Паша Ибиш оьлу Сяфяров

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
5 
 
 
 
 
I FƏSİL 
 
AZƏRBAYCANIN
GEOLOJI QURULUŞU 
 
 
 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
6 
Az
ərbaycan Respublikası yerüstü və yeraltı sərvətlərinin 
z
ənginliyinə, əlverişli coğrafi mövqeyinə görə qədimdən 
s
əyyahların, tarixçilərin nəzərini özünə cəlb edib. Belə ki, A. 
M
əsudi, İstəhri, Marko Polo və b. əsərlərində Abşeronda, Qərbi 
Az
ərbaycanda neft yataqlarının mövcudluğu barədə məlumatlar 
verilmişdir.
Az
ərbaycan geologiyasının öyrənilməsi demək olar ki, “Qafqaz 
geologiyasının atası” hesab edilən H. V. Abixin tədqiqatları ilə 
bağlıdır. Onun ilk tədqiqatları təbii hadisələrin baş verməsi, Xəzər 
d
ənizi səviyyəsinin dəyişməsi, palçıq vulkanlarının püskürməsi və 
s. geoloji prosesl
ərin öyrənilməsi ilə başlanır. H. V. Abix 
Qafqazda, o cüml
ədən Azərbaycanda dərin tədqiqatları ilə 
paleontologiya v
ə stratiqrafiya elmlərinin öyrənilməsinin əsasını 
qoymu
şdur. Topladığı fauna kolleksiyası şəxsən və paleontoloq 
h
əmkarları ilə birgə təyin edilirdi. Alınan qiymətli nəticələr XIX 
əsrin ikinci yarısı, XX əsrdə aparılan tədqiqatların əsasını təşkil 
edirdi. XX 
əsrin birinci yarısında Azərbaycan geologiyasının 
öyr
ənilməsində M. V. Abramoviç, K. İ. Boqdanoviç, N. İ. 
Andrusov v
ə bir çoxlarının böyük xidmətləri olmuşdur. 
T
ədqiqatçılar diqqətlərini, əsas etibarilə, Azərbaycanın neftli-
qazlı regionlarının tektonika, stratiqrafiya, litologiya və b. 
sah
ələrinə yönəltmişlər.
30-cu ill
ərdə Respublikada neft və dağmədən sənayelərinin 
inkişafı ilə əlaqədar olaraq geoloji tədqiqatlar genişlənir. 
Az
ərbaycanda geologiya elminin inkişafında yerli geoloqların 
n
əzərə çarpan surətdə fəaliyyəti məhz 50-ci illərə təsadüf edir. 
T
ədqiqatlar Azərbaycanın əksər regionlarında: Abşeron 
yarımadası, Qobustan, Naxçıvan, Dağlıq Qarabağ, Talış və b. 
sah
ələrində aparılırdı. Bu dövrdə Ş. Ə. Əzizbəyov, M. Ə. Qaşqay, 
Ə. Ş. Şıxəlibəyli, H. İ. Kərimov, R. N. Abdullayev və b. çoxillik 
z
əhmətləri nəticəsində geoloji, tektonik, metallogenik və b. 
x
əritələr tərtib edilmiş və istifadəyə verilmişdi.
Az
ərbaycanın geoloji quruluşundakı əsas dəyişikliklər 
Kaynozoy erasında Qafqaz və Qafqaz ətrafı ərazidə gedən Alp 

---