovlari doirasida oldindan belgilangan 
qoidalarga  muvofiq  amalga  oshiriladigan  ushbu  oʻzgarishlar  jarayoni  ushbu  yangi 

---

 
  11 
 
sintetik  fanning  mohiyatini  tashkil  etadi.  Bunday  yondashuv  iqtisodiyot  va 
boshqaruvdagi  barcha  oʻzgarishlarni  investitsiya  loyihalari  tizimiga,  ularni 
boshqarishni esa investitsiyaviy boshqaruvga olib borishga imkon beradi (shuningdek, 
investitsiyalarni boshqarish ham deb aytadilar). 
Zamonaviy  sharoitda  loyihalarni  boshqarish  usullar  va  vositalartoʻplami   
investitsiyalarni  boshqarishning  yuqori  samaradorli  metodologiyasini  oʻzida  aks 
ettirib, quyidagilarga imkon beradi. 
•  Investitsiyalar  bozorini  tahlil  qilish  va  uning  investitsion  portfelini 
shakllantirish, uni rentabellik, xavf va likvidlik mezonlari boʻyicha baholash; 
•  xavf  omillari  va  noaniqliklarni  hisobga  olgan  holda  investitsiyalar 
samaradorligini baholash; 
•  investitsiya  resurslariga  boʻlgan  ehtiyojni  baholash,  qarzga  olingan  va  qarz 
mablagʻlaridan  foydalanishning  maqsadga  muvofiqligini  baholash  bilan  kompaniya 
investitsion resurslarini shakllantirish strategiyasini ishlab chiqish; 
• muayyan loyihalarning investitsion jozibadorligini tanlash va baholash; 
• individual moliya vositalarining investitsion sifatini baholash va eng samarali 
vositalarni tanlash; 
• muayyan investitsiya loyihalari va dasturlarini amalga oshirishni rejalashtirish 
va tezkor boshqarish; 
• xaridlar va ta’minot tartibini shuningdek, loyiha sifatini boshqarishni tashkil 
etish; 
• investitsion jarayonni samarali amalga oshirishni, shu jumladan oʻzgarishlarni 
boshqarish va samarasiz loyihalarni  oʻz vaqtida yopish (ayrim  moliyaviy vositalarni 
sotish) va kapitalni qayta investitsiyalash boʻyicha qarorlar tayyorlash; 
• loyihani tugallashni tashkil etish, koʻpincha loyihaning umuman bajarilishiga 
salbiy  ta’sir  koʻrsatadigan  investitsiya  boshqaruvining  psixologik  aspektlarini  toʻliq 
hisobga olish.