a. Lingua glossa (Dil) Dil (lingua): Ağız tabanında yer alan istirahat halinde esas ağız boşluğunu tümüyle dolduran,
mukoza ile kaplı çizgili kaslardan yapılmış, çok mobil bir organdır. Dil, yutma, konuşma,
çiğneme, ağız temizleme ve tad alma fonksiyonlarında rol oynar.
Anatomik olarak dil'in cismi (corpus linguae), kökü (radix linguae) ve ucu (apex linguae) olmak
üzere üç bölümü vardır. Dilin apex ve corpusu serbest hareketli olduğu halde dil kökü os
hyoideum ve mandibula'ya tutunmuştur. Dilin damağa ve yutağa bakan üst yüzüne dil sırtı
(dorsum linguae) denir. Dil sırtı sulcus terminalis olarak adlandırılan A
şeklindeki bir olukla ön
(oral) ve arka (laringeal) iki bölüme ayrılır. Ön bölüm mukozasında 3-4 tip papilla
bulunur. Bunlardan papillae fungiformes, papillae foliatae ve papillae vallatae'da tad
tomurcukları yer alır; papillae filiformes ( papillae conicae) de tad tomurcuğu bulunmaz.
Arka (faringeal) bölüm dil köküne ait olup tonsilla lingualis olarak adlandırılan lenf nodülleri
topluluğu içerir.
Dil mukozasının altında, bağ dokusu içine gömülmüş şekilde intrinsik dil kasları (asli dil kasları)
bulunur. Longitudinal, transversal ve vertikal yönde seyreden bu kaslar dilin şeklini
değiştirirler. Bunlar dışında, dili komşu yapılara bağlayan ekstrinsik dil kasları vardır. M.
genioglossus, m. hyoglossus, m. styloglossus ve m. palatoglossus olarak adlandırılan
ekstrinsik dil kasları dilin konumunu değiştirirler. Sadece insanlarda iyi gelişmiş olan m.
genioglossus. Dili öne ve aşağıya çeken dilin geriye kaçmasını önlediği için dilin güvenlik
kası olarak ta adlandırılır. M. palatoglossus hariç tüm dil kasları n. hypoglossus cranial XII.çift
sinir tarafından innerve edilir.