O. E. Toshmurodov milliy kurashning nazariy asoslari

 
2.4. Milliy kurashda o‘qitish bosqichlari 
 
Harakatga o‘rgatish jarayoni ma’lum bir vaqt davomida 
amalga oshiriladi. Bunday vaqt davri shartli uchta bosqichga 
bo‘lingan: 
dastlabki 
o‘rganish, qismlarga bo‘lib o‘rganish, 
mustahkamlash va keyingi takomillashtirish. 
 
2.4.1. Milliy kurashda dastlabki o‘rganish bosqichi 
 
Dastlabki o‘rganish bosqichida eng asosiy vazifa o‘quvchilarda 
Milliy kurashning o‘rganilayotgan harakatini to‘g‘ri bajarish uchun 
zarur bo‘lgan tasavvurlarni yaratishdan iborat. Ushbu bosqichning 
xususiyatlari quyidagilar: vaqt va makonda harakatlarning yetarli 
darajada aniq bo‘lmasligi; mushak kuchlanishlarining noaniqligi; 
ortiqcha harakatlarning mavjudligi; kurash texnik harakatlarini 
bajarishda fazalar yaxlitligining buzilishi. Bunda shug‘ullanuvchilar 
ko‘pgina ortiqcha kuch sarflaydilar va usullarni ko‘pgina gavda 

---

43 
mushaklarini zo‘riqtirish bilan bajaradilar. Tez toliqib qolish va 
ayniqsa yosh kurashchilarda ish qobiliyatining yetarli darajada 
bo‘lmasligi ana shularga bog‘liq. 
Shunday qilib, ushbu bosqichda bir qator xususiy vazifalar hal 
etilishi lozim: 
- o‘rganilayotgan texnik harakat to‘g‘risida yaxlit tasavvurni 
shakllantirish va ulardan bellashuvlarda foydalanish to‘g‘risida 
shug‘ullanuvchilarga ma’lumot berish; 
- 
shug‘ullanuvchilarning 
harakat 
malakalari 
zahirasini 
kurashning yangi usulini egallash uchun kerak bo‘lgan elementlar 
bilan boyitish; 
- oddiy usullarning butunligicha bajarilishiga erishish; 
- 
kerak 
bo‘lmagan 
harakatlarni, 
ortiqcha 
mushak 
kuchlanishlarini bartaraf etish. 
 
2.4.2. Milliy kurashda qismlarga bo‘lib o‘rgatish bosqichi 
Qismlarga bo‘lib o‘rganish bosqichining asosiy vazifasi 
harakat malakasini shakllantirish hamda uni ko‘nikmaga o‘tgunga 
qadar takomillashtirishdan iborat. Bu bosqichda alohida kurash 
usullarining vaqt, makon va kuch tavsiflari aniqlanadi. Agar oldingi 
bosqichda harakat malakasini shakllantirish uchun zarur bo‘lgan 
shart-sharoitlar yaratilgan bo‘lsa, ikkinchi bosqichda uning hosil 
bo‘lishi yuzaga keladi. Maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalar 
hal qilinadi: 
- o‘rganilayotgan usul texnikasini egallash va qismlarini 
aniqlab olish; 
- o‘rganilayotgan harakatlarning qonuniyatlarini tushunishni 
chuqurlashtirish; 
- bajarilishi zarur bo‘lgan amallarning ketma-ketligini batafsil 
gapirib turish bilan o‘rganilayotgan harakatni bajarish;
- 
o‘quv-mashg‘ulot 
bellashuvlaridagi 
o‘rganilayotgan 
usullarning aniq, erkin va butunligicha bajarilishiga erishish.