O`zbekiston respublikasi



Yüklə 0,99 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə29/74
tarix14.10.2022
ölçüsü0,99 Mb.
#65145
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   74
Namangan davlat universiteti o`zbek tili va adabiyoti kafedrasi

O`rog`im olmos, 
O`rishdan qolmas. 
Sira ham tolmas, 
O`rmasam bo`lmas. 
 
Xo`p hayda-yo, xo`p hayda, maydayo-mayda. 


32 
Qalqon qulog`im, hayda, maydayo-mayda. 
Temir tuyog`im, hayda maydayo-mayda. 
Xirmonni qilgin mayda, maydayo-mayda. 
Yuqorida qayd etilgan namunalarda, bizningcha, ham xalqimizning qilayotgan 
mehnatiga munosabati, ham har bir kichik imkoniyatdan poetik fikrlashga harakat 
qilishi seziladi. Qizig`i shundaki, o`zbeklar ham mehnat qurollariga, ham 
mehnatlarini osonlashtirayotgan hayvonlarga nisbatan o`ta hurmat bilan qaraganlar. 
Yuqoridagi parchalardan o`rin olgan «O`rog`im olmos, o`rishdan qolmas», «Qalqon 
qulog`im, Temir tuyog`im» kabi misralar fikrimizning dalilidir.
Xullas, mehnat qo`shiqlarida xalqimiz o`zining mehnat faoliyati tarixini 
ifodalagan, desak xato bo`lmaydi. Xalq og`zaki ijodida xalqning tarixi aks etadi, 
deganda tarixiy qo`shiqlarni ham nazarda tutamiz. To`g`ri, qo`shiqlarimiz namunalari 
tarkibida tarixiy qo`shiqlar soni ko`p emas. Ammo bugungi kunda to`plangan 
ma`lumotlar bu tur qo`shiqlarni alohida ajratish imkonini beradi. Avvalo, shuni 
ta`kidlash lozimki, tarixiy voqealarning badiiy ifodasi sifatida vujudga kelgan 
qo`shiqlarni tahlil etish bu tarixiy voqealarning xalq hayotida alohida o`rin 
egallaganini ko`rsatadi.
Masalan: Muhammad Rahimxon-Feruzdan keyin Xorazmda xonlik qilgan 
Xeva xoni Asfandiyor zamonida aholining hayoti o`ta og`ir bo`lgan. Ana shu 
zamonlarda quyidagi qo`shiq yaratilgan.
Asfandiyor xon bo`ldi,
Yurak - bag`rimiz qon bo`ldi,
Emishimiz chigit non bo`ldi,
O`lar bo`ldik bu xonlarning dastidan.
 Ma`lumki, 1914 yilda boshlangan birinchi jahon urushi o`zbek xalqining 
minglab farzandlari hayotiga zomin bo`ldi. Chor Rossiyasi tomonidan ming-minglab 
pul hisobida olingan mollar etmaganidek, xalq farzandlari ham xo`jalik ishlariga 
tortildilar, ya`ni Rossiya o`rmonlarida ishlash uchun mardikorlikka olindilar. Bu 
voqeadan Turkistonda biron bir oila zarar ko`rmay qolmaydi. Oqibatda xalq orasida 
bir qator qo`shiqlar paydo bo`ldi. Xususan:

Yüklə 0,99 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   74




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin