D) Sınırlama
Bu gruptaki kiplik zarflarda anlamsal bir sınırlama (Einschränkung)
mevcuttur.
allerdings: doğrusu, kuşkusuz, hingegen: diğer taraftan, bununla birlikte
jedoch: fakat, ama, nur: yalnızca, zumindest: en azından
Zumindest musst du zu Hause eine Stunde arbeiten, um die neuen
Themen gut verstehen zu können.
Yeni konuları iyi anlayabilmek için en azından evde bir saat çalışmalısın.
Zumindest sözcüğü anlamsal sınırlama belirten zarf görevindedir.
E) Zarf Görevindeki Sıfatlar
Hemen hemen tüm zarf görevindeki sıfatlar, (Adjektivadverbien) bu kategoriye
dahil edilebilir.
gut:iyi, schlecht: kötü, schön:güzel, hässlich:çirkin, schnell: hızlı,
langsam: yavaş, fleißig: çalışkan, faul: tembel, vb.
62
1) Das Wetter ist heute schön. Es scheint.
Hava bugün güzel. Güneş parlıyor.
Schön burada zarf görevindedir.
VARDAR’a (1988: 39) göre “belirteç, geleneksel dilbilgisinde bir eylemin, bir
sıfatın, bir ilgecin, bir bağlacın ya da kendi türünden bir başka birimin anlamını
etkileyen, onu kesinleştirerek ya da kısıtlayarak belirleyen birimdir.” VARDAR
(1988, 39) “anlama dayalı olarak yapılan sınıflandırmalarda genellikle zaman, yer
ölçü, durum ve/ ya da niteleme belirteçleri birbirinden ayırt edilebileceğini” belirtir.
Belirteçler işlevleri ve sınıflandırılmaları açısından çok karmaşık bir kategoridir.
Burada Almancada modal (kiplik) belirteci olarak ele aldığımız kategorinin Türkçede
hangi tür belirteçlerle ifade edildiği ve ne gibi anlamsal alt ulamlara ayrıldığı üzerinde
durulacaktır.
VARDAR’a (1988: 39) göre kimi dilbilimciler niteleme belirteçlerini ayrı bir
grup olarak ele almakta, kimileri ise niteleme belirteçlerini durum belirteçlerinin bir
alt ulamı olarak görmektedir. Bazı bağlamlarda bu iki belirteç türü eş anlamlı olarak
kullanılır. Durum belirteçleri anlama bağlı olarak pek çok alt türden oluşur: Kesinlik
(Örn. kuşkusuz vb.) yineleme (çoğu kez vb.), dilek (keşke vb.), yanıt (evet, hayır vb.)
umut (umarım ki vb.), olasılık (belki, muhtemelen vb.), sınırlama (ancak, yalnız vb.),
koşul (eğer vb.), üleştirme (üçer vb.), yaklaşıklık (şöyle, böyle, az çok vb.).
63
Bazı dilbilimciler niteleme belirteçlerini “hal zarfları” (ERGĐN;2011:261)
olarak niteler. Bazı dilbilimciler de bu belirteçleri “tarz zarfları” (KORKMAZ, vd.:
2010: 172) olarak tanımlar.
KORKMAZ vd. (2010: 172) tarz zarflarını, “bir oluş ve kılışın niteliğini, yani
nasıl yapıldığını bildiren zarflar” olarak tanımlar. Bu zarfların yüklendiği görevler
“benzerlik, birliktelik, dilek bildirme, sebep, görecelik, karşılaştırma, pekiştirme,
olasılık, yineleme, sıralama, üleştirme” gibi görevlerdir.
Dostları ilə paylaş: |