№ара№алпа№ М!Млекетлик университети

12-tema Ba`sekilesken bazarda, qısqa mu`ddetli aralıqta firma paydasın

maksimallastırıw ha`m onın` usınısı

    Иslep shig’arilg’an o’nimge salinatug’in saliq (bir firma ushin) o’nimnin’ bazar

bahasina ta’sir jasamaydi dep qabillay-miz. Bul saliq firmanin’ o’nim islep shig’ariu

ko’lemin azay-tadi. Firmanin’ da’slepki shekli shig’inlar sizig’i MS

1

, ha’r bir birlik

o’nimge saling’an saliq mug’dari t bolsin. Bul jag’dayda saling’an saliq shekli

sizig’in MS

2

 ge o’zgertedi (8-su’wret):

MC

2

= MC

1

+ t

   Sonday-aq saliq ortasha o’zgermeli shig’indi 5-mug’darg’a joqarilatadi.

          R                                           MC

2

=MC

1

+t

                                                                                     MC

1

          R

1

                                                                                                  AVC

1

+t

                                                                                                    AVC

1

                                                                                               Q

                                                         q

2

                 q

1

8-cuwret.

Bul jerde:

 R

1

- bazar bahasi.

8-cu’wrettegi grafikten to’mendegi  eki juwmaqqa keliwimiz mu’mkin:

- birinshiden, eger saliq firmanin’ shekli da’ramatinan kishi bolsa ol shekli shig’ini

ha’m saliqtin’ qosindisi (MS

1  *

t) o’nimnin’ bahasina (R

I

) ten’  bolatug’inday

mug’dardag’i o’nimdi (q

2

) islep shig’arip paydani maksimumlastiradi. Firmanin’

o’ndiris ko’lemi q

1

den q

2

ge kemeyedi;

- ekinshiden, egerde saliqtin’ mug’dari firmanin’ shekli  da’rama-tinan joqari bolsa,

ortasha o’zgermeli shig’inlar minimal` o’zgermeli shig’inlar o’nimnin’ bazar

bahasinan joqari bolg’ansha ko’teriledi. Bunday jag’dayda firmalar o’nim

o’ndiriwdi  toqta-tadi. Egerde saliq tarawdag’i barliq firmalarg’a salinsa ha’r bir

firma o’nim o’ndiriw mug’darin azaytadi, al bazar bahasi belgili bir mug’darda

joqarilaydi. (9-su’wret).

                                      S

g’

=S

a’

+5

---

46

     P

g’

                                    S

a’

     P

a’

                                            D

                          Q

g’

      Q

a’

9- cu’wret

 Demek, saliq kunkurent  o’ndiriwshilerge  salinsa   bazar  bahasi saliqtin’

mug’darinan az da’rejede  ko’teriledi ha’m  bunin’ aqibeti  o’ndiriwshilerge de,

qariydarlarg’a da ta’sir jasaydi. Al, monopo-liyada baha saliqtin’ mug’darina ten’

da’rejede o’sedi.