Jetilisken konkurenciya jag’dayinda firma islep shig’arg’an o’niminin’ bahasi (P)
firmalardin’ monopol` u’stemliligin o’lshew ushin - paydani maksimumlastiratug’in
baha-nin’, shekli shig’inlardan qansha mug’darda joqari ekenligin ko’rsetetug’in
49
shama qollaniladi eken. Bunin’ ushin mikroekono-mikada Abba Lerner ta’repinen
usinilg’an monopol` u’stemlilik-tin’ Lerner ko’rsetkishi qollaniladi:
L=
P MC
P
-
, O
Jetilisken konkurent firmalar ushin P=MC, L=0 L qansha u’lken bolsa monopol`
u’stemlilik te sonsha joqari boladi.
Monopol` u’stemliliktin’ koefficenti (L) talap elastikligi
(E
1
) arqali da an’latiliwi mu’mkin. Bunin’ ushin baha du’zilisi-nin’ G’
u’lken
barmaqG’ qag’iydasinan paydalanamiz:
R
R R
R
R
=
+ æèç
ö
ø÷
Þ +
=
Þ -
= -
MC
E
E
MC
MC
E
d
d
d
1
1
1
Buni (I) ge qoysaq:
L=
R
R
R
R
-
Þ =
-
Þ = -
MC
L
E
L
E
d
d
1
(I)
Conin’ menen birge to’mendegilerdi atap o’tiwimiz kerek: firma monopol`
u’stemlilikke iye bolg’ani menen ko’p payda ala bermewi mu’mkin, onin’ mug’dari
ortasha shig’innin’ bahag’a qatnasina baylanisli. Bir firma ekinshi firmag’a
salistirg’anda monopol` u’stemliligi joqari bolip, biraq ortasha shig’inlari ko’p bolsa
na’tiyjede az paydag’a iye boladi, yag’niy:
L
I
> L
II
. AS
I
>AS
II
Þ
P
I
II
(2) ha’m kerisinshe.
(2) den to’mendegi juwmaqqa kelemiz, firma ushin talap elastik-liligi qansha to’men
bolsa, bul firma sonsha ulken monopol` ustemlilikke iye boladi. Al firma ushin talap
elastikliligin to’mendegi u’sh faktor belgileydi:
1>
Dostları ilə paylaş: