O`zbekiston respublikasi



Yüklə 0,99 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə30/74
tarix14.10.2022
ölçüsü0,99 Mb.
#65145
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   74
Namangan davlat universiteti o`zbek tili va adabiyoti kafedrasi

Poyizingni jildirgan
O`txonasi bilan do`ngalagi. 
Divinskaga ketgan edi, 
Mard yigitning bir bo`lagi. 
Divinskiga ketmas edi, 
Mard yigitning bir bo`lagi, 
Divinskiga ketkazgan,


33 
Nikolay podsho zambaragi. 
Folklorshunos olimlarning aniqlashicha, bosmachilik harakati deb nomlangan, 
asli milliy ozodlik uchun olib borilgan fuqarolar urushi davrida va undan keyin jamoa 
xo`jaliklari tashkil qilinayotgan davrlarda ham o`nlab tarixiy qo`shiqlari vujudga 
kelgan. 
Xalq qo`shiqlari vazn jihatidan barmoq she`r tizimiga to`g`ri keladi. Lekin aruz 
vaznida yarailgan xalq qo`shiqlari ham borligini inkor qilmaymiz. Darhaqiqat, xalq 
qo`shiqlarining ayrim namunalari aruz tizimidagi vaznlarga ham mos keladi. 
Masalan, yuqorida ta`kidlaganimizdek, Navoiy o`zining «Mezonul-avzon» (Vaznlar 
o`lchovi) asarida xalq she`riyatining aruzga muvofiq vaznlari haqida to`xtalganda 
qo`shiq janriga ham alohida urg`u beradi va quyidagi baytlarni misol qilib keltiradi:
Qaysi chaman soridin keldi sabo yor-yor,
Ki damidin tushdi o`t jonim aro yor-yor. 
Xalq qo`shiqlarida shakliy va mazmuniy tasvir vositalaridan keng 
foydalanilgan. Ularda favqulodda go`zal o`xshatishlar, ruhiy holat tasvirida 
mubolag`alar, sifatlashlar o`rin olgan. Bizningcha, xalq qo`shiqlaridagi 
tovushdoshlik fazilatini alohida ta`kidlash lozim.
O`zbek qo`shiqlari juda katta tarbiyaviy va juda muhim tarixiy hamda adabiy 
ahamiyatga ega. Avvalo, xalq qo`shiqlari xalqimizning uzoq davrli tarixining bir 
qismi sifatida asrlar davomida estetik zavq bag`ishlash vositasi sifatida yashab 
kelayotganini ta`kidlash joizdir. Ikkinchidan, qo`shiqlar juda muhim tarbiyaviy 
ahamiyatga ham egadir. Chunki qo`shiqlarda xalq ruhiyati aks etganligi tufayli ular 
ma`lum ma`noda tajriba hosilasi ham sanaladi. Biror bir nasihatomuz fikr 
uqtirilayotganda xalq qo`shiqlaridan dalil, isbot sifatida foydalanilgan hollarni ko`p 
kuzatamiz.
Savollar: 
1. Qo`shiq nima? Qo`shiqlarning qanday turlari bor? 
2. Qadimgi qo`shiqlarning mavzulari qanday bo`lgan? 
3. Marosim, mavsum qo`shiqlari nima, mehnat qo`shiqlari-chi? 
4. Chorvachilik qo`shiqlari nomini sanang?
5. Yig`i- yo`qlovlar nima? To`y qo`shiqlariga qaysilar kiradi? 
ADABIYOTLAR: 
1. .Karimov «Yuksak ma`naviyat – yengilmas kuch». – T.: «Ma`naviyat», 
2008. – 176 b.
2. I..Karimov «O’zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida». – T.: 
«O’zbekiston», 2011. – 440 b. 


34 

Yüklə 0,99 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   74




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin