O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Davriy 
ishsizlik 
–ishlab 
chiqarishning 
pasayishi, 
iqtisodiyotga 
investitsiyalarning qisqarishi bilan bog‗liq ishsizlik. Tovar va ishga yalpi talab 
tushgan paytda bandlik qisqaradi, ishsizlik o‗sadi. Yashirin ishsizlik bizning 
fikrimizcha rasmiy va norasmiyga bo‗linadi. Rasmiy yashirin ishsizlikka 
ma'muriyat xoxishi bilan ma'muriy ta'tilda bo‗lgan, shuningdek to‗liq bo‗lmagan 
ish vaqti sharoitida ishlaydigan shaxslar kiradi. Norasmiy yashirin ishsizlikka 
ortiqcha ichki ishlab chiqarish xodimlari soni va bandlik xizmatiga murojaat 
qilmasdan mustaqil ish izlayotgan shaxslar kiradi. Ishsizlikning mazkur turining 
miqdori va shakli maxsus tanlama tekshiruvlar orqali aniqlanadi. Yashirin 
norasmiy ishsizlikning o‗ziga xos belgilari ish vaqtidan noto‗liq va samarasiz 
foydalanish, malakali va kasbiy qobiliyatga ega xodimlardan yetarlicha 
foydalanmaslik bo‗ladi. 

---

260 
Ishsizlik shakllarini mantiqan tahlil qilganda quyidagi belgilar bo‗yicha 
uning tarkibini ko‗ramiz: 
Jinsi, ijtimoiy munosabatlarda eng kam ximoyalanish; 
Ishsiz ayollar; 
Yosh bo‗yicha, yosh ishsizlar va pensiya yoshidan oldingi ishsizlar; 
Ijtimoiy guruhlar (ishchilar, ziyolilar, xizmatchilar, texnik ijrochilar); 
Ta'lim darajasi; 
Kasbiy va staj darajasi; 
Daromad va ta'minlanganlik darajasi; 
Ishdan ketish sabablari; 
O‗ziga xos guruhlar. 
Ishsizlikning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari eng muhim global va milliy 
muammolardan kambag‗allik va ijtimoiy beqarorlik bilan birga ko‗rib chiqiladi. 
Ishsizlikning ijtimoiy oqibatlari. 
Salbiy. 
1. Jinoiy holatlarning kuchayishi. 
2. Ijtimoiy tanglikning oshishi. 
3. Jismoniy va ruhiy kasalliklar miqdorining oshishi. 
4. Ijtimoiy tabaqalanishning kuchayishi. 
5. Mehnat faolligining pasayishi.