Jizzax yengil sanoat kasb-hunar kolleji
Yüklə 1,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Shaxsiy kompyuterdan foydalanish qoidalari.
|
Elektr havfsizligi.
Kompyuter xonasida hamma jihozlar elektrda ishlaydi, shuning uchun elektr shakstlanishiga uchrash mumkin. Kompyuterlarda yega ulash va yerga ulash himoyasiga talablar. Hamma kompyuterlarda ele ktr tarmog’iga ul.ash uchun maxsus sistema ishlatiladi va unda “O” ulash himoyasi qo’llanilgan. “O” ga ulash himoyasi bu “O” simini korpuslari bog’lash va har xil issiqlikda ishlaydigan av tomatlarni ishga tushuruvchi sistemadir. Shaxsiy kompyuterdan foydalanish qoidalari. Shaxsiy kompyuterni ishga tayyorlash va o’chirish tartiblari mavjud. Avvalambor kompyuterning tarmoq kuchlanishiga mosligini tekshirish kerak. Shaxsiy kompyuterlar 220 yoki 110 kuchlanishil elektr tarmoqlarida ishlashi mumkin. Shaxsiy kompyuterlar uchun kuchlanishning o’zgarishi, ayniqsa keskin o’zgarishlar havfli bo’lishi mumkin. Shuning uchun maxsus stalbizatorlardan yoki elektr quvvatining uzluksizligini ta’minlovchi-UPS qurilmasidan foydalanish tavsiya etiladi. Maxsus UPS qurilmasi elektr quvvatini o’zgarmas holda ushlab turadi hamda elektr mabayi o’chirilganda keyin muayyan vaqt davomida kompyuter ishlashini ta’minlab turadi. Bu vaqt kompyuterda bajarilayotgan ishlarni tugatish uchun yetarlidir. Masalan, kerakli ma’lumotlarni diskga yozib qo’yish yoki pragrammalar ishini tugatish uchun va hokazo. 57 Atrof muhit muhofazasi. Kishilik jamiyati jadval rivojlanib borayotgan bir davrda tabiiy muvozanatni ya’ni ekologiyani yahshilash, tabioatnio muhofaza qilish dun yo miqyosida ega bo’lgan muammo bo’lib qolmoqda chunki ekologiya barcha mavjudotlarni biologiyasiga xos talablarga javob berishi, aks holda ularning yashsasi qiyinlashishi va nihoyat, nobut bo’lishi mumkin. Inson tabitani bir bo’lgi. Shuning uchun tabiatni muhofaza qilish, uning boyliklaridan rejali va samarali foydalanish insonlarning muhim vazifasi hisoblanadi. Ekologiya hususida so’z yuritib Prizidentimiz I.A. Karimov, ekologiya havfsizligi-milliy va mintaqaviy doiradan chiqib, butun insoniyatni umumiy muammosiga aylanib ketdi, deb ta’kidlangan edi. Haqiqatdan tabiiy muvozanatni saqlash va uni uzluksiz ravishta yahshilash, mustahkamlab borish-butun dunyo ahamyatiga ega bo’lgan muammoga aylanib bormoqda. Shuning uchun kishilik kishilik jamiyatnung hozirgi zamon taraqqiyoti ekologiya haqida bilimlarni o’rganish va rivojlantirish va uning tartib qoidalarini amalda to’g’ri qo’llash hamda barcha tamoillariga roiya qilishni taqazo etayotir. Bu o’z navbatida ekologiya va tabiatni muhofaza qilish fanini har taraflama puxta o’rganish hamda bu soxa bo’yicha keng ko’klamda ilmiy tadqiqot ishlari olib borish, uning natijalarini amalda mutazam qo’llashga undamoqda. Tabiiy sharoitning mavjudotlari talablarga mos eklmasligi, ya’ni muvozanatning buzilishi ularning o’sish, rivojlanish va nasl berish hususiyatlari yomonlashtiradi. Bunday holatda uzoq davom etishi mavjudotlarini halok bo’lishiga-dunyoda hayotning so’nishiga olib keladi. Shuning uchun tabiiy muvozanatni saqlash sayyoramiz doirasida muammo bo‘lib kelmoqda. Dunyoda hayotning barqaror bo’lishligini ta’minlash uchun tabiiy muvozanatni, ya’ni ekologiyani o’rganish, uning tamoyillariga rioya qilish yo’li bilan mavjudotlar ichiki muhit talablarini tashqi muhit omillari bilan uzluksiz ta’minlashga erishish katta ahamyatga ega. Inson tabiat boyliklaridan o’z manfaatlari uchun keng foydalanadi. Zero u tabiatning ajralmas qismi. Tabiatga barcha mavjudotlar va borliq jismlar o’ziga xos darajada ta’sir qiladi. Lekin inson o’zining aql-zakovati, jismoniy mehnati tufayli tabiatga boshqacha ta’sir ko’rsatadi. U hatto ayrim masalalar bo’yicha tabiatni o’z foydasiga bo’ysundirishga ham erishadi. Natijada, tabiat boyliklari yo’q bo’ladi, (inson) o’zini falokat yoqasida olib keladi va butunlay nobud bo’ladi. Bunday nuhush holat ro’y bermasligi uchun ekologiyani buzmaslik, aksincha, uni saqlash va tabiatni muhofaza qilish lozim. “Ekologiya” so’zi grekcha bo’lib, oikos-yashash muhiti, turar joy va logos-ta’limot ma’nosini bildiradi. Ya’ni, ekologiya mavjudotlar uchun yashash sharoitlari mos kelishligi haqidagi ta’minotdir. 58 Inson va tabiat bir-biriga uzviy bog’liq. Tabiat-inson va butun mavjudotlar yashash sharoitining birdan-bir asosi. Uning boyliklari jamiyatni yashashi, rivojlanishi uchun zarur bo’lgan moddiy, madaniy ehtiyojlarni qondiradigan bitmas-tuganmas manba. Inson tabiatsiz yashay olmaydi, chunki u tabiatning ajralmas kichik bir qismi. U mavjudot sifatida tabiat ta’sir ko’rsatadi. Lekin insonning tabiatga o’z aql-zakovati, mehnat faoliyai tufayli ta’sir qilishini hech nima bilan taqqoslab bo’lmaydi. Boshqacha qilib aytganda, mavjudotlar tabiatdan qanday bo’lsa, shunday foydalanib, unga sezilarsiz ta’sir etadi. Inson esa tabiatga shunchalik kuchili ta’sir ko’rsatishi mumkinmi, hatto tabiatni o’ziga bo’ysindiradi. Sanoatning rivojlanishi tabiiy boyliklar kamayishi bilan birgalikda atrof muhit ifloslanishiga olib keladi. Ishlab chiqarish chiqindilar suv, atmosfera va tuproqning ifloslanishiga sabab bo’ladi. Bunday ifloslanish tuproq unumdorligining pasayishiga olib kelishio bilan bir qatorda hayvonot olami va inson salomatligi uchun havfli bo’lib qoldi. Atrof-muhitning ifloslanishi katta shaharlarda yaqqol ko’zga tashlanmoqda. Hosirgi vaqtda rivojlangan mamlakatlar yirik shaharlarida ichimlik suvi yetishmayotganligi havo zaharli moddalar, jumladan qo’rg’oshin bilan zaxarlangaligi aniqlangan. Ko’pgina ko’l va daryolar biologik nutai nazardan faoliyatisiz hisobalnadigan bo’lib qoladi. Yrik shaharlar axlatlar, chiqindilar to’lib ketganligi tufayli turli yuqumli kasalliklar kelib chiqish havfi tug’ulmoqda. Umuman, insonning tabiatga bo’lgan ta’siri shuchalik kuch olib, katta havf tug’dirmoqdaki, u biologik muvozatnatning, buzilishiga sabab bo’lib, ishlab chiqarish kuchlarining kelgusida rivojlanishiga to’sqinlik qilishi mumkin. Tabiatni muhofaza qilishining maqsadi. Tabiatning muhofaza qilish qadim zamonlarda boshlangan va unning maqsadi asta-sekin mukammalashib bormoqda. Ilgari tabiatni muhofaza qilish moddiy boylik nuqtai nazardan qilingan bo’lsa, hozirgi zamonga kelib, maqsadi keng tus olmoqda. Ayni vaqtda tabiatni muhofaza qilishning maqsadlari iqtisodiy, sog’lomlashtirish, tozalik (gigyena), tarbiyaviy-badiiy (estetika) va ilmiy yo’nalishlarga bo’linadi. Tabiatni muhofaza qilish va undan foydalanish ham zarur. Uni muhofaza qilishning asosiy sharti himoya qilishni foydalanish bilan bir vaqtda olibborish lozimligi. Bu tabiatni himoya qilish va undan foydalanish bir butun masala ekanligi ekanligi kelib chiqadi. Tarixda insonning tabiatga munosabati o’zgaruvchan bo’lib, u jamiyatning turmush tarziga bog’liq. Tabiat boyliklaridan vahshiyona emas, balki to’g’ri, oqilona, insofli, kelajakni o’ylagan holda foydalanish kerak. 59 XIX va XX asrlarning boshlarida tabiatini muhofaza qilish jamoatchiligi shaklllandi. Shundan so’ng, tabiat boyillarini muhofaza qilish boshlandi. Matbuotda suvni muhofaza qilish, yer osti boyliklaridan foydalanish haqida qonunlar e’lon qillndi. Barcha qazilma boyliklar, quvvat jamg’armalari Atmosfera havosi, suv, o’simlik va hayvonot genetic fondi Tabiiy boyliklar Tugaydigandilar Tiklanmaydigan yer osti boyliklari Nisbatan tiklanadiganlar tuproq, katta yoshdagi daraxtlar Tiklanadigan o’simlik, hayvonot dunyosi, mineral hom ashiyolarning ayrim xillari Almashtiriladigan Tugaydigandilar Koinot boyliklari, quyosh raiatsiyasi, dengizlarni quyilishi va boshqalar Iqlim boyliklari, atmosfera havosi Suv Almashtirilmaydigan |