T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

         Sözlüksel  olarak  “yapmayacağım  diye  dayatmak;  bir  şeyi  yapmaktan  imtina 
etmek;  karşı  durmak;  bir  şeyi  yapmamakta  direnmek”  (STEUERWALD,  1988:  628) 
anlamlarına gelir. 
          1) Der Abgeordnete weigert sich, den Gesetzentwurf über den Umweltschutz   
              zurückzuziehen.   
             Milletvekili çevre koruma ile ilgili yasa teklifini geri çekmekten kaçınıyor. 
 
[-ten kaç-ı-n-ıyor] :  
[-ten] 
 
: Çıkma durumu [Ablativ] 
[kaç-] 
 
: Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
[-ı] 
 
: Bağlama ünlüsü 
[-n] 
 
: Dönüşlü çatı biçimbirimi 
[-ı] 
 
: Bağlama ünlüsü 
[-yor] 
 
: Şimdiki zaman biçimbirimi, haber kipi, [Ø] sıfır  
                             biçimbirimi 
Yukarıdaki cümledeki fiili [geri çekmeyeceğim diye diretiyor/ geri çekmekten 
imtina ediyor/ geri çekmeye karşı duruyor/karşı koyuyor/ geri çekmekte diretiyor.]
 
ş
eklinde de ifade edebiliriz. 
  
 

---

 
172 
          4.2.3.43 suchen zu+Infinitiv 
           ENGEL tarafından  kiplik fiiller gibi kabul edilen suchen zu+Inf. fiili sözlüksel 
olarak  DUDEN’da  (1989:1497)    “denemek,  bir  şeyi  elde  etmeye  çalışmak,  çaba 
göstermek”  anlamlarında  yer  alır.  Hemen  hemen  versuchen  zu+Inf.  eşanlamlı 
denebilir. 
                Er sucht    seinem Freund zu helfen. 
                Arkadaşına yardım etmeyi deniyor. 
 
[deni-yor] : 
 
[dene]  : Bağımlı sözlüksel biçimbirim, [-e] ünlü daralması ile  
                                      [-i]’ye dönüşür. 
                    [-yor] 
: Şimdiki zaman biçimbirimi, haber kipi, [Ø]: sıfır  
                                      biçimbirimi 
 
           4.2.3.44 bleiben  
          Bleiben,  gehen,  lehren,  lernen  fiilleri  aynı  kategoride,    asıl  fiille  birlikte 
kullanıldığında  şimdiki  ve  şimdiki  zaman  hikâyesi  zamanında  bir  kiplik  fiil  gibi 
kullanılır, belirli geçmiş ve belirsiz geçmiş zamanlarda ise sein yardımcı fiilini alır ve 
cümle sonunda (Partizip Perfekt) olarak kullanılır.  
              1) Wegen ihres Erstaunens ist sie stehen geblieben. 
                  Hayretinden ayakta kalakaldı.    
              2) Wegen der ungenügenden Ernährung bleiben viele Kinder in der  
                  Entwicklung stehen.  
                  Yetersiz beslenmeden dolayı birçok çocuğun gelişimi durakalıyor. 
              

---

 
173 
               [dur-a-kal-ı-yor]: 
               [dur-] 
:  Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
 
   [-a]    
:  Birleşik fiil oluşturma biçimbirimi 
 
   [kal-] 
:  Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
 
   [-ı]   
:  Bağlama ünlüsü 
              [-yor]  
:  Şimdiki zaman biçimbirimi, haber kipi, [Ø]: sıfır biçimbirimi 
           Yukarıda 2) nolu cümlede bleiben kiplik fiil gibi kullanılmıştır. 1) nolu cümle 
ise  belirli geçmiş zamandadır. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
174