Biz öz məqsədlərinə nail olmaq üçün heç bir vasitədən çəkinməyən



Yüklə 2,89 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə16/34
tarix31.01.2017
ölçüsü2,89 Mb.
#7266
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   34

Sənəd № 384

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 9 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Dürnisə Heybət qızı, 40 yaşım var, Bakı şəhəri, Kirpiçnaya küçəsi, 

ev № 65 ünvanda yaşayıram.

Bu ilin mart ayında ermənilər mənim böyük oğlum Məşədi İbrahimi 

qətlə yetirmiş və kiçik oğlum Mirzə Əlini yaralamışlar. Canilər xəncərlə 

böyük oğlumun başını kəsmişdilər. Ermənilər bundan əlavə bizim əşya-

larımızı qarət etmişlər. Onların 14.285 rubl dəyərində olan siyahısını təq-

dim edirəm. 

Savadsızdır. 

Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sədri: Ə. Xasməmmədov (imza).

Komissiya üzvü: А.Kluge (imza). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 95.



Sənəd № 385

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 9 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ

172


Qız Xanım Cabbar qızı, 25 yaşım var, Bakı şəhər sakini, Kirpiçnaya 

küçəsində yaşayıram, savadsızam.

Bu ilin martında silahlı ermənilər mənim ərimi və 10 yaşlı oğlumu 

öldürdülər, sonra isə evimizi qarət edərək, verdiyim ərizədə göstərilən 

10.000 rubl dəyərində əşyalarımızı apardılar. Mən baş vermiş hadisənin 

şahidi olmuşam. Ermənilər məni və digər qadınları əsir götürdülər, əsir-

likdə bizi təhqir edir, yalnız balığın baş tərəfini təklif edərək, yemək verir-

dilər.


İfadə oxunmuşdur. Savadsızdır. 

Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sədri: Ə. Xasməmmədov (imza).

Komissiya üzvü: А.Kluge (imza). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 97.



Sənəd № 386

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 11 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Bəyim Xanım Oruc Bala qızı, 80 yaşım var, Bakı şəhər sakini, Kir-

piçnaya küçəsində şəxsi evimdə yaşayıram.

Bu il martın 19-da erməni əsgərləri səhər tezdən hücuma keçdilər. 

Mən qaçdım, amma mənim oğlum Xan Əhməd Dadaş oğlunu, 25 yaşlı, 

erməni əsgərləri öldürdülər. Mənim mənzilimi 12.650 rubl məbləğində 

qarət etdilər. Əmlakın siyahısını təqdim edirəm və işə əlavə olunmasını 

xahiş edirəm.

Oxundu. Savadsızdır. 

Komissiya üzvləri: M. Təkinski, А.Kluge (imzalar)

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 153.


173

FƏSİL II. AZƏRBAYCANLI QADINLARIN ŞAHİD İFADƏLƏRİ



Sənəd № 387

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 11 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Pəri Xanım Rza qızı, 17 yaşım var, Bakı şəhər sakini, Kirpiçnaya 

küçəsi № 1 ünvanda yaşayıram.

Bakıda mart qırğınları zamanı ermənilər mənim ərim Xəlil Əbdül Hü-

seyn oğlunu, 28 yaşlı, öldürmüşlər, mənzilimi isə köhnə qiymətlərlə 8.300 

məbləğində qarət etmişlər. Mən əşyaların siyahısını və qiymətlərini təq-

dim edirəm və işə əlavə olunmasını xahiş edirəm. İndiki qiymətlərlə on-

ların dəyəri 250.000 rubldan aşağı deyildir. Bu məbləğin mənə ödənilmə-

sini xahiş edirəm.

Oxundu. İmza. 

Komissiya üzvləri: Aleksandroviç, А.Kluge (imzalar)

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 165. 

 

Sənəd № 388

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 18 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Balabacı Heybətqulu qızı, 60 yaşım var, Bakı şəhərində, Kirpişnaya 

küçəsi, ev № 39 ünvanda yaşayıram, savadsızam.

Bu il martın 19-da erməni əsgərləri göstərilən evə soxuldular, mənim 

oğlum, 35 yaşlı Məmməd Qasım Nəcəfqulu oğlunu və onun oğlu 2 yaşlı 

Nəcəfqulunu öldürdülər. Mənim mənzilimi 16.940 rubl məbləğində qarət 

etdilər. Oğurlanmış əmlakın siyahısını təqdim edirəm və işə əlavə edil-

məsini xahiş edirəm.



BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ

174


Oxundu. Savadsızdır. 

Komissiya üzvləri: M. Təkinski, А.Kluge (imzalar)

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 15, v. 22.

Sənəd № 390

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 10 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Çeşmi Həsən Əli qızı, 60 yaşım var, Bakı sakini, Məmmədlinskaya 

küçəsində yaşayıram, savadsızam.

Bu ilin mart ayında ermənilər məni əsir götürdülər. Ermənilər bizim-

lə pis davranır, bizi təhqir edir, ələ salırdılar. Mənim evimdə manufaktu-

ra malları var idi, mənim ticarətlə məşğulam. Bütün mallar və başqa ev 

əşyaları həmin ermənilər tərəfindən qarət olunmuşdur. Onların qiymə-

ti 8000 rubl idi.

İfadə oxunmuşdur. Savadsızdır. 

Təhqiqat Komissiyasının sədri: Ə. Xasməmmədov (imza).

Komissiya üzvləri: M. Təkinski, А.Kluge (imzalar) 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 127.

 

Sənəd № 392

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 14 noyabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Alma Xanım Nuhəli qızı, 60 yaşım var, Bakı sakini, Məmmədli əra-

zisində yaşayıram.


175

FƏSİL II. AZƏRBAYCANLI QADINLARIN ŞAHİD İFADƏLƏRİ

 Mart hadisələri zamanı bizim evə ermənilər soxuldular və bizi polis 

bölməsinə əsir apardılar. Mən ertəsi gün evə qayıdanda bütün əmlakımın 

qarət edildiyini gördüm. Qonşuların dediyinə görə bunu ermənilər etmiş-

lər. Qarət olunmuş əmlakın siyahısını təqdim edirəm. Mənə köhnə qiy-

mətlərlə 5000 rubl məbləğində zərər vurulmuşdur. Silahlı ermənilər bizi 

zorla əsir apardılar və hətta bir nəfəri bizimlə getmək istəmədiyi üçün 

evin darvazasının qabağında öldürdülər. Öldürülən mənim qaynım idi; 

öldürəndən sonra ermənilər onun qızıl saatını və pullarını götürdülər. 

Əsirlikdə bizi bir gün yox, üç gün saxladılar və çox az çörək verirdilər.

Oxundu. Savadsızdır. Onun əvəzinə imzaladı: İmza.

Komissiya üzvü: А.Kluge (imza)

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 13, v. 158.



Sənəd № 393

Dindirmə protokolu

1919-cu il, 13 yanvar. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Zinyət Ağabala qızı, 18 yaşım var, Bakı şəhərində, Kanitapinskaya 

küçəsi, ev № 119 ünvanda yaşayıram, savadsızam.

 1918-ci ilin mart ayında erməni əsgərləri bizim evə hücum etdilər, 

mənim ərim Məşədi Rəhim Cabbar oğlunu öldürdülər və təqdim etdiyim 

ərizədə göstərilən 10.000 rubl dəyərində bütün əşyalarımızı qarət etdilər. 

Oxundu. Savadsızdır. 

Komissiya üzvləri: M. Təkinski, А.Kluge (imzalar)

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 26, v. 18.


BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ

176


Sənəd № 394

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 13 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Xədicə Qəni qızı, 35 yaşım var, Bakı sakini, 1-ci Kanitapinskaya 

küçəsi, dalan № 7, ev № 8 ünvanda yaşayıram, savadsızam.

Bu ilin mart ayının 19-da səhər tezdən yüz nəfərdən artıq ermə-

ni əsgəri yuxarıda göstərilən evə soxuldular və mənim 45 yaşlı ərim 

İsmayıl Kərbəlayı Abbas Qulu oğlunu öldürdülər, mənim mənzili-

mi 6240 rubl dəyərində qarət etdilər, ərimin cibindən isə 7000 rubl 

pulunu çıxardılar. Mən azyaşlı uşaqlarımla yəhudi qadının evində 

gizlənmişdim. Bir saatdan sonra ermənilər məni əsir götürdülər. 

Ermənilər mənim əşyalarımı mənim mənzilimdən avtomobilə qo-

yurdular və aparırdılar. Erməni əsgərləri qonşularımızı da öldü-

rürdülər və evlərini qarət edirdilər. Mənim ərimi tüfənglə öldürür-

dülər və ayaqlarını kəsdilər. Qarət edilmiş əşyaların siyahısını sizə 

təqdim edirəm. 

Oxundu. Savadsızdır.

Komissiya üzvü: M. Təkinski (imza). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 195.

Sənəd № 396

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 18 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Səriyyə Hacı Gül Məmməd qızı Qurbanova, 38 yaşım var, 1-ci Kani-

tapinskaya küçəsi, 103 №-li evdə yaşayıram, Bakı, savadsızam.


177

FƏSİL II. AZƏRBAYCANLI QADINLARIN ŞAHİD İFADƏLƏRİ

Bu il mart ayının 19-da erməni əsgərləri yuxarıda göstərilən evə soxuldu-

lar, mənim ərim Qulam Əli Qurban oğlunu, 45 yaşlı, və oğlum Ələkbəri, 20 yaşlı, 

əsir apardılar və küçədə öldürdülər. Mənim mənzilimi isə 28.775 rubl məbləğin-

qarət etdilər, oğurlanmış əmlakın siyahısını təqdim edirəm.

Oxundu. Savadsızdır. 

Komissiya üzvləri: M. Təkinski, А.Kluge (imzalar)

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 15, v. 24. 

Sənəd № 400

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 18 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Qızqayıt Rüstəm qızı, 35 yaşım var, Bakıda, 1-ci Kanitapinskaya 

küçəsi, 115 №-li evdə yaşayıram, savadsızam.

Bu il mart ayının 19-da erməni əsgərləri mənim evimi qarət etdilər, 

mənim ərim Ağababa Əbusalam oğlunu, 60 yaşlı, öldürdülər. Mənim mən-

zilimi 3275 rubl məbləğində qarət etmişlər, Bundan əlavə 100 pud buğda 

aparmışlar. Oğurlanmış əmlakın siyahısını təqdim edirəm.

Oxundu. Savadsızdır. 

Komissiya üzvləri: А.Kluge, M. Təkinski (imzalar)

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 15, v. 24.



Sənəd № 406

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 18 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ

178


Səriyyə Xanım Mirzə Hüseyn qızı, 25 yaşım var, Bakı şəhəri, 7-ci Ka-

nitapinskaya küçəsi, 6 №-li evdə yaşayıram, savadsızam.

Bu il mart ayının 19-da erməni əsgərləri yuxarıda göstərilən evə soxul-

dular, mənim 35 yaşlı ərim Gül Hüseyn Əhliman oğlunu və 20 yaşlı Ağa 

Hüseyn Baba oğlunu öldürdülər. Mənim ərimin cibindən 1500 rubl pu-

lunu çıxardılar və mənzilimi 21.100 rubl dəyərində qarət etdilər. Qarət 

edilmiş əşyaların siyahısını təqdim edirəm və işə əlavə olunmasını xahiş 

edirəm. Erməni əsgərləri məni əsir götürdülər. Qonşu müsəlmanları cin-

sindən və yaşından asılı olmayaraq öldürür və qarət edirdilər. Mən mö-

cüzə nəticəsində sağ qalmışam, yəqin ki, Allah belə istəyirmiş ki, mən sağ 

qalım və erməni dəhşətlərinin şahidi olum. 

Oxundu. Savadsızdır.

Komissiya üzvləri: A.Kluge, M. Təkinski (imzalar). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 15, v. 27.



Sənəd № 407

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 11 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Fatma Xanım Şamxal qızı, 14 yaşım var, Bakı şəhəri, 7-ci Kanita-

pinskaya küçəsi, 5 №-li evdə yaşayıram, savadsızam. 

Bu ilin mart ayının 19-da səhər tezdən erməni əsgərləri yuxarıda 

göstərilən evə soxuldular, mənim ərim Abuzər Mahmud oğlunu, 32 yaşlı, 

və atam Şamxal Allah Qulu oğlunu öldürdülər, mənzilimi qarət etdilər və 

20.000 rubl dəyərində əşyalarımı apardılar. Ermənilər komoddan 100.000 

min rublu da götürdülər. Mənim ərim topdan satış alver edirdi və irimiq-

yaslı dəmir ticarəti ilə məşğul idi. Məni ermənilər əsir apardılar.

Oxundu. Savadsızdır.

Komissiya üzvləri: M. Təkinski, A.Kluge (imzalar). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 151.



179

FƏSİL II. AZƏRBAYCANLI QADINLARIN ŞAHİD İFADƏLƏRİ



Sənəd № 409

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 11 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Şərəbanı Nəcəf Qulu qızı, 32 yaşım var, Maştağa kəndinin saki-

niyəm, Bakı şəhəri, 7-ci Kanitapinskaya küçəsi, 5 №-li evdə yaşayıram, 

savadsızam. 

Bu ilin mart ayının 19-da səhər tezdən erməni əsgərləri yuxarı-

da göstərilən evə soxuldular, mənim 45 yaşlı ərim Şamxal Allah Qulu 

oğlunu, və 32 yaşlı qaynım Abuzər Mahmudu öldürdülər, mənzilimi 

qarət etdilər və 60.000 rubl dəyərində əşyalarımızı avtomobillərə 

yükləyib apardılar. Erməni əsgərləri ərimin 40.000 rubl pulunu zor-

la aldılar, sonra isə özünü öldürdülər. Əşyaların siyahısını təqdim 

edirəm və işə əlavə olunmasını xahiş edirəm. Ermənilər demək olar 

ki, bütün müsəlman kişiləri öldürürdülər. Məni və mənim ailəmi 

ermənilər əsir götürdülər. Ermənilər apara bilmədikləri hər şeyi qı-

rıb-tökdülər.

Oxundu. Savadsızdır.

Komissiya üzvləri: A.Kluge, M. Təkinski (imzalar). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 151.

Sənəd № 410

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 12 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Samət Məhərrəm qızı, 41 yaşım var, Bakı şəhəri, 7-ci Kanitapinska-

ya küçəsi, 6 №-li evdə yaşayıram, savadsızam.


BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ

180


Mart hadisələri zamanı erməni əsgərləri tərəfindən mənim oğlum Əs-

gər Xalıq oğlu öldürülmüşdür, onlar bizim siyahıda göstərilən 19.000 rubl 

məbləğində əmlakımızı qarət etmişlər. 

Oxundu. Savadsızdır.

Komissiya üzvü: A.Kluge (imza). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 182.



Sənəd № 411

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 12 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Mina Bəyim Mirzə Əli qızı, 45 yaşım var, Bakı şəhəri, 7-ci Kanita-

pinskaya küçəsi, 6 №-li evdə yaşayıram, savadsızam.

Bu ilin martında ermənilər tərəfindən mənim oğlum Ağa Hüseyn 

Baba oğlu və kürəkənim Gül Hüseyn Əlməmməd oğlu öldürülmüşdür və 

mənim təqdim edilən siyahıda göstərilən 14.450 rubl məbləğində əmla-

kım qarət edilmişdir. 

Oxundu. Savadsızdır.

Komissiya üzvü: A.Kluge (imza). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 182.



Sənəd № 416

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 8 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Fatma Bədir qızı, 30 yaşım var, Bakı qəzası Maştağa kəndinin saki-



181

FƏSİL II. AZƏRBAYCANLI QADINLARIN ŞAHİD İFADƏLƏRİ

ni, uşaqlıqdan Bakı şəhəri 7-ci Kanitapinskaya küçəsi, 119 №-li evdə 

yaşayıram, savadsızam. 

 Mart ayında silahlı ermənilər bizim və qonşuların – müsəlmanların 

evlərinə soxuldular, kişilərin hamısını qırdılar, biz qadınları isə əsir gö-

türərək, üç gün saxladılar; onlar bizi də öldürmək istəyirdilər, amma ba-

rışıq elan edildi və bizi azad etdilər. Mən erməni canilərinin çoxunu ya-

dımda saxlamışam və üzləşmə zamanı tanıya bilərdim; amma adlarını 

bilmirəm. Ermənilər əvvəlcə qoca atamı öldürdülər, bacıma atəş açaraq

ayağından yaraladılar, sonra isə əmlakımızı qarət etdilər, ümumilikdə 

9605 rubl dəyərində və təqdim etdiyim siyahıda ətraflı şəkildə göstərilən 

əşyalarımızı oğurladılar

Hadisə Bakıda baş vermişdir. İfadə oxunmuşdur; ermənilər əsirlikdə 

revolverlə bizə hədə-qorxu gəlir, su, yemək vermir, saman üzərində yat-

mağa məcbur edirdilər. 

Savadsızdır. 

Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sədri: Ə. Xasməmmədov (imza).

Komissiya üzvü: А.Kluge (imza). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, i. 14, v. 65.



Sənəd № 419

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 8 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Pir Xanım Məmməd Həsən qızı, 40 yaşım var, Bakı şəhər sakini, 

Aziatskaya küçəsi, dalan № 5, ev № 2 ünvanda yaşayıram. 

Bakıda baş vermiş 1918-ci ilin mart qırğınlarında ermənilər 10-cu Ka-

nitapinskaya küçəsindəki 3 №-li evimizdə mənim 55 yaşlı ərim İbrahimi, 

on yaşlı oğlum Ələsgəri öldürmüş, biz qadınları isə əsir götürmüşlər və 

beş gün əsirlikdə saxlamışlar. Mənim yanımda 4 uşaq var idi; biz Kanita-

pinskaya küçəsindəki Qorodskoy domda (Şəhər evi) saxlanılırdıq. Orada 

təxminən iki min nəfərə yaxın əsir var idi. Mən orada, öz yanımda əllə-


BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ

182


rindən və ayaqlarından yaralanmış üç qadın görmüşəm; Məni 8595 rubl 

məbləğinə qarət ediblər. Siyahını təqdim edirəm və işə əlavə olunmasını 

xahiş edirəm. Mənim əşyalarımın qiyməti bu gün 35.380 rubldur və onun 

mənə ödənilməsini xahiş edirəm. Mənim öhdəmdə dörd uşaq qalıb, ən ki-

çiyinin üç yaşı var.

Oxundu. Pir Xanım Məmməd Həsən qızı. 

Komissiya üzvləri: Aleksandroviç, A.Kluge (imzalar).

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 81. 



Sənəd № 420

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 11 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Zərəfşan Bəyəli qızı, 40 yaşım var, Bakı şəhəri, 10-cu Kanitapinska-

ya küçəsi, 34 №-li evdə yaşayıram, savadsızam.

Bu ilin mart ayının 19-da erməni əsgərləri yuxarıda göstərilən evə 

soxuldular, mənim 20 yaşlı oğlum Məmməd Əli Nəcəf Qulu oğlunu öl-

dürdülər və mənzilimi qarət etdilər. 5124 rubl dəyərində qarət edilmiş əş-

yaların siyahısını təqdim edirəm və işə əlavə olunmasını xahiş edirəm. 

Ermənilər 300 rubl nağd pulumu sandıqdan çıxardılar. Məni uşaqlarımla 

birlikdə əsir apardılar və dörd gün saxladılar. İki yaşlı oğlum əsirlikdə qol-

larımın üstündə öldü. Onun adı Abbasəli idi. Mənim ərim bağrı çatlaya-

raq öldü. Dörd gündən sonra məni buraxdılar və elə həmin gün iki oğlum, 

6 yaşlı Həsən Bala və 9 yaşlı Hüseyn Bala da acından öldülər. Mən bir tikə 

çörəyə möhtac qalmışam.

Oxundu. Savadsızdır.

Komissiya üzvləri: A.Kluge, M. Təkinski (imzalar). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, i. 14, v. 152.



183

FƏSİL II. AZƏRBAYCANLI QADINLARIN ŞAHİD İFADƏLƏRİ



Sənəd № 423

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 7 noyabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Yaxşı Xanım Hacı Əli Mərdan qızı Manafova, 52 yaşım var, Bakı 

şəhəri, Çadrovaya küçəsi, 178 №-li evdə yaşayıram.

Bu ilin martında ermənilərin müsəlmanlara qarşı çıxışlarının 

üçüncü günü bizim kirayənişinimiz olan Aleksandrın (familiyasını 

bilmirəm) başçılıq etdiyi erməni əsgərləri dəstəsi bizim evimizə gəl-

dilər və bizim əşyalarımızı qarət etməyə başladılar. Sonra onlar məni 

Mailov teatrının binasına əsir apardılar, mənim oğlumu isə Aleksandr 

kənara çəkdi və ondan sonra onu mənim gözlərimin qabağında gül-

lələdilər. Bu Aleksandrı sonra biz hökumətə göstərdik, onu hətta həbs 

etdilər, lakin sonradan buraxdılar. Mənim qətlə yetirilən oğlumun adı 

Ağaverdi idi. Mənə məlum olduğu kimi, ermənilər mənim nağd 15.000 

rubl pulumu aparıblar. Bundan əlavə, onlar 60.000 rubl məbləğində 

zinət əşyalarını və digər əmlakımı aparıblar. Mart hadisələrindən son-

ra Aleksandr Qoqolevskaya küçəsi, dalan № 2, ev № 14-də yaşayırdı. 

Aleksandrı təxminən bir ay əvvəl həbs etmişdilər, amma mən indi öy-

rənmişəm ki, o artıq beş gündür ki, azadlıqdadır. 

Oxundu. Savadsız olduğuna görə imzaladı: (imza). 

Komissiya üzvləri: А.Kluge, M.Təkinski (imzalar). 

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 13, v. 124.



BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ

184


Yüklə 2,89 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   34




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin