T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

 
            4.1.2.1 Nesnel Anlam
 
           Nesnel  (objektiv)  kavramının,  sözlüksel  olarak  “1-  Nesneye  ilişkin  olan.  2- 
Nesne ile uyuşan, nesne ile uyum içinde olan. 3- Bireyin kişisel görüşünden bağımsız 
olan.  4-  Genel  geçer  olan,  her  düşünce  için  geçerli  olan.”(AKARSU,1975:  125)  gibi 
anlamları  vardır.    Nesnel  anlam,  cümle  öznesinin  (kişi/şey)  asıl  fiilde  ifade  olunan  iş 
ya  da  oluşla  ilişkisini  ortaya  koyan    anlamdır.  Nesnel  anlamlar  olanak,    zorunluluk, 
izin, yasak, istek ya da arzuyu  ifade ederler.  Bu anlamlarda konuşanın eyleme ilişkin  
tahmin, zan, kuşku vb. kişisel yorumları karıştırılmaz.  
 

---

 
117 
            Ali will in Österreich studieren. 
            Ali, Avusturya’da öğrenim görmek istiyor. 
 
           Yukarıdaki cümlede, cümlenin öznesi olan Ali’nin Avusturya’da öğrenim 
görme isteği,  iradesi (Wille) yorum katılmaksızın belirtilmektedir. 
            
             Er muss sein Auto verkaufen. 
            Arabasını satmak zorundadır. 
             Örneğin yukarıdaki cümlede kiplik fiil (muss), bir zorunluluk ifade etmektedir. 
Kiplik  fiiller  nesnel  anlamlarda  bütün  zamanlarda  kullanılabilir.  Yalnız  Futur  II 
zamanda oldukça az kullanılır.  
 
            4.1.2.2  Öznel Anlam  
 
             Öznel  (subjektiv)  kavramı,  sözlüksel  olarak  “1-  Özneye  ilişkin  olan.  2- 
Öznede  temellendirilen,  özneyle  belirlenmiş  olan,  özne  için  geçerli  olan”(AKARSU, 
1975: 140) anlamlarına gelir. Öznel anlamda öznenin, konuşanın tanımlanan asıl fiille 
hangi tarzda bir ilişki içinde olduğu, her şeyden önce bu fiilin gerçekliğini takdir ya da 
tahmin  düzeyi  ifade  edilir.  Bir  başka  deyimle  konuşan  ya  da  bu  cümleyi  ifade  eden, 
kiplik  fiille  birlikte  bulunan  asıl  fiille  ilgili  nasıl  bir  düşünce  ve  kanaat  içinde 
olduğunu  vurgular.  Bu  düşünce  tahmin,  kuşku  ya  da  başka  bir  kişinin  iddiasını 
içerebilir. 
          Der Lehrer  soll seinem fleissigen Schüler in  der Klasse ein Geschenk gegeben haben.     
         a)  Öğretmenin çalışkan öğrencisine sınıfta bir hediye verdiği iddia ediliyor. 
         b)  Öğretmen çalışkan öğrencisine sınıfta bir hediye vermiş.
 

---

 
118 
           Bu tür öznel ifadelerde şimdiki zaman (Präsens)  kullanımı tercih edilir. Bazen 
ş
imdiki zaman hikâyesi  (Präteritum) de   kullanıldığı görülmektedir. Ama bu tür öznel 
ifade biçimlerini yansıtan cümlelerin  belirli geçmiş zaman (Perfekt) biçimleri yoktur. 
 
          Kiplik  fiil  2.  yerde  çekimli  yüklem  (Prädikat)  olarak,    cümlenin  asıl  fiili  ise  3. 
halde  (Partizip  Perfekt)+  haben/sein  yardımcı  fiilleri  cümle  sonunda  yer  alarak  özel 
bir  sözdizimsel  yapı  oluştururlar  ve  HENTSCHEL/WEYDT’e  (2003:  73)  göre      “bu 
cümleler  çoğunlukla  öznel  anlam  taşırlar  ve  tahmin  ve  olasılık  gibi  anlamlar 
belirtirler.”  
Er     muss            ein neues Haus gekauft     haben. (Olasılık- öznel anlam) 
         Kiplik fiil                             Asıl fiil       Yardımcı fiil 
                                                     P.Perfekt    Hilfsverb 
O yeni bir ev satın almış olmalı.      
 
 
 
      
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
119 
 4.2    Kiplik Fiillerin Kullanım Biçimleri  
            4.2.1   Asıl Fiil  Olarak Kullanım