T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

 
           Almancadaki  kiplik  belirteçler  (Modaladverbien),  Türkçede  VARDAR’ın 
(1988: 154)    da belirttiği gibi  “niteleme belirteci” ile ifade edilir. Son zamanlardaki 
yapılan çalışmalarda niteleme belirteçleri “kiplik belirteçleri” (DEMĐR, 2008: 86, 87)   
olarak  da  adlandırılmaktadır.  VARDAR  (1988:154),  niteleme  belirteçlerini  “belli  bir 
nitelik  kavramı  içeren  ve  “nasıl”,  “ne  biçimde”  türünden  sorulara  yanıt  olan 
belirteçler” olarak tanımlar.   
 
         Güzel söyledi. Đyi çalıştı.  O köşe yazarı hep doğru yazar. 
 
         Yukarıdaki örnek  cümlelerde  geçen güzel, iyi, doğru sözcükleri  “nasıl?” ve “ne 
biçimde?” sorularına yanıt verdikleri için bir niteleme zarfı ya da kiplik zarfıdır. 
 
          SCHULZ-GRIESBACH’a  (1982b:204)  göre  kiplik  zarflar,  Modalangaben 
(kiplik  tümleçleri),  Modalergänzungen  (kiplik  tümleçler)    ya  da  Modalglieder 
(cümledeki  kiplik  öğeler)  olarak    derece  (Grad),  nitelik  (Qualität),  nicelik  (Quantität) 

---

 
64 
ya  da  yoğunluk,  sıklık  (Intensität)  ifade  ederler.  Kiplik  zarflar  cümle  içinde  kiplik 
öğeler  (Modalglied)  olarak  konuşanın  betimlenen  iş  ve  oluşa  ilişkin  olarak    öznel 
görüşünü yansıtır.  
          Ich glaube keinesfalls, dass   er gelogen hat. 
          Onun yalan söylediğine asla inanmıyorum.  
           Yukarıdaki örnek cümlelerde keinesfalls  kiplik zarf iken, Türkçe karşılığı  asla 
sözcüğü  niteleme    ya  da  kiplik  zarfı  olarak  tanımlanır.  Konuşucu,  bu  iki  cümlede 
betimlenen eyleme ilişkin olarak kendi öznel görüşünü yansıtır.   
           “Kiplik zarflar Almancada açıklayıcı sözcük olarak (Attribut) sıfat  ya da diğer 
zarfların önünde yer alırlar.” (SCHULZ- GRIESBACH, 1982b: 204) 
          Ich finde den Film sehr  interessant. 
          Filmi çok ilginç buluyorum. 
           Yukarıdaki    cümlede  sehr    sözcüğü  bir  kiplik  zarf  olarak  interessant  sıfatının 
önüne gelmiş ve bir kiplik anlam oluşturmuştur. Türkçe cümlede ise çok  nitelik zarfı 
ilginç sıfatının önünde bir kiplik zarf  göreviyle bulunmakta, cümleye bir kiplik anlam 
katmaktadır.        
         “Ich habe nur einen Apfel gegessen.” (age., 204) 
           Sadece bir elma yedim. 
   
           Yukarıdaki  Almanca cümledeki einen Apfel   nesnesinin önüne nur kiplik zarfı 
getirilerek    yenilen  elmanın  sadece  bir  tane  olduğu  belirtilmiş  ve  kiplik  bir  anlam 
oluşturulmuştur. 
           Türkçe  cümlede  ise  bir  elma  sıfat  tamlamasıdır,    sadece  kiplik  zarfı  bu  sıfat 
tamlamasının önüne gelerek, yapılan iş sınırlandırılır ve  kiplik anlam oluşturulur.           

---

 
65