Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod



Yüklə 1,26 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə18/65
tarix01.01.2022
ölçüsü1,26 Mb.
#50349
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   65
pul-kredit siyosatini samarali tashkil etish yollari

                                           

11

 Irving  Fisher, assisted by Harry G. Brown. The Purchasing Power of Money: Its Determination and Relation to 



Credit, Interest and Crises. -New York: Macmillan, 1911. –P. 28. 


15 

 

olish  uchun  5  marta  foydalanganligini  anglatadi.  Almashuv  tenglamasi  nominal 



daromad, pul miqdori va ularning aylanish tezligini ifodalaydi: 

PxY

MxV

 (2) 



Almashuv tenglamasidan ko’rinadiki, yil davomida pul aylanish tezligining 

pul miqdoridagi ko’paytmasi nominal daromadga (ya’ni yil davomida sotib olingan 

tovar va xizmatlarning nominal qiymatiga) teng bo’lishi kerak. Ushbu tenglamadan 

pul  miqdorining  (M)  o’zgarishi  YAIMning  u  yoki  bu  tomonga  o’zgarishiga  olib 

keladimi, degan savol tug’ilishi mumkin. (M)ning o’sishi pul aylanish tezligining 

kamayishi  hisobiga  kompensatsiya  bo’lishi  mumkin.  Shunda  tenglik  (MxV)  va 

(PxY) o’zgarmasdan qoladi. 

Fisherning  fikricha  iqtisodiyotda  pul  aylanish  tezligini  kredit  institutlari 

aniqlaydi.  Agar,  odamlar  qilayotgan  haridlari  uchun  qisob  cheklari  va  kredit 

kartochkalari  orqali  to’lovlarni  amalga  oshirsalar,  naqd  pullar  to’lovda  kamroq 

ishlatilib,  pul  aylanish  tezligi      oshadi  va  aksincha.  I.  Fisher  institutsional  va 

tehnologik  omillar  pulning  aylanish  tezligiga  juda  sekin  ta’sir  qiladi,  Shuning 

uchun  qisqa  muddatli  davrda  pulning  aylanish  tezligini  doimiy  deb  hisoblash 

mumkin, deydi.  

Shuningdek,  Fisherning  qisqa  muddatli  davrda  pulning  aylanish  tezligi 

doimiy  degan  tahmini  almashuv  tenglamasini  pulning  miqdoriylik  nazariyasiga 

aylantirdi.  Chunki bunga  ko’ra,  nominal YAIM  mutlaq  ravishda pul  massasining 

tebranishlari  orqali  aniqlanadi.  Klassiklar,  Shuningdek,  I.Fisher  ham  ish  qaqi  va 

baholarni  mutlaqo  egiluvchan  deb  hisoblashgan.  Shuning  uchun  ular  yalpi  ishlab 

chiqarish  (Y)  to’liq  bandlilik  darajasida  iqtisodiyotning  soqlom  rivojlanishi 

sharoitida  o’zgarmasdan  qoladi,  deb  hisoblashgan.  Ular  almashuv  tenglamasida 

(Y) ni ham qisqa muddatli davrda doimiy deb hisoblashgan

12

. Pulning miqdoriylik 



nazariyasiga  ko’ra,  agar  (M)  ikki  qissa  oshsa  (P)  ham  ikki  qissa  oshishi  kerak. 

Klassik  iqtisodiy  maktab  iqtisodchilarining  nuqtai  nazaridan  qaraganda  pulning 

miqdoriylik  nazariyasi  baholar  darajasining  tebranishini  tushuntirishga  imkon 

beradi:  baholar  darajasi  o’zgarishi  faqat  pul  massasi  hajmining  tebranishi  tufayli 




Yüklə 1,26 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin