Паша Ибиш оьлу Сяфяров

Alunit 
 
 
 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
96 
Daşkəsən dəmir filizi yatağı 
Daşkəsən dəmir filizi yatağı böyük ehtiyatlara malik olaraq 
Qoşqarçayın orta axının hər iki sahilində yerləşir. Yataq üst yura 
yaşlı intruzivlərin eyni yaşlı karbonatlı tufogen süxurlara 
göst
ərdiyi təmas metamorfizminin nəticəsində əmələ gəlmişdir. 
XIX 
əsrdə yataq «Simens» firması tərəfindən qismən istismar 
olunmuşdur. XX əsrdə Sovet hakimiyyəti dövründə yatağın 
ehtiyatları hesablanmış, Dövlət Ehtiyatlar Komissiyası tərəfindən 
t
əsdiq olunmuşdur.
Daşkəsən yatağının ehtiyatları əsasında Daşkəsən filiz 
saflaşdırma kombinatı tikilmişdir. Sovet imperiyası dövründə 
Daşkəsən dəmir filizi konsentratı əsasında Gürcüstanın Rustavi 
şəhərində metallurgiya zavodu tikilmişdir. Bu kombinat 
Daşkəsəndən daşınan dəmir filizi və Donbasdan daşınan daş 
kömür 
əsasında fəaliyyət göstərirdi.
 
D
əmir filizi 
 
Şimali Daşkəsən kobalt yatağı 
 
Yataq Daşkəsən dəmir filizi yatağından şimalda, Daşkəsən 
intruzivinin posmaqmatik prosesl
əri ilə əlaqədar olub, şimal 
istiqam
ətli qırılma strukturlarında intişar tapmışdır. Bu yataq 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
97 
1884-cü ild
ə «Simens» firması tərəfindən aşkar olunmuş və 
h
əmin firma tərəfindən yataqdan 12 ton kobalt çıxarılaraq 
Almaniyaya aparılmışdır. Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti 
qurulduqdan sonra, Şimali Daşkəsən kobalt yatağında yenidən 
k
əşfiyyat işlərinə başlanmışdır. Yataq bir neçə horizontda yeraltı 
dağ qazmaları ilə dəqiq öyrənilmiş və ehtiyatları Dövlət Ehtiyatlar 
komissiyasında təsdiq olunmuşdur. Müharibə illərində (1941-
1945) v
ə ondan sonrakı illərdə yataqda intensiv istismar işləri 
aparılmışdır. Bir zaman SSRİ-nin kobalta olan tədabatının 60%-ə 
q
ədəri bu yataq hesabına ödənilmişdir.
Kobalt filizini saflaşdırmaq üçün yatağın yanında 
filizsaflaşdırma kombinatı tikilmişdir. Saflaşdırılmış kobalt filizi 
Rusiyaya aparılırdı. Yatağın əsas ehtiyatları demək olar ki, 
tamamil
ə çıxarılıb aparılmışdır.