O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti agrokimyo-Ekologiya kafedrasi

Mavzuning dolzarbligi: shundan iboratki xalqimizning urug‘li va donakli mevalarga 
bo‘lgan talabini qondirish uchun qulay sug‘orish usullarini tanlab shuning evaziga meva 
daraxtlar xosildorligini keskin oshirish aholini quruq va hul mevaga bo‘lgan talabini 
qondirishdan iborat meva daraxtlarini hosildorligini oshirishdagi butun agotexnik tadbirlar 
sug‘orish bilan bevosita bog‘liq ekanligini mevachilik bilan shug‘ullanadigan mutahassis va 
dehqonlarga sug‘orish usullaridan foydalanish to‘g‘risida dastur amal bo‘ladigan tavsiyalar 
yaratish bunda birinchidan. Nishon tumanidagi och tusli bo‘z tuproqlarda mevali daraxtlarni 
qaysi muddatlarda va qancha normada beriladigan meniral va organik o‘g‘itlar bilan birga qaysi 
usulda sug‘orish va qanday normada berish tizimini ishlib chiqishdan iborat.
Nishon tumanidagi och tusli bo‘z tuproqlar zonasida to‘liq hosilga kirgan bog‘larda qulay 
sug‘orish usullarini tanlash bilan birga bog‘ maydonlarini unumdorligini ko‘tarishi masalalari 
ham ijobiy hal bo‘ladi.
To‘liq hosilga kirgan bog‘ maydonlaridan qulay sug‘orish usullarini va muddatlarini 
boshqarish to‘g‘risidagi tavsiyanomadan qushni regyondagi bog‘bon va sohibkorlar uchun ham 
bog‘dorchilikda foydalanilayotgan ilmiy tavsiyanomadan foydalanib yuqori va sifatli meva 
etishtiradi degan umiddaman, shuning uchun ham men bitiruv malakaviy ishim uchun tanlagan 
mavzu shu kecha kunduzdagi dolzarb mavzu deb hisoblayman. 

---

5 
Mavzuyim to‘g‘risidagi barcha ilmiy ma’lumotlarni bitiruv malakaviy ishimning asosiy 
qismida keltirib utaman. 
Bitiruv malakaviy ishimning maqsadi va vazifalari:
Maqsadi: shundan iboratki Nishon tumanidagi och tusli bo‘z tuproqlar misolida 
bog‘dorchilikni ya’nada rivojlantirish uchun eng qulay sug‘orish usullarini tanlab ishlab 
chiqarishga ilmiy asoslangan holdagi ma’lumotlarni etkazish.
Gorezantal tekislikda joylashgan meva va daraxtlarni suniy sug‘orish natijasida bog‘larda 
yuqori va sifatli hosil olish masalalari ham ilmiy tomondan hal qilinadi. Hosilga kirgan urug‘li 
meva daraxtlarini qulay sug‘orish usullari bilan birga Nishon tumani och tusli bo‘z tuproqlari 
uchun sug‘orishning eng qulay va istiqbolli turlarini ilmiy asosda yoritib berishdan iborat. 
Bundan tashqari sug‘orish usullarini to‘g‘ri amalgam oshirgan holda hosilga kirgan olma 
bog‘larni hosildorligini oshirish to‘g‘risidagi ilmiy ma’lumotlar ishlab chiqarishdan iborat. 
Vazifasi: Tajriba olib borilgan och tusli bo‘z tuproqlar zonasidan meva daraxtlari 
hosildorligini keskin oshirib aholini vitaminli, tuyimli sharbatlarga quruq va hul mevalarga 
bo‘lgan talabini qondirishdan iborat. Undan tashqari meva daraxtlarini hosildorligiga sug‘orish 
usullarining ta’siri mavzusida seminarlar o’tkazishdan iborat.
Ilmiy ishimning asosiy vazifasi hosilga kirgan olma bog‘larda eng qulay sug’orish 
usullardan biri bo‘lgan egatlab sug‘orish va daraxt atrofiga chuqur olib sug‘orish usullarini 
afzalligini ko‘rsatishdan iborat.
Olib borilgan tajribalar asosida kuzda olma bog‘lar maydoniga ko‘kat o‘g’itlar ekib olma 
bog‘ tuprog‘ini unumdorligini keskin oshirish uchun bo‘ladigan yangi agrotexnik tadbirlar 
asosida o‘g‘itlarni unumdorlikdagi rolini ilmiy manbalar orqali yoritishdan iborat.