T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

           2)  Es droht stark zu hageln.   
               a)  Kuvvetli dolu yağması bekleniyor. 
               b)  Kuvvetli dolu yağacak.   
           Yukarıdaki  2)  nolu  cümlenin  a)  ve  b)  seçeneklerindeki  gibi  iki  farklı  biçimde 
anlam verilebilmesi mümkündür. Her iki anlamda da yakın gelecekte bir kar yağması 
olasılığı anlatılmaktadır. Çıkarsamaya dayalı bir  kiplik anlam içerir.  
           [
bek-le-n-i-yor
]
: 
[
bek-
]
   
: Bağımsız sözlüksel biçimbirim 
[
-le
]
 
 
: Đsimden fiil türetme biçimbirimi 
[
-n
]
 
 
: Edilgen çatı biçimbirimi (Genus verbi) 
[
-i
]
 
 
: Bağlama ünlüsü 
[-yor]   
: Şimdiki zaman biçimbirimi, haber kipi, [ Ø ] sıfır biçimbirimi 
 
[
yağ-acak
]
: 
[
yağ-
]
   
: Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
[
-acak
]
  
: Gelecek zaman biçimbirimi, haber kipi, [ Ø ] sıfır biçimbirimi 
           2)  nolu  cümlede  ise  çıkarsamaya  dayalı  (deductive)  bir  kiplik  anlam 
bulunmaktadır. Çünkü bu cümle bir hava tahminine dayanır.  
          4.2.3.17   geben zu+Infinitiv 
          Bu  fiil,  kiplik  fiil gibi  kullanıldığı  zaman, ‘belirgin,  anlaşılır  hale  getirmek,  bir 
ş
eyi açıkça bildirmek’ anlamlarına gelir. Bu konuda WAHRIG (1986: 523), “dikkatli 

---

 
141 
sözlerle  söylemek,  anlatmak,  sezdirmek”  karşılıklarını  verir.  Ayrıca  “açık-anlaşılır 
kılmak    ve  bir  şeyi  tenbih  etmek”(GRIESBACH,  1986:  278)  şeklinde  drohen  fiili 
açıklanmaktadır. 
          1) Ich gebe nur zu bedenken, dass die Umwelt allmählich zerstört wird. 
             Çevrenin giderek tahrip edildiği konusundaki endişemi  ifade ediyorum. 
          Yukarıdaki  1)  nolu  cümledeki  geben  fiilinin  Türkçe  anlamı    [ifade  ediyorum] 
ş
eklinde verilebilir. Ya da  [açıkça ifade ediyorum, belirtiyorum] anlamı da verilebilir. 
[
ifade ed-i-yor-um
]
  : 
[
ifade
]
 
 
: Bağımsız sözlüksel biçimbirim 
[
ed-
]
  
 
: Bağımlı sözlüksel biçimbirim, 
[
et-
]
 biriminde bulunan    
 
 
 
: 
[
-t
]
 ünsüzü yumuşama ile 
[
-d
]
’ye dönüşür. 
[
-i-
]
   
 
: Bağlama ünlüsü 
[
-yor
]
 
 
: Şimdiki zaman biçimbirimi, haber kipi 
[
-um
]
 
 
: 1. tekil kişi biçimbirimi 
          2) “Der Verletzte hat uns zu verstehen gegeben, dass wir seine Frau  
               benachrichtigen sollten.” (GRIESBACH, 1986: 278) 
              Yaralı bize eşini haberdar etmemiz gerektiğini tenbih etti.  
          Yukarıdaki 2) nolu cümledeki geben fiilinin Türkçe anlamı 
[
tenbih etti
]
 şeklinde  
olmalıdır. Aynı zamanda [uyardı]  denilebilir. 
[tenbih  et-ti] : 
[tenbih]   
: Bağımsız sözlüksel biçimbirim 
[et-] 
 
: Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
[-ti] 
 
: Belirli geçmiş zaman biçimbirimi, haber kipi, [Ø] sıfır  
                            biçimbirimi 

---

 
142