6-Ma’ruza Мавзу: suyuq va sochiluvchan moddalar sathini o‘lchash



Yüklə 0,65 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə9/18
tarix02.01.2022
ölçüsü0,65 Mb.
#47244
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   18
6 MARUZA Suyuq va sochiluvchan moddalar sathini o’lchash

2

 kameralarida hosil qilinadigan bosimlar opqali osongina topilishi mumkin: 



P

1

=(h+h

0

)∙ρ

1

∙g                                                (6.14) 

bu yerda, ρ



1

 - muvozanatlashtiruvchi idish va impulsli naycha 5 dagi suyuqlik zichligi. P



2

 босим 


idishdagi zichligi ρ

2

 bo‘lgan suyuqlik ustunining gidrostatik bosimi impulsli naycha 2 dagi zichligi ρ

1

 

bo‘lgan  suyuqlik  ustuni  ҳ



0

  va  balandligi  h-H  va  zichligi  ρ  bo‘lgan  idishdagi  havo  (bug‘)  ustuni 

gidrostatik bosimlari yig‘indisidan iborat: 

P

2

=h

0

ρ

1

∙g+Hρ

1

g+(h-H)ρ∙g                                  (6.15) 



Shunday qilib, difmanometrga ta’sir etadigan bosimlar farqi ∆P quyidagi ifoda bilan topiladi: 

∆P=P

1

-P

2

=[hρ

1

-Hρ

2

-(h-H)ρ]∙g=[h(ρ

1

 - ρ)-H(ρ

2

-ρ)]∙g                (6.16) 

(6.16)  ifodadan  ko‘rinib  turibdiki,  sath  o‘lchagich  ko‘rsatishi  h  ning  joriy  qiymatigagina  эмас, 

suyuqlik  zichligiga  ρ

1

  va  bug‘  zichligi  ρ  ga  ham  bog‘liq,  ular  esa  o‘z  navbatida  idishdagi  muhitning 

harorati va  bosimiga bog‘liq. Shuning uchun difmanometrik sath 

o‘lchagichning  shkalasini  hisoblash  idishdagi  ishchi  bosimi 

bo‘yicha  hisoblanadi.  Bundan  tashqari,  o‘lchash  natijasiga 

impulsli  naychadagi  suyuqlik  zichligi  ρ



1

  ning  o‘zgarishi  ta’sir 

etadi, chunki bu yerda balandligi h bo‘lgan ustunning va impulsli 

naycha 5 ning gidrostatik bosimi o‘zgardi, shu bilan bir vaqtda P



1

 

bosim  o‘zgarmas  bo‘lib  qolishi  lozim.  Bu  atrof  muhit  harorati 



yoki idishdagi muhit harorati o‘zgarganda sodir bo‘ladi. 

Sathni 


difmanometrlar 

bilan 


o‘lchash 

usuli 


qator 

afzalliklarga  ega:  sath  o‘lchagichlar  mustahkam,  montaj  qilish 

oddiy  va  ishonchli  ishlaydi.  Ammo  ularda  bitta  jiddiy  kamchilik 

bor:  difmanometrlarning  sezgir  elementi  nazorat  qilinuvchi 

muhitga  bevosita  tegib  turadi.  Agressiv  muhitlarning  sathni 

o‘lchashda  bu  yo  difmanometrlar  uchun  maxsus  materialdan 

foydalanishni taqozo qiladi yoki difmanometrga aktiv muhit kirib 

qolishdan, 

masalan, 

импульс 


найчаларига 

ажратиш 


qurilmalarini  ulash,  impulsli  naychalarni  toza  suv  bilan  yuvish  va  hokazodan  saqlaydigan 

difmanometrlarni ulash sxemalarini qo‘llanishni taqozo qiladi. 

Bu  kamchilikdan  gidrostatik  sath  o‘lchagichlardan  bir  turi  –  pyezometrik  sath  o‘lchagichlar 

mustasnodir. 

Pyezometrik  sath  o‘lchagichning  prinsipial  sxemasi 

6.8-rasmda  keltirilgan.  Bu  asboblar  zichligi  o‘zgarmas 

suyuqlik  ustunining  bosimini  o‘lchashga  mo‘ljallangan. 

Suyuqlik  ustunining  bosimi  uning  balandligiga  mutanosib 

ravishda o‘zgaradi. Pyezometrik sath o‘lchagichlar turli  xil: 

agressiv, agressiv bo‘lmagan va qovushqoqligi katta bo‘lgan 

suyuqliklarni  ochiq  yoki  berk  idishlardagi  suyuqliklar 

sathini  o‘lchashda  qo‘llaniladi.  Suyuqlik  solingan  idishga 

pyezometrik  naycha  1  tushiriladi  va  uning  ustki  tomoni 

manometr  4  bilan  parallel  qilib  havo  yoki  inert  gaz 

manbaiga  ulanadi.  Unda  havoning  sarfi  drossel  3  bilan 

cheklanib, rotametr 2 yordamida nazorat qilib turiladi. 

Idishdagi  suyuqlik  sathining  berilgan  H  balandligida 

pyezometrik  naychadan  suyuqlik  orqali  chiqadigan  havo 

pufakchalarining har sekundda bittadan chiqishi ta’minlangan bo‘lishi kerak. 

Suyuqlik  sathi  ortsa,  naychadagi  bosim  ortadi,  undan  chiqadigan  pufakchalar  soni  kamayadi, 

suyuqlik sathi kamaysa, naychadan chiqadigan pufakchalar soni ortadi. Bosimning bunday o‘zgarishini 

manometr 4 o‘lchaydi, manometr shkalasi suyuqlik sathiga muvofiq darajalangan bo‘ladi. 

Suyuqlik sath tizimda barqarorlangan bosim bo‘yicha topiladi: 

Р-Р

х

=Р∙ρ∙g                                         (6.17) 

bu yerdan 



g

P

P

H

x







bu yerda, Р



х

 – idishdagi suyuqliklar ustidagi bosim, P-P

х

 bosim manometr 4 bilan topiladi. 

Suyuqlik  sathni  o‘lchashda  ma’lum  sharoitlarda  statik  elektr  toki  paydo  bo‘lishi  mumkin. 

Shuning uchun tez alangalanuvchi va portlash xavfi bor suyuqliklarni nazorat qilishda inert газ sifatida 

karbonat angidrid, azot, tutunli gazlar yoki maxsus pyezometrik sath o‘lchagichlar ishlatiladi. 




Yüklə 0,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   18




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin