27
4. «Yulduz-zigzag» (Y/Z) sxemasida ulash
Bu sxema amalda quvvati 25-250kv/A bo`lgan umumiy va maxsus maqsadli
kuch transformatorlarida ishlatilishdan qatiy nazar adabiyotlarda mazkur
sxemaga ulangan uch fazali ikki chulg`amli transformator chulg`amlarining
ulanish guruhini aniqlashga oid metodika keltirilmagan. Ma`lumki, «yulduz-
zigzag» sxemasi yuqorida ko`rilgan sxemalarga nisbatan o`ziga xos xususiyatga
ega.
Chulg`amlarning o`ralish yo`nalishi va uchlarining belgilanishi bir xil
bo`lgan transformatorning PK sho`lg`am EYuK
lari vektor diagrammasini
ko`rish uchun «A» fazaning (a-x) va V fazaning (v-u) g`altaklari o`zaro qarshi
ulanganligi ularda hosil bo`ladigan EYuK lar bir-biridan 120
0
siljigan hamda
EYuK larning yo`nalishi qarshi bo`lganligidan ularni geometrik ayirish
natijasida E
a
, E
v
, E
s
fazoviy EYuK vektorlari hosil bo`ladi.
E
a
=
E
v
- E
a
,
E
v
= E
s
– E
v
, E
s
= E
a –
E
s
Takidlash lozimki, tavsiya qilinayotgan usulda
bulardan aniqlanadigan
liniyaviy EYuK vektori E
a
ning «a» nuqtasi MN yordamchi chizig`i ustida
yotadigan bo`lishi lozim.
«V» fazaning ikkinchi (v-u) g`altagida hosil bo`ladigan EYuK E
v
neytralga
yo`nalgan, shu fazaga tegishli YuK chulg`am EYuK E
v
esa neytraldan chulg`am
boshiga yo`nalgan.
Shu sababli E
v
vektori E
v
teskari yo`nalishda qo`yiladi va
uning uchidan A fazaning PK chulg`amiga tegishli birinchi (a-x) g`altagi EYuK
vektori E
a
ni YuK chulg`amning A fazaviy EYuK vektori E
A
ga mos yo`naltirib
chiziladi. So`ngra E
A
vektorining uchini neytral nuqta bilan birlashtirib fazaviy
EYuK vektori E
A
hosil
qilinadi. «V» va «S» fazaviy chulg`amlarining tegishlicha EYuK vektorlari
E
a
va E
s
lar ham huddi shu tartibda hosil qilinadi. E
A
va E
V
vektorining
yo`nalishi va kattaligini aniqlaymiz.
28
9-rasm
Bu vektorni o`ziga parallel ravishda YuK chulg`am
uchun qurilgan vektor
diagrammaning «A» nuqtasiga liniyaviy vektor E
AV
ning «a» nuqtasi ustma-ust
tushadigan qilib MN chizig`i bo`yicha ko`shirilganda E
AV
vektori soatning «11»
raqamiga
yo`nalganligi
kuzatiladi.
Demak,
berilgan
sxema
uchun
chulg`amlarning guruhi 11 ekan. Uch fazali transformatorlar chulg`amlarini
ulash sxemalarini kasr tarzida ko`rsatish qabul qilingan. Kasrning suratidagi
belgi birlamchi chulg`amni, maxrajidagi belgi esa ikkilamchi chulg`amni ulash
sxemasini bildiradi. Masalan, 5.14-rasm, a dagi uch
fazali transformatorning
chulg`amlari yulduz/yulduz sxemada ulangan bo`lib, Y/ Y tarzida belgilanadi.
Agar yulduz/uchburchak sxemada ulangan bo`lsa, Y/ Δ belgi bilan ko`rsatiladi.
Amalda, asosan kichik va o`rtacha quvvatli (taxminan 1800 kVA gacha bo`lgan)
transformatorlarning ikkala chulg`amiga nisbatan yulduz usulida ulash sxemasi
qo`llaniladi. Bunday ulashda chulg`amlarning izolyatsiyasi faza kuchlanishiga
)
3
(
Dostları ilə paylaş: