bo‘lgan suyuqlik ustunining gidrostatik bosimi impulsli naycha 2 dagi zichligi ρ
Shunday qilib, difmanometrga ta’sir etadigan bosimlar farqi
∆P quyidagi ifoda bilan topiladi:
∆P=P
1
-P
2
=[hρ
1
-Hρ
2
-(h-H)ρ]∙g=[h(ρ
1
- ρ)-H(ρ
2
-ρ)]∙g (6.16)
(6.16) ifodadan ko‘rinib turibdiki, sath o‘lchagich ko‘rsatishi h ning joriy qiymatigagina эмас,
suyuqlik zichligiga ρ
1
va bug‘ zichligi ρ ga ham bog‘liq, ular esa o‘z navbatida idishdagi muhitning
harorati va bosimiga bog‘liq. Shuning uchun difmanometrik sath
o‘lchagichning shkalasini hisoblash idishdagi ishchi bosimi
bo‘yicha hisoblanadi. Bundan tashqari, o‘lchash natijasiga
impulsli naychadagi suyuqlik zichligi ρ
1
ning o‘zgarishi ta’sir
etadi, chunki bu yerda balandligi h bo‘lgan ustunning va impulsli
naycha 5 ning gidrostatik bosimi o‘zgardi, shu bilan bir vaqtda P
1
bosim o‘zgarmas bo‘lib qolishi lozim. Bu atrof muhit harorati
yoki idishdagi muhit harorati o‘zgarganda sodir bo‘ladi.
Sathni
difmanometrlar
bilan
o‘lchash
usuli
qator
afzalliklarga ega: sath o‘lchagichlar mustahkam, montaj qilish
oddiy va ishonchli ishlaydi. Ammo ularda bitta jiddiy kamchilik
bor: difmanometrlarning sezgir elementi nazorat qilinuvchi
muhitga bevosita tegib turadi. Agressiv muhitlarning sathni
o‘lchashda bu yo difmanometrlar uchun maxsus materialdan
foydalanishni taqozo qiladi yoki difmanometrga aktiv muhit kirib
qolishdan,
masalan,
импульс
найчаларига
ажратиш
qurilmalarini ulash, impulsli naychalarni toza suv bilan yuvish va hokazodan saqlaydigan
difmanometrlarni ulash sxemalarini qo‘llanishni taqozo qiladi.
Bu kamchilikdan gidrostatik sath o‘lchagichlardan bir turi – pyezometrik sath o‘lchagichlar
mustasnodir.
Pyezometrik sath o‘lchagichning prinsipial sxemasi
6.8-rasmda keltirilgan. Bu asboblar zichligi o‘zgarmas
suyuqlik ustunining bosimini o‘lchashga mo‘ljallangan.
Suyuqlik ustunining bosimi uning balandligiga mutanosib
ravishda o‘zgaradi. Pyezometrik sath o‘lchagichlar turli xil:
agressiv, agressiv bo‘lmagan va qovushqoqligi katta bo‘lgan
suyuqliklarni ochiq yoki berk idishlardagi suyuqliklar
sathini o‘lchashda qo‘llaniladi. Suyuqlik solingan idishga
pyezometrik naycha 1 tushiriladi va uning ustki tomoni
manometr 4 bilan parallel qilib havo yoki inert gaz
manbaiga ulanadi. Unda havoning sarfi drossel 3 bilan
cheklanib, rotametr 2 yordamida nazorat qilib turiladi.
Idishdagi suyuqlik sathining berilgan H balandligida
pyezometrik naychadan suyuqlik orqali chiqadigan havo
pufakchalarining har sekundda bittadan chiqishi ta’minlangan bo‘lishi kerak.
Suyuqlik sathi ortsa, naychadagi bosim ortadi, undan chiqadigan pufakchalar soni kamayadi,
suyuqlik sathi kamaysa, naychadan chiqadigan pufakchalar soni ortadi. Bosimning bunday o‘zgarishini
manometr 4 o‘lchaydi, manometr shkalasi suyuqlik sathiga muvofiq darajalangan bo‘ladi.
Suyuqlik sath tizimda barqarorlangan bosim bo‘yicha topiladi:
Р-Р
х
=Р∙ρ∙g (6.17)
bu yerdan
g
P
P
H
x
,
bu yerda, Р
х
– idishdagi suyuqliklar ustidagi bosim, P-P
х
bosim manometr 4 bilan topiladi.
Suyuqlik sathni o‘lchashda ma’lum sharoitlarda statik elektr toki paydo bo‘lishi mumkin.
Shuning uchun tez alangalanuvchi va portlash xavfi bor suyuqliklarni nazorat qilishda inert газ sifatida
karbonat angidrid, azot, tutunli gazlar yoki maxsus pyezometrik sath o‘lchagichlar ishlatiladi.
Dostları ilə paylaş: