n qay dark n
deyilm lidir
-
:
-
:
.
:
»
«
.
:
»
«
.
.
]
:
[
1314.
vay t edilir ki,
s ibn Malik demi dir: “(Bir d ) biz Pey mb rl
birlikd Usf nd n qay dark n Pey mb r d
sin minmi , S fiyy bint
Huyeyyi
1
d t rkin alm
. Bird n d
büdr di v onlar n h r ikisi yer
1
243-cü h dis bax.
hih l-Buxari
Cihad kitab .
508
ld . bu T lh d
sind n yer s çray b: “Ya R sulullah, atam-anam s
qurban”– dedi. Pey mb r : “Qad n qeydin qal!”– dedi. bu T lh bü-
rünc yi üzün tutdu v qad na yax nla b bürünc yi onun üstün atd qdan
sonra onlar n d
sini yola haz rlad . H r ikisi d
mindikd n sonra biz
Pey mb ri
hat miz ald q. Biz M din
yax nla qda Pey mb r de-
di: “Biz geri dön nl r, tövb ed nl r, ibad t ed nl r, R bbimiz h md ed n-
rik!
1
” O, M din
daxil olanad k bu duan t krar etdi. ( l-Buxari, 3085)
92-ci f sil. S
rd n qay td qda
namaz q lmaq
-
:
-
.
]
:
[
1315.
b r vay t edir ki, Pey mb r n zaman s rd n s
r aç ld qda
2
qay dard sa, m scid girib oturmam dan vv l iki rük t namaz q lard . ( l-
Buxari, 3088)
1
Transkripsiyas : Ayibun , taibun , abidun , li Rabbin hamidun!
2
Burada Duha vaxt – y ni t qrib n gün ç xandan yar m saat sonra – n
rd tutulur
509
-
57 – Xums kitab
1-ci f sil. Xumsun
1
vacibliyi
-
:
-
:
.
.
.
.
.
.
.
.
.
»
«
.
.
.
.
-
[
=
>
?
@
A
B
Z
[
V
Z
-
.
.
.
-
-
:
»
«
.
.
.
1
H rbi q nim tl rin be
bir hiss si. Bu bir hiss yen d be hiss
bölünür v sonra onun be
bir hiss si müs lman hökmdar n lind qal r, qalan be
dörd hiss is Quran bölgüsün uy un olaraq,
Muh mm d Pey mb rin qohumlar – Ha imin v Mütt libin n sli, yetiml r, kas blar v ehtiyac içind
olan müsafirl r aras nda paylan r.
hih l-Buxari
Xums kitab .
510
.
.
]
:
[
1316.
vay t edilir ki, Malik ibn Ovs ibn H
san demi dir: “(Bir d ) günorta
vaxt m n evimd ik n Öm r ibn X ttab n gönd rdiyi elçi yan ma g lib dedi:
“Möminl rin miri s ni ça
r!” M n onunla (Öm rin) yan na getdim. M n
Öm rin yan na daxil olduqda onun bo taxt n üstünd oturdu unu gördüm.
Onun alt na heç bir ey s rilm mi di, özü d d ri yast a söyk nmi di. M n
salam verib oturdum. Öm r dedi: “Ey Mali!
1
S nin h mq bil rind n b -
zil ri (öz ail ri il birlikd ) yan ma g lib (m nd n yard m ist dil r) v m n
(öz köm kçil rim ) onlara yard m etm yi tap rd m. Götür bu yard
, on-
lar n aras nda payla r!” Dedim: “Ey möminl rin miri, b lk , bu i i ba qa-
na tap rasan.” Öm r dedi: “Ay adam, (s
) bunu götür, (payla dedim)!”
n Öm rin yan nda ik n onun qap
Y rfa g lib dedi: “Osman, Abdur-
hman ibn Auf, Zubeyr v S d ibn bu V qqas (yan na g lm k üçün) izn
ist yirl r, onlara izn verirs nmi?” Öm r: “B li!”- deyib onlara izn verdi. On-
lar iç ri daxil oldular v salam verib oturdular. Y rfa da bir q
r oturduq-
dan sonra (aya a qalx b) dedi: “ li v Abbas izn ist yir, onlara izn verirs n-
mi?” Öm r: “B li!”- deyib onlara izn verdi. Onlar iç ri daxil oldular v sa-
lam verib oturdular. Abbas dedi: “Ey möminl rin miri, m niml bunun
aras nda hökm ver.” Onlar n mübahis si, Allah n Öz pey mb rin
q ni-
t olaraq b
etdiyi B nu-N dir q bil sinin mallar üstünd dü mü dü.
Osman v onunla g nl r dedil r: “Ey möminl rin miri, onlar n aras nda
hökm ver, onlar sakitl dir!” Om r dedi: “Özünüzü al n! Göyü v yeri
saxlayan Allah xatirin (deyin görüm), Pey mb rin , özünü q sd ed k:
“Biz (pey mb rl r) miras qoymuruq, qoyub getdiyimiz s
dir”- dediyi-
ni bilirsinizmi?” Onlar: “B li, demi dir”- dey cavab verdil r. Sonra Om r
liy v Abbasa üz tutub soru du: “Sizi and verir m Allaha (deyin görüm),
Pey mb rin bel dediyini bilirsinizmi?” Onlar: “B li, demi dir”- dey ca-
vab verdil r. Öm r dedi: “M n siz bu haqda x
r verm k ist yir m. Bilin
ki, Allah bu q nim tl ri m xsusi olaraq Öz elçisi üçün ay rm v bundan
heç k
pay verm mi di.” Sonra Öm r bu ay ni oxudu: “Allah n Öz Elçisi-
onlardan verdiyi q nim tl t
f siz n at, n d d
sürdünüz. Lakin
Allah Öz elçil rini ist diyi k sl r üz rind hakim edir. Allah h r ey qadir-
dir.”
2
Bu q nim tl r ancaq Allah n elçisin m xsus idi. Amma bununla ya-
na vallahi, o, bu q nim tl ri sizd n gizlin saxlay b ancaq öz m nf ti üçün
istifad etm mi , ( ksin ) bundan siz pay ay rm v onu sizin aran zda
payla
rm
. Ax ra da bu mübahis etdiyiniz mallar qalm
r. Pey m-
r bu maldan ail sinin illik x rcini öd
r, yerd qalan is Allah yo-
lunda x rcl
n mallara qatard . Pey mb r ömrü boyu bel etmi dir.
Allaha xatirin (deyin görüm, Pey mb rin ) bel etdiyini bilirsinizmi?”
Onlar: “B li!”- dedil r. Sonra Öm r liy v Abbasa dedi: “Allaha xatirin
(deyin görüm,) bunu bilirsinizmi?” Sonra Öm r davam edib dedi: “Allah Öz
1
“Mali” “Malik” isminin q sald lm formas r.
2
“ l-H r” sur si, 6.
511
pey mb rinin dünyas d yi dikd n sonra bu B kr: “M n Pey mb -
rin x lif siy m”- deyib bu mallar götürdü v onlar Pey mb rin s rf
etdiyi i
s rf etdi. Allah bilir ki, bu B kr bu i
sadiq, xeyirxah, do ru
yolla ged n, haqqa boyun
n bir adam idi. Allah bu B krin ömrünü ta-
mamlad qdan sonra m n bu B krin varisi oldum v (xilaf ti) idar etdiyim
iki il rzind bu mallar Pey mb rin , sonra da bu B krin s rf etdiyi i -
s rf etdim. Allah bilir ki, m n bu i
sadiq, xeyirxah, do ru yolla ged n,
haqqa boyun
n bir adam olmu am. Sonra siz m nim yan ma g ldiniz v
ikiniz d eyni sözü dediniz, eyni m
ni rz etdiniz. S n ey Abbas, g lmi-
n, qarda n o lunun
1
(miras ndan) s
çatacaq pay götür
n, bu ( li)
is g lib, zövc si üçün onun atas ndan qalm miras als n. M n d siz de-
dim ki: “Pey mb r demi dir: “Biz (pey mb rl r) miras qoymuruq, qo-
yub getdiyimiz s
dir!” Lakin dü ün nd ki, bu mallar siz verm k la-
md r, dedim: “ st yirsinizs , bu mallar siz verim, amma g k siz ba la-
z hd , verdiyiniz söz sadiq qalas z v bu mallar Pey mb rin
bu B krin s rf etdiyi, habel m n xilaf g ldikd n sonra s rf etdiyim
s rf ed siniz.” Siz: “Bu mallar biz ver!”- dediniz, buna gör d m n
onlar siz verdim. Allah xatirin deyin görüm, m n o mallar siz verdim-
mi?” Onlar: “B li!”- dedil r. Sonra o, üzünü liy v Abbasa t
f çevirib
dedi: “Allah xatirin deyin görüm, m n o mallar siz verdimmi?” Onlar:
“B li!”- dedil r. Öm r dedi: “Yoxsa siz m nd n ba qa bir q rar gözl yirsi-
niz?! Göyü v yeri saxlayan Allaha and olsun ki, m n bu i
ba qa bir q rar
verm
m.
r siz bu mallar yerb yer ed bilm
ksinizs , onda
onlar m
qaytar n, m n bu i in öhd sind n g
m.” ( l-Buxari, 3094)
2-ci f sil.
Pey mb rin zirehi, sas ,
nc , q
hi v üzüyü bar -
sind , habel ondan sonra g n
lif rin bu bölü dürülm mi
yalardan istifad etm si
bar
, h mçinin Pey mb rin
fat ndan sonra shab rinin
ba qalar n onun saç , s n-
li v qablar vasit sil b
t
dil
si haqq nda deyil nl r
-
:
-
.
]
:
[
1317.
vay t edilir ki, (bir zaman)
s a lanmam d rid n tikilmi , orta
barmaqla ads z barma a tax lan ba olan bir cüt s nd l ç xard b göst rmi
onlar n Pey mb
m xsus oldu unu bildirmi dir. ( l-Buxari, 3107)
1
Pey mb rin atas Abdullah Abbas n do ma qarda olmu dur.
hih l-Buxari
Xums kitab .
512
-
:
.
:
.
]
:
[
1318.
vay t edilir ki, (bir d ) Ai
cod parçadan tikilmi bir bürünc k
xard b demi dir: “Pey mb rin ruhu b
nind n ç xark n bu bürünc k
onun ynind idi.” Dig r r vay td , Ai nin Y
nd haz rlanan, qal n par-
çadan tikilmi bir izar
1
v cod parçadan tikilmi bir bürünc k ç xartd
r verilmi dir.” ( l-Buxari, 3108)
-
.
]
:
[
1319.
s r vay t etmi dir ki, (bir d ) Pey mb rin piyal si s nd v o, bu
qab n çat gümü lehiml
2
yap
rd . ( l-Buxari, 3109)
3-cü f sil.
Uca Allah buyurur: “...bilin ki,
keçirdiyiniz q nim tl rin be
biri Allaha, Onun Elçisin ....
xsusdur...”
3
-
:
:
[
'
(
)
*
Z
-
:
.
:
»
«
.
]
:
[
1320.
vay t edilir ki, Cabir ibn Abdullah l- nsari
demi dir: “Bizl rd n
birinin o lu oldu v o, u
a Qas m ad verdi. nsar (ona) dedi: “Biz s ni
bul Qas m deyib ça rmayacaq v s
gözün ayd n olsun da dem
-
yik.” Onda h min adam Pey mb rin yan na g lib dedi: “Ya R sulullah,
nim o lum oldu v m n ona Qas m ad verdim. Lakin nsar (m
)
dedi ki: “Biz s ni bul Qas m deyib ça rmayacaq v s
gözün ayd n olsun
da dem
yik.” Pey mb r buyurdu: “ nsar düz i görmü dür.
(Özü-
nüz ) m nim ad
qoya bil rsiniz, lakin kunyam
4
qoymay n. Çünki
Qas m
5
ancaq m
m!
” ( l-Buxari, 3115)
-
:
»
«.
]
:
[
1
239-cu h disin qeydl rin bax.
2
Metal v ba qa eyl ri yap
rmaq üçün qalay v s. rinti.
3
“ l- nfal” sur si, 41.
4
92-ci h disin qeydl rin bax.
5
“Qas m” – bölü dür n, payla ran. Pey mb r dem k ist mi dir ki, o, n is verdikd v ya
imtina etdikd bunu ancaq Allah n izni v ist yi il edir.
513
1321.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “(M n öz ixtiya-
mla) siz n (bir ey) ta edir, n d veril n bir ey mane ola bilir m. M n
ancaq bölü dür
m, m
mr olunan yerin eytirir m.” ( l-Buxari, 3117)
-
:
:
»
«.
]
:
[
1322.
vay t edilir ki, Xövl l- nsariyy
demi dir: “M n Pey mb rin be-
dediyini e itmi m: “El insanlar vard r ki, onlar Allah n mal
1
haqs z
yer da
rlar. Bel rini Qiyam t gününd C
nn m odu gözl yir.” ( l-
Buxari, 3118)
4-cü f sil.
Pey mb rin :
Z
nim tl r siz halal edildi!
[
sözü
-
:
:
[
Z
-
:
:
»
.
.
-
-
.
.
«.
]
:
[
1323.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Pey mb rl rd n
biri döyü ç xark n öz h mq bil rin : “Qoy qad nla evl nib onunla ya-
nl q etm k ist
n, lakin h yax nl q etm mi , h mçinin ev tikmi , amma
üstünü h damla örtm mi , habel qoyun v ya d
sürüsü alm v onla-
n balalamas gözl
n kims r m nim dal mca g lm sinl r!”- dedi, son-
ra da döyü yolland . O, sr namaz n vaxt nda v ya buna yax n bir vaxt-
da (q sdin durdu u) m ml
g lib çatd qda gün
dedi: “S n d (Alla-
n) mrind n, m n d . Allah m, bizim üçün gün i saxla!” Bel likl , Allah
Öz pey mb rin z r b
ed
k gün dayand . Sonra o, (döyü
keçirdikl ri) q nim tl ri bir yer toplad . Bu vaxt (göyd n) q nim tl ri yan-
b yox ed
k bir od g ldi, lakin q nim tl toxunmad
2
. Onda h min
1
Y ni Allah n müs lmanlara b
etdiyi nem tl ri, beytülmal
2
Muh mm d pey mb
q
r g lib getmi pey mb rl r döyü rd q nim t keçirdikd onu
bir yer toplayar, sonra da Allah göyd n od nazil edib h min q nim tl ri yand rard . Bu da onu bildir rdi
ki, art q onlar n Allah yolunda verdiyi qurbanlar q bul edilmi v q nim tl rd n heç bir ey m nims -
nilm mi dir. Onu da qeyd etm k laz md r ki, q nim tl yiy nm k ancaq Muh mm d ümm tin
xsus edilmi dir.
hih l-Buxari
Xums kitab .
514
pey mb r (öz sg rl rin ) dedi: “Aran zda man x yan t ed n kims r
var. Odur ki, qoy h r q bil
n bir n r m
bey t etsin.” (Bey t snas n-
da) onlardan birinin li pey mb rin lin yap
v o dedi: “X yan tkar si-
zin aran zdad r. Qoy s nin h mq bil rin m
bey t etsinl r.” (Bu d )
onlardan iki v ya üç n rin li pey mb rin lin yap
v o dedi: “X ya-
ti siz etmi siniz!” ( in üstü aç ld qdan) sonra onlar gedib q ldan düz l-
dilmi , in k ba na ox ar bir ba g tirdil r v onu (q nim tl rin aras na)
qoydular. Bundan sonra od o q nim tl rin ham
yand b yox etdi. Daha
sonra is Allah q nim tl ri biz halal buyurdu, bizim z if v aciz oldu u-
muzu görüb onlar biz halal etdi
1
. ( l-Buxari, 3124)
5-ci f sil
-
-
.
]
:
[
1324. bn Öm rd n
r vay t edilmi dir ki, (bir d ) Pey mb r Abdullah ibn
Öm ri ordu s ralar nda N cd yollad . Orada onlar q nim t olaraq çoxlu d -
keçirdil r v h r bir döyü çünün pay na on iki v ya on bir d
dü -
dü. (Bundan lav ,) onlar n h r birin yen bir d
verildi. ( l-Buxari, 3134)
-
:
.
:
»
«
.
]
:
[
1325.
vay t edilir ki, Cabir ibn Abdullah
demi dir: “Pey mb r Ciran -
2
q nim tl ri bölü dür rk n bir n r ona: “ dal tl (böl)!”– dedi. Pey-
mb r ona dedi: “M n dal tli olmasayd m, s n b db xt olard n!” ( l-Bu-
xari, 3138)
-
:
:
.
-
-
.
.
]
:
[
1326. bn Öm r
r vay t edir ki, (bir d ) Öm r ibn X ttab dedi: “Ya R sulul-
lah, m n cahiliyy t dövründ bir gün etikaf
3
ed
yim n zir etmi m.”
Pey mb r d ona n zirini yerin yetirm yi mr etdi.
Huneyn döyü ünd
keçirilmi cariy rd n ikisi Öm
çatm
. O
da bu cariy ri M kk
ki evl rind n birind sakin etmi di. Pey mb r
Huneyn sirl rini azad etdikd n sonra onlar küç rd g zib-dola ma a
ba lad lar. Bu vaxt Öm r (o luna) dedi: “Ey Abdullah, bax gör n olub?” bn
1
224-cü h dis bax.
2
779-cu h disin qeydl rin bax.
3
205-ci h disin qeydl rin bax.
515
Öm r dedi: “Pey mb r
sirl ri azad etmi dir.” Onda Öm r buyurdu:
“Get, (m
verilmi ) cariy ri azad et!” ( l-Buxari, 3144)
6-c f sil.
Öl n (mü rikin) mal n be
bir hiss si götürülmür, ksin ,
mal n ham onu öldür n
adama çat r, v mir sahibinin bu
xüsusda verdiyi hökm
-
:
-
:
.
.
:
»
«
.
.
:
»
«
.
:
.
:
»
«
.
.
.
]
:
[
1327.
vay t edilir ki, Abdur-R hman ibn Auf
demi dir: “B dr döyü ünd
n (döyü çül rin) c rg rind ik n sa ma v soluma bax b gördüm ki, ya-
mda nsardan olan iki azya u aq durub. Onda m n, qüvv tli adamlar n
aras nda olma t
nna etdim. U aqlardan biri m ni dümsükl yib dedi:
mican, bu C hli tan rsanm ?” Dedim: “B li, (tan ram)! O s nin n -
yin laz md r, qarda o lu?” U aq dedi: “M
deyibl r ki, o, Pey mb ri
söyür. Can m lind olan Allaha and olsun ki,
r m n onu görs m, iki-
mizd n
li daha yax n olan ölm yinc m n ondan l ç km
m!”
n u
n bu sözün heyr t etdim. O birisi d m ni dümsükl yib eyni söz-
ri dedi. Az keçm
n m n bu C hlin camaat aras nda vurnuxdu unu
gördüm v (u aqlara): “Soru du unuz adam bax budur!”- dedim. Onlar q -
nclar ç kib bu C hlin üstün cumdular v onu öldür
k q nclad -
lar. Sonra Pey mb rin yan na gedib bunu ona x
r verdil r. Pey mb r
soru du: “Onu hans z öldürdü?” U aqlar n h r biri: “Onu m n öldür-
düm!”– dedi. Pey mb r soru du: “Q nclar
n (qan ) silmisinizmi?”
Onlar: “Xeyr!”– dey cavab verdil r. Pey mb r onlar n q nclar na bax b
dedi: “Onu h r ikiniz öldürdünüz. Lakin ( bu C hlin) mal Muaz ibn Amr
l-C muha
1
çatacaq.”
aqlardan birinin ad Muaz ibn fra, o birisininki is Muaz ibn Amr l-
muh idi.” ( l-Buxari, 3141)
1
Muaz ibn Amr l-C muhun
q nc ndak qan daha çox oldu undan Pey mb r ona bel
demi dir.
hih l-Buxari
Xums kitab .
516
7-ci f sil.
Pey mb rin q nim tin be
bir hiss sind n q lbl ri yenic
müs lmanl a isini n kims
ba qa adamlara verm si
-
:
-
:
:
»
«
.
]
:
[
1328.
s r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “M n qurey lil
(h diy-
r) verir m ki, onlar n q lbini ( slama) isini dirim. Çünki onlar cahiliy-
td n t
ç blar.” ( l-Buxari, 3146)
-
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
]
:
[
1329.
vay t edilir ki,
s demi dir: “Allah h vazinlil rin mallar
1
q nim t
olaraq Öz pey mb rin
ta etdikd o, qurey lil rd n b zisin yüz d
diyy etdi v (bunu gör nd ) nsardan b zil ri dedil r: “Allah R sulul-
lah
fv etsin! Bizi burax b qurey lil
2
(h diyy ) verir. Halbuki q nclar -
zdan h d onlar n qan dam r.” nsar n dedikl rini Pey mb
r verdil r. Onda Pey mb r onlar n dal nca adam gönd rib onlar d -
rid n düz ldilmi bir çad n için toplad v onlardan ba qa heç k si ora
buraxmad . Ham (oraya) topland qdan sonra Pey mb r onlar n yan na
lib dedi: “N söhb tdir, sizin ad zdan dan rlar?” Onlar n elm hli dedi:
“Müdrik olanlar
za g linc ya R sulullah, onlar heç n dem yibl r. O ki
qald cavanlar
za, onlar deyibl r ki: “Allah R sulullah
fv etsin! nsar
qoyub qurey lil (h diyy ) verir. Halbuki q nclar
zdan h d onlar n
qan dam r.” Pey mb r buyurdu: “M n küfrd n t
uzaqla
adam-
lara (h diyy r) verir m. Raz deyilsiniz ki, bu adamlar mal-dövl t apars n,
siz is Allah n elçisi il bir yerd geri qay das z. Vallahi, sizin apard
z
onlar n apard ndan daha xeyirlidir.” Onlar da: “ lb tt ki, raz q, ya
1
Söhb t Huneyn döyü ünd
keçirilmi q nim tl rd n gedir.
2
Burada mü rik olmu v bu hadis
n bir az önc onlarla vuru mu kims r n
rd tutulur.
517
sulullah!”– dedil r. Pey mb r onlara dedi: “M nd n sonra siz çox m -
munluq
1
gör
ksiniz. Hovuzun ba nda Allaha v Onun elçisin
qovu-
anad k s bir edin.”
s dedi: “Lakin biz s bir ed bilm dik.” ( l-Buxari, 3147)
-
:
:
»
«.
]
:
[
1330.
vay t edilir ki, Cubeyr ibn Mutim Pey mb rl
v ba qa adamlarla
birlikd Huneynd n qay dark n b
vil r Pey mb rin üstün cumub
(q nim td n pay) ist
ba lad lar, h tta i o yer g lib çatd ki, onu s -
raraq akasiya
2
a ac n alt na sald lar. Bu vaxt Pey mb rin bürün-
yi (a ac n buda na) ili di v o ayaq saxlay b dedi: “Bürünc yimi m
verin!
r m nim bu kollar q
r mal-qaram olsayd , ham
sizin ara-
zda bölü dür rdim v onda siz m nim x sis, yalanç v qorxaq olmad -
gör rdiniz.” ( l-Buxari, 3148)
Dostları ilə paylaş: |