Yazı Üzrə Bələdçi
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xülas ə
- Giri və tezis cüml ə l ə ri
- Tezis cüml ə si yazmağın əsas yo arı
|
Abstrakt Abstrakt bütün tezisinizin yekunu olub, akademik işinizin bütün ə sas m
əqamlarını qısa şə
kild ə göst ə rir.
Elmi işinizin ə vv ə lind ə yerl əşdirilə n abstrakt t ə dqiqat
m ə qal ə si, tezis v ə ya h
ər hansısa bir sahə nin d
ə rin t
əhlilinin qısa xülasə sidir v
ə
oxucuya elmi yazının mə qs ə dini ən qısa vaxtda çatdırmaq üçün yazılır. Yadda
saxlamaq lazımdır ki, onu yazınızın potensial oxucusu üçün yazırsınız və
ə ks ə r oxucular bütün yazınızı oxumazdan öncə , abstrakt ı oxuyurlar. Abstrakt yazınızın
n ə bar
ə d ə olacağını demə lidir v ə k ə nardan qiym ə tl
ndir ən bir şəxsin yazınızda oxuya bil ə c ə yi ilk mühüm hiss ə dir. O s ə b ə bd ə n d ə , siz abstrakta elmi işinizə
diqq ə t v
ə maraq oyadacaq imkan kimi baxmalısınız.
Abstrakt yalnız oxucunu tezisə
hazırlayan giriş deyil, o h ə m d ə zaman v
ə m ə kan darlığı
iç ə risind ə bütün
elmi işi
ə v ə z ed ə bil
ə c ə k gücd ə
olmalıdır. Onu yazmaq böyük bir m ə tni ə sas hiss
ə l ə r ə d ə k kiçiltm ə y
- görül ən elmi işi yekunlaşdırmağa xidm ə
ı yazarkə n elmi yazı işinizin metodologiya, başlıca tapıntılar v ə
ə sas m
əqamlarını açmalısınız.
Abstrakt ınızın əsas funksiyası oxucularınıza nə etdiyinizi deyil, n ə yi k əşf etdiyinizi göst
ə rm ə kdir. Dig ə r m ə lumatlar - t ədqiqat metodlarınız siz
ə g
ə ldiyiniz n ə tic
ə l ə r 12
bar
ə d ə iddialarınızı də st ə
ə m ək üçün lazımdır.
Abstrakt daha böyük bir işin mühüm keyfiyyə tl ərini qısaldılmış formada özündə ehtiva edir. O, ön ə mli detal v ə m
əqamların də qiq xülas ə sidir. Abstrakt ı n h
ə cmi
mövzu v ə n əşriyyat tə l ə bl ə rind ən asılı olaraq, dəyişə bil
ə r. Bir qayda olaraq, abstrakt 1-2 paraqrafdan v ə 100-500 sözd ə n ibar
ə t olur, amma çox nadir hallarda bir s ə
ə d ən artıq olur.
Bundan başqa, elmi konfranslar və seminarlarda çıxış etmə k ist ə
ə , abstrakt ı xeyli
ə vv ə ld ə n gönd ə rm ə k t ə l ə b olunur.
Abstrakt
dakı büt ün m
əlumatlar elmi yazının ə sas hiss
ə sind
ə d ə əks olunmalıdır, yazıda olmayacaq heç bir m ə lumat abstrakta daxil edilm ə m ə lidir. Abstrakt ı yazark ə n burada c ə dv
l, sxem v ə qrafikl ə r göst
ə rm ə yin.
Ə g ər düşünürsünüzsə ki, t ədqiqat işiniz mü ə yy ə n suallara cavab verir, o zaman niy ə
bu sualları abstraktda yerl əşdirmə y
siniz?! Bu, oxucuları düşündürə r v ə
mövzuya onların marağını c ə
ə r.
Abstrakt
ınızı bu şə kild
ə qura bil ə rsiniz:
1. Problemi bildirin. 2. Problemin v ə onu h
ə ll etm
ə yin
ə h ə miyy ə tini söyl ə yin.
3. Tapdığınız hə ll yolu il ə n ə y ə nail olma ğın mümkünlüyünü deyin. 4.
Tapıntınızdan sonra onunla nə yin
ə ld ə edil ə bil ə c ə yini söyl ə yin. Oxucunun abstrakt ı oxumaqda mə qs ə di t ədqiqat işinin mövzusu və
elmi yazıda t ədqiqatın necə
ə
ə si bar
ə d ə t ə s ə vvür
ə ld ə etm ə kdir. Xülas ə
Xülas ə tezis v
ə
ya dissertasiyanın sonuncu hissə l ə rind ə ndir, ord akı
sas fikir v ə
tapıntıları çatdırır.
Burada tapıntılar və ya t ədqiqatın nə tic ə
ə ri qeyd olunur. Xülas ənin aşağıdakı xüsusiyyə tl ə ri var: 1) Xülas ə t
ədqiqatın ə sas m
ə qs ə di v ə
v ə zif ə l ə ri, t ə dqiqat müdd ə ti, t
ə dqiqat metodu, t ə dqiqat vasit ə si v
ə seçm
ə
dizaynından bə hs ed ən qısa cümlə l ə
ə n ibar
ət olmalıdır. 2)Tapıntılarınız
ümumil əşdirilmiş
şə kild ə
yazılmalıdır, mə tn v
ə r
ə q ə ml ə rd ə n ibar
ə t vacib m əlumatların xülasə sind ə n ibar ət olmalıdır. 3) Xülasə y ə vacib tapıntılar daxil edilm ə
ə y ə heç bir yeni m ə lumat v ə statistik göst ə ricil
ə r daxil edilm ə
əlidir. 5) Tapıntılar qısa şə kild
ə verilm
əlidir. Tapıntılar xülasə d ə izah edilm
ə m ə li v ə ya onlar bar ə d ə ətraflı mə lumat verilm ə m ə lidir.
13
Akademik Yazının Əsas hissə l ə ri Bildiyiniz kimi, paraqraf bir mövzu bar ə d
bir neç ə cüml ə d ə n ibar ə t olur v ə üç
ə sas hiss ə y
malik olur: giriş
cüml ə , ə sas hiss ə (fikri d ə st ə kl ə y ə n cüml
ə l ə r) v ə
yekun cüml ə . Eynil ə , bizim yazdığımız t ədqiqat işlə ri d ə
ə üç
ə sas
hiss ə d ə n ibar
ət olan paraqraflar qrupudur, giriş, ə sas hiss ə v
ə n
ə tic
ə . İndi isə g ə lin akademik yazı işinizin h ə
ə sin
ə ayr
ı - ayrılıqda baxaq. Giri paraqrafı 3 Giriş
akademik yazı işinizin
ilk paraqrafıdır. O, mövzu nu t ə qdim edir v ə oxucuda maraq oyadır. Giriş paraqrafı yazmağın bir neçə yolu var. Fikrimizin aydın ifadə si
üçün h ər hansı bir mayeni ağzı geniş olan bir qabdan ağzı
dar olan başqa qaba tökm ə
ə etdiyimiz əşyanı –
qıfı tə s ə vvürümüz ə g
ə tir
ə k. Mayenin dağılmaması üçün ağzı geniş olan və
sonuna doğru getdikc ə
daralan qaba qıf deyirik. Yazını hə min əşyaya bə nz ə ts ə k,
girişi qıfın ağzı hesab edə bil
ə rik.
Qıfın ağzı, yə ni yazının
girişi 2 hissə d ə
ə ümumi cüml ə d
n v ə bir tezis cüml ə sind ə n ibar
ə t olur. Ümumi cüml ə l
r akademik yazı işinizin mövzusu haqqında oxucuya ümumi mə lumat verir. Onlar oxucunu mövzunuzun çox ümumi ideyas
ından çox spesifik ideyasına doğru yavaş - yavaş aparır. Qıfın ağzı –yazının girişində ki ilk ümumi cüml ə sad
ə c ə mövzunu t ə qdim edir. Şə kli ç
ə k ə rk ə n kamera linzası konkret bir şə kil üz
ə rind
ə
fokuslandığı kimi , h ə r bir növb ə ti cüml
ə d
ə
getdikc ə spesifik mövzu üz ə rin
ə
daha çox fokuslanmış olur. T ə l ə b olunan ümumi cüml ə
ərin sayı üzrə d
ə qiq bir qayda yoxdur. Bununla bel ə , sizin 3-4 cüml ə
yazmanız gə r ə kdir v ə bu cüml ə l
r oxucunun diqq ə tini saxlamaq üçün kifay ə t q ə d ər maraqlı olmalıdır. Oxucunun diqq ə tini c ə lb etm
ə k üçün ümumi cüml ə l
r iç ə risin ə bir neç ə
maraqlı detallar salmaq olar. Buna baxmayaraq, elmi yazı
işinizin
ə sas hiss ə sin ə
aid olan heç bir detalı bur ada verm ə m ə lisiniz. Tezis cüml ə si elmi yazı işinizin
əsas ideyasını tə qdim edir. O, yazınızın konkret mövzusunu göst ə rir.
O,
əsas mövzunun yarım mövzularını sadalaya bilə r.
O, eyni zamanda struktur metodu bar ə d
m ə lumat verir.
O, girişin sonuncu cümləsi olmalıdır . Tezis cüml ə si elmi
yazı işinizin
sualına cavab verdiyinə gör ə, başlanğıc üçün ə n uyğun məqamdır. Buradan yazınızın yarım
mövzularının nə olacağı və onlarda n ə l ə rd ə n söhb
ət açacağınız barə d ə q ə rar ver ə bil
ə rsiniz. N ə d
n söhb ə t açacağınız barə d ə ilkin fikriniz olduqdan sonra yazınızı yazmağa başlaya bil ə
3 Giriş paraqrafı bölmə si Oshima, A., & Hogue, A. (2006).Introduction to Academic Writing, (3 rd
dan götürülmüşdür.
14
Bununla bel ə , elmi
yazı işi yazark
ə n mövcud ə d
ks ə riyy ə tini
araşdırmadan müə yy ən yanaşma ilə çıxış etmə k ç ə
ə r.Ona gör ə d
ə , tezis cüml əsini formalaşdırmazdan ə vv ə l siz mövzu üzr ə bir q ə d ər oxumalı və siz
ə
lazım ola bilə c ə k müxt ə lif fikirl ə ri d
ə st ə kl ə y ə n konsepsiyalar, n ə z
riyy ə l ə r v
ə
araşdırmalar barə d ə qeydl ə r götürm ə lisiniz. Bu qeydl ə ri götür ə nd
n v ə
bunların qısa xülasə sini qurandan sonra mövzunu yekunlaşdıran və mövcud ə d ə biyyatdan fikir, faktlar üzr ə ziddiyy ə t v
ə f
ərqli yanaşmaları nə z ə r ə alan tezis yazmağa daha yaxın ola bilə rsiniz.
Sizin yazdığınız qeydlər boşuna olmayacaq , çünki onlar sizin tezis cüml ə nizi
d ə st ə kl ə y ən paraqraflarınız üçün əsas parçalar olacaq. Əslində , ə
ər siz artıq yaxşı qeydlə r etmisinizs ə , tezis cüml ə nizi d
ə st ə kl ə y ə c ə k arqumentinizl ə
ə laq
ə l ə ndirm ə k üçün siz ə
yalnız paraqraflar arasına bağlayıcı cümlə lazım ola bil ə
İstifadə
etdiyiniz yanaşmadan asılı olmayaraq, yazınızın yaxşı struktur a malik
olması önəm daşıyır.Bu isə, giriş paraqrafı ilə
başlayır. Giri və tezis cüml ə l ə ri
Giriş - yazınızın m ə zmununu quran geniş açılış cümlə si il
ə
başlamalıdır.
Bitkin bir giriş üçün, siz özünüzə
“Kim, Nə , N ə zaman, Harada, Nec ə
v ə /yaxud N
ə
üçün?” kimi suallar ver ə bil ə rsiniz. Mövzu üzr ə mövcud ə d
biyyat bar ə d ə
düşünmə k v ə
sizin yazı töhfə nizin
başqalarının yazıları ilə n ə şə kild ə
ə laq əli olmasını qeyd etmə k h ə
ön ə mlidir. Mövzunun ə h ə miyy ə tini d ə bura daxil ed ə bil
ə rsiniz.
oxucunuza yazınızda gedə c ə
ə yiniz ön ə mlidir, bu s ə b ə bd ə n d ə
yazınızda n ə d ən danışacağnız barə d ə
qısa xatırlatma edin.
Girişin sonuna yaxın fokus tezis cümlə sin ə
doğru daralır. (Qeyd etmə k lazımdır ki, bə z ən siz girişinizi tezis cümlə si il ə
başlaya, ya da onun
ə v ə zin ə ri torik sual işlə d ə bil ə rsiniz). Tezis cüml ə si yazmağın əsas yo arı
Tezis cüml ə si yazark ən “bu yazı işi… -d ə n b ə hs ed ə c ək”, “bu yazı işi… -d ə n söz açmağa hazırlaşırıq” tipli fikirlə rd ə n uzaq olun. Araşdırmaq niyyə tinizi b ə yan etm ə kd ə ns ə, çalışın apardığınız tə hlilin n ə tic ə sini qeyd ed ə siniz.
Cüml
ə l ə rin izin konket olduğuna ə min olun. Fikirl ə rinizin d ə qiq v
ə
aydın olduğuna ə min olun. Tezis cüml əsi qısa, yalnız 1 -2 cüml
ə d ə n ibar ə t olur. 15
Elmi yazi işinizdə ki
iddianızın reallığa əsaslandığına ə min olun, ə ks halda o, gülm ə li v ə uydurma s ə sl
n ə bil ə r.
Tezis cüml ə nizin
ə h ə miyy ə tin ə , mövzu üzr ə ver
ə bil
ə c ə yi töhf ə y ə
ə min olun.
Tezis cüml ə si, ad
ə t ə n, iki m ə s ə l ə y ə xidm ə t edir: o, dissertasiya nın sualına cavab verir v ə
m ə ntiqli s ə b ə b qoyur. Nümun ə
Yazı mövzusu: Sür ət artıran sürücülə ri h ə d ə f seç ə n reklamlar işlə kdirmi? Tesiz: Baxmayaraq ki, sür ət artıran sürücülərin sayı heç zaman sıfıra düşmür, onları hə d ə f seç ə n reklamların müsbə t t ə siri olur, çünki insanlar sür ə t h ə ddini aşmanın nə tic ə sind ə yaranan d əhşə tli ağır n ə tic ə l ə r ə fikir verirl ə r. Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|