əlaqədar yolun (trafikin) müəyyən edilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Məntiqi
ünvanların, adların fiziki adlara və ünvanlara translyasiya olunmasına, qısa
izlənməsinə cavab verir. Şəbəkə səviyyəsinin protokollarının əsas funksiyası
verilənləri mənbədən istifadəçiyə marşrutlaşdmaqdan ibarətdir. Bu səviyyədə
işləyən qurğuları (marşrutlaşdırıcı və kommutatorları) OSİ modelinin səviyyə
nömrəsi nəzərə alınmaqla şərti olaraq üçüncü səviyyə qurğuları adlandırırlar.
Şəbəkə səviyyəsində verilənlərin mənbədən istifadəçilərə çatdırılması üçün
müxtəlif protokollardan istifadə edilir. Şəbəkə səviyyəsi – blokların və paketlərin
marşrutlardan birinin seçilməsi (şəbəkənin yükü, konfiqurasiyanın dəyişdiyi hallar)
giriş verilənlərin idarə olunması üçün ifadələrin bufer yaddaşından istifadə
edilməsi və s. məsələlər həll edilir. Burada şəbəkə protokolunun əsas funksiyası
hər bir fiziki kanal üçün 4096-ya qədər məntiqi kanalın qurulmasını təşkil
etməkdir. Bu da fiziki kanalda şəbəkə resurslarının daha səmərəli istifadəsini təmin
ibarət olan məlumatları tələb olunan ünvana çatdırmaqdır. Bu məqsədlə şəbəkə
proqram təminatındakı nəql edilən obyektlərin ötürülməsini təmin edən hissə
ötürülən obyektlərdəki məlumatları paketləşdirir və ötürülən paket qəbuledici
obyektə çatanda həmin paketin məlumatları paketdən çıxarılır. Bundan əlavə
nəqliyyat səviyyəsi uyğun şlüzlərdən istifadə etməklə, prinsip etibarilə, fərqli olan
şəbəkələrin uyğunlaşdırılmasını, eləcə də körpülərdən istıfadə etməklə eyni tipli
şəbəkə obyektlərinin uyğunlaşdırılmasını təmin edir. Göndərilən bütün paketlərin
qəbul olunmasını təmin etmək üçün kvitləşdirmənin köməyi ilə qəbzlərin
göndərilmə üsulu tətbiq edilir. Qəbul edilməni təsdiq edən qəbzlər qəbuledicilər
tərəfindən bir və ya bir neçə paketin qəbul edildiyi barədə məlumatlarla
zənginləşəndən sonra ötürülə bilər. Buna çox vaxt «pəncərə mexanizmi» də deyilir.
Çox da pis olmayan rabitə zamanı belə mexanizmin tətbiq edilməsi xidməti
informasiyanın göndərilməsi ilə bağlı kommunikasiya şəbəkəsinə düşən yükü xeyli
azaltmağa imkan yaradır. Hal-hazırda nəqliyyat protokoluna nəzərən 5 servis sinfi
mövcuddur (1÷5). Bunlar, əsasən məlumatların üstünlük səviyyəsinə görə
göndərilməsinin təmin edilməsi, verilənlərin nəql edilməsi ilə baş verə biləcək
səhvlərdən sığortalanma, həmçinin, şifrlənən verilənləri məxfi saxlamaq
xüsusiyyətinə görə fərqlənir. OSI modelində nəqliyyat səviyyəsi verilənlərin
göndərəndən qəbul edəcəyi etibarlı ötürülməsinin təmin edilməsi üçün nəzərdə
tutulmuşdur. Etibarlılıq səviyyəsinin özu böyük hüdudlarda variasiya edə bilir.
Nəqliyyat səviyyəsinə aid olan protokolların bir çox sinifləri təkcə əsas nəqliyyat
funksiyalarını yerinə yetirir. Belə protokollar göndərilən verilənlərin ünvana
çatmasını təsdiq etmir. Elə protokollar da var ki, onlar verilənlər paketlərinin bir
neçəsinin müəyyən olunmuş ardıcıllıqla təyinat məntəqəsinə çatdırılmasını,
verilənlər axınlarının idarə edilməsini təmin edir və qəbul edilən verilənlərin
etibarlılığına təminat verir. Belə ki, UDP protokolu bir deytaqram çərçivəsində
verilənlərin tamlığına nəzarəti həyata keçirir, paketlərin bütövlükdə itməsini və ya
təkrarlanmasını, eləcə də paketlərin alınma qaydasının pozulmasını istsna etmir.
TCP protokolu verilənlərin fasiləsiz və etibarlı ötürülməsini təmin edir, verilənlərin
itməsini, onların təkrar göndərilməsini, daxilolma (çatdırılma) ardıcıllığının
pozulmasını istisna edir, irihəcmli verilənlər porsiyalarını fraqmentlərə bölür, ayrı-
ayrı fraqmentləri bir paketdə birləşdirə bilir.
Seans səviyyəsi.
OSİ modelində seans səviyyəsi seans əlaqələrinin təmin edilməsini himayə edir və
müxtəlif əlavələr (proqramlar) arasında uzunmüddətli qarşılıqlı əlaqələrin
yaradılmasına imkan verir. Bu səviyyə seansın yaradılmasını və başa
çatdırılmasını, informasiya mübadiləsini, məsələlərin sinxronlaşdırılmasını,
verilənlərin ötürülməsi hüququnun müəyyən edilməsini və əlavələr aktiv olmayan
müddətlərdə seansın himayə edilməsini idarə edir. Seans səviyyəsi - daha yüksək
səviyyədə olan obyektlər arasında əlaqə seansını yaradır. Rabitə seansı təşkil
edildikdən sonra digər obyektə daxil olmaq üçün obyektlərin səlahiyyəti yoxlanılır.
Bu səviyyə də nəqliyyat səviyyəsi kimi bir neçə xidmət sinfinə aiddir.
Dostları ilə paylaş: