“tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha direktor o‘rinbosari F. B. Axrorov “ ” 2021 y

2-bosqich 4-semestr: Majburiy fanlar 
20. MACROE6 
Makroiqtisodi
yot (6 ECTS) 
“Makroiqtisodiyot” fani talabalarni makroiqtisodiy kategoriyalar, makroiqtisodiy 
muammolarning namoyon bo’lishi shakllari va sabablari, iqtisodiy jarayonlarni 
makroiqtisodiy modellar vositasida tahlil yetish, makroiqtisodiy siyosat maqsadlari 
va vositalari, ochiq iqtisodiyot sharoitida makroiqtisodiy siyosat yuritish 
xususiyatlari to’g’risida ilmiy tasavvurlarni shakllantirish hamda makroiqtisodiy 
ko’rsatkichlarni hisoblash, makroiqtisodiy konsepsiya va modellardan foydalangan 
holda iqtisodiy jarayonlarni tahlil qilish, makroiqtisodiy siyosat natijalarini aniqlash 
usullarini o’rgatish vazifalarini bajaradi. Fan bo’yicha talabalarning bilim, ko’nikma 
va malakalariga quyidagi talablar qo’yiladi. Talaba: − makroiqtisodiyot fanining 
predmetini, 
obekti 
hamda 
makroiqtisodiy 
agentlar; − makroiqtisodiy 
ko’rsatkichlarning mohiyati va ularni hisoblash shartlari; − asosiy makroiqtisodiy 
modellar va ularda iqtisodiy jarayonlarning kechishi hamda makroiqtisodiy siyosat 
natijalarini aks yettirish; − tovarlar va xizmatlar bozorida makroiqtisodiy 
muvozanatga yerishish mexanizmining mohiyati; − pulga talab, pul taklifi va pul 
bozorida muvozanatga ta’sir yetuvchi omillar; − byudjet-soliq va pul – kredit 
siyosatining maqsadlari, vositalari, ko’rinishlari; − iqtisodiy o’sishning mohiyati, 
o’lchanishi, omillari va modellari; − tashqi savdo siyosatining nazariy asoslari va 
vositalari; − mamlakat to’lov balansining tuzilishi, makroiqtisodiy ahamiyati va uni 
tartibga solish usullari; − valyuta kursining mohiyati, makroiqtisodiy ahamiyati, uni 
belgilovchi omillar va barqarorligini ta’minlash shartlari; − ochiq iqtisodiyotda 
makroiqtisodiy siyosatni amalga oshirish xususiyatlari haqida tasavvurga yega 
bo’lishi; − iqtisodiy jarayonlarni tahlil qilishda makroiqtisodiy modellarni 
qo’llashni; − makroiqtisodiy ko’rsatkichlarni tahlil qilishni; − makroiqtisodiy 
siyosatning ijobiy va salbiy oqibatlariga baho berishni; − makroiqtisodiy siyosatning 
natijalarini prognoz qilishni bilishi va ulardan foydalana olish; − makroiqtisodiy 
ko’rsatkichlarni hisoblash; − asosiy makroiqtisodiy modellarning o’zgaruvchilarini 
6 
4 

---

aniqlash va tenglamalarini tuzish; − tovarlar va xizmatlar bozorida qisqa va uzoq 
muddatli muvozanatni ta’minlash mexanizmini tushuntirib berish; − pul bozorida 
muvozanat yuzaga kelishining o’ziga xos xususiyatlarini aniqlash; − makroiqtisodiy 
siyosatning iqtisodiy jarayonlar va alohida ko’rsatkichlarga ta’sir ko’rsatishi 
qonuniyatlari aniqlash; − turli makroiqtisodiy vaziyatlarda byudjet-soliq yoki pul-
kredit siyosatini qo’llash hamda o’zaro muvofiqlashtirish shartlarini tushuntirib 
berish; 4 − tashqi savdo siyosati va valyuta kursini tartibga solish orqali to’lov 
balansi holatiga, yalpi talab va yalpi taklif hajmlariga ta’sir ko’rsatish usullarini 
tavsiflab berish; − ochiq iqtisodiyot sharoitida makroiqtisodiy jarayonlarning 
kechishi hamda makroiqtisodiy siyosatning o’ziga xos xususiyatlarini, milliy va 
jahon iqtisodiyoti darajasida bozor mexanizmi qanday amal qilishini izohlab berish 
ko’nikmalariga yega bo’lishi kerak. 
21. INTECO6 
Ekonometrika
ga kirish (6 
ECTS) 
Yekonometrik usullar oddiy an’anaviy usullami inkor yetmaydi, balki ulami yanada 
rivojlantirishga va obyekliv o’zgaruvchan natija ko’rsatkichlarini boshqa 
ko’rsatkichlar orqali muayyan tahlil qilishga yordam beradi. Yekonometrik 
usullaming va yelektron hisoblash mashinalarining milliy iqtisodiyotni boshqarishda 
afzalliklaridan biri shundaki, ular yordamida modellashtiruvchi obyektga 
omillaming ta’sirini, natijaviy ko’rsatkichga resurslaming o’zaro munosabatlarini 
ko’rsatish mumkin. Bu yesa o’nlab tarmoqiar va minglab korxonalarda ishlab 
chiqarish natijalari va milliy iqtisodiyotning ustuvor yo’nalishlarini ilmiy asosda 
bashorat yetishgaprognozlashtirish va boshqarishga imkon beradi. Yekonometrik 
modellaming ahamiyatini quyidagilarda ko’rish mumkin: 1. Yekonometrik usullar 
va modellar iqtisodiy va tabiiy fanlami rivojlantirishda yetakchi vosita bo’lib xizmat 
qiladi. 2. Yekonometrik usullar yordamida moddiy, mehnat va pul resurslaridan 
oqilona foydalaniladi. 3. Yekonometrik usullar va modellar yordamida tuzilgan 
bashoratlami umumiy amalga oshirish vaqtida ayrim tuzatishlami kiritish mumkin 
bo’ladi. 4. Yekonometrik modellar yordamida iqtisodiy jarayonlar faqat chuqur 
tahlil qilibgina qolmasdan, balki ulaming yangi o’rganilm agan qonuniyatlarini ham 
ochishga imkoni yaratiladi. Shuningdek, ular yordamida iqtisodiyotning kelgusidagi 
rivojlanishini oldindan aytib berish mumkin. 5. Yekonometrik usullar va modellar 
hisoblash ishlarini avtomatlashtirish, aqliy mehnatni yengillashtirish, iqtisodiy soha 
xodimlarining mehnatini ilmiy asosda tashkil yetish va boshqaruv qarorlarini 
sifatliroq tayyorlash imkonini beradi. Bu kompleksnihg bitta tahlil obyekti bor - 
ya’ni, iqtisodiyot, iqtisodiy tizimlar, asosiy o’rganish predmeti yesa, ulardagi 
miqdoriy bog’lanishlardir. Boshqa iqtisodiy fanlarga qaraganda, ushbu kompleks 
iqtisodiyotni har xil yekonometrik usullar va modellar asosida tahlil qiladi. 
6 
4 
22. BANFM6 
Bank va 
moliya 
Kurs an'anaviy "pul va bank ishi" iqtisodiyoti kursi va standart "pul va kapital 
bozorlari" kursida yoritilgan materiallar aralashmasi. Biroq, u o'tgan mavzularga 
6 
4 

---

bozorlari 
umumiy yondoshishi bilan farq qiladi. Kursning maqsadi moliya bozorlari va 
institutlarining mohiyati, funktsiyalari va ahamiyatini tushunishga imkon beradigan 
tahliliy asoslarni taqdim etishdir. Kursning yondashuvi asosan dasturlarga va 
natijalarga yo'naltirilgan. Ushbu yondashuvning maqsadi talabani moliya bozorlari 
ishtirokchilari doimiy ravishda duch keladigan real muammolar va muammolar 
bilan tanishtirishdir. Bundan tashqari, pul va kapital bozorlari haqiqatan ham 
"globallashgan" bozorlar bo'lib, xalqaro istiqbollar materialga to'liq qo'shilib ketgan. 
Bundan tashqari, moliya bozorlari yangilanishda va rivojlanishda davom 
etayotganligi, tabiati va harakatlantiruvchi kuchlari sababli, bunday yangiliklar 
e'tiborga loyiqdir. Va nihoyat, moliya bozorlarining barqarorligi umumiy 
iqtisodiyotning barqarorligi va barqarorligiga sezilarli ta'sir ko'rsatishi sababli, pul 
siyosatini shakllantirish va amalga oshirish nuqtai nazaridan Markaziy bankning 
rolini hisobga olish kursning muhim tarkibiy qismidir.