19
6-rasm.
Molekulalar harakatini birinchi bo‘lib kuzatgan odam ingliz botanigi
Robert Broun edi. U 1827-yilda qurigan barglarni yaxshilab maydalab
suyuqlikka soladi va mikroskopda kuzatadi. Kuzatishlar shuni ko‘rsatadiki,
maydalangan barg zarralari to‘x
tov
siz harakat qilar ekan. Ular uchun
kechasimi, kunduzimi yoki qishmi, yozmi bari bir, harakat to‘xtamas ekan.
Bundan tashqari, zarralar harakati mutlaqo tartibsiz. Buni tushunish uchun
shunday voqeani ko‘z oldingizga keltiring. Sinfga pufl
angan bir nechta
turli rangli sharlarni qo‘yib yuboraylik. Bolalar ularni turtib o‘ynasin.
Shunda qizil shar 2 s dan keyin qayerda bo‘lishini ayta olamizmi?
Albatta yo‘q. Chunki sharlar harakati turtkilar tufayli tasodifi y bo‘lib,
tartibsiz holda bo‘ladi. Shunga o‘xshash, suyuqlik molekulalari barg
zarrasi bilan to‘xtovsiz to‘qnashib turishi tufayli harakati tartibsiz
bo‘ladi. Demak, moddani tashkil etgan molekulalar to‘qnashuvlar tufayli
to‘xtovsiz va tartibsiz harakatda bo‘ladi.
Molekulalarning to‘xtovsiz
Dostları ilə paylaş: