Pedagogik muloqotning o‘ziga xos xususiyatlari

O‘qituvchi va o‘quvchilaming jonli muloqotini tashkil etish.
I.A.Karimov O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi IX sessiyasida so‘zlagan nutqida “o’ ‘qituvchi va o‘quvchi munosabatidagi majburiy itoatkorlik o‘mini ongli intizom egallashi... o‘qituvchining bosh vazifasi o‘quvchilarda mustaqil fikr yuritish ko'nikmalarini hosil qilishdan iboratligini, demokratik jamiyatda bolalar, umuman, har bir inson erkin fikrlaydigan etib tarbiyalanishi, mustaqil fikrlash katta boyiik...” ekanligini ta’kidladi.
Demak, o'qituvchilarning asosiy vazifasi shaxs erkinligini, mustaqil fikrlash qobiliyatini shakllantirishdan iborat. Shundagina ta’lim tizimida yoshlarga erkin fikrlash imkoniyadari yaratiladi. D avlat siyosatining o'qituvchilar zimmasiza bugungi kunda rivoilanavotzan iamivatimiz uchun yuksak oneli. mustaqil fikrlav oladiean. xulq-atvori bilan o’zgalarga ibrat bo'ladigan bilimli. irodasi baquvvat. o'z kasbim mukammal biladigan XXI asr kadrlarini tayyorlash mas’ulivati yuklangan.
O'qituvchining ta’lim-tarbiya sohasidagi faoliyatida erishishi lozim
bo‘lgan barcha ijobiy natijalari uning o'quvchilar bilan jonli va erkin muloqotni to'g'ri tashkil etishi muhim ahamiyatga ega. o‘qituvchi so‘z san’atining cheksiz qudrati asosida o'quvchilarga tarbiyaviy ta’sii ko'rsatadi, har bir darsni samarali tashkil etib olib boradi, o‘quvchilai bilan so'zlashishni biladi, tarbiyaning suhbat, ma’ruza, hikoya qilish kabi usullaridan o'rinli foydanadi. Ta’lim-tarbiya jarayonida o'quvchilar bilar qizg'in muloqotni amalga oshiradi. Ta’lim-tarbiyaviy faoliyatni mukammal tashkillashtirish o'qituv­ chining jonli muloqotni samarali tashkil etishiga bog'liq. Bunda o'qi­ tuvchi va o'quvchining muloqoti ijobiy natijalar berishi uchun o'qi- tuvchida o'quvchilar bilan erkin so'zlashuv qobiliyati bo'lishi kerak Zero, o'qituvchi bilan o'quvchining muloqotini bog'lovchi asosiy vosita - so'zdir. O'qituvchining so'z boyligi qanchalik ko'p bo'lsa, muloqo olib borish qobiliyati tez namoyon bo'lib, ijobiy natijalarga erishishi osor boiadi.
Odatda, so'z boyligi qashshoq bo'lgan o'qituvchilar o'z pedagogik faoliyatlarida o'quvchilar bilan tez-tez ziddiyatlarga duch keladilar O'qituvchining jonli muloqoti har qanday tarbiyaviy tadbiming mazmur va mohiyatini o'quvchiga tabiiy holda yetkazadi, shu jarayonning ob- yekti va subyekti o'rtasida muloqot uchun mustahkam ko'prik yaratadi va ichki hissiyot bilan harakatlaming uyg'unlashuvini ta’minlaydi.
Jonli m uloqot - о 'qituvchi tomonidan tashkil etiladigan, har qanday t a ’lim-tarbiyaviy tadbir mohiyatini og'zaki so'z bilan o'quvchilargc etkazadigan, о 'qituvchini ziddiyatli jarayonlardan olib chiqish qudratigc ega bo 'Iganfaoliyatdir.
Yosh o'qituvchi pedagogik mahoratida mujassamlashgan nutqning
jozibadorligi, bilim saviyasining va tafakkurining kengligi, o'tkir dunyo- qarashi. ma’naviy madaniyat darajasi, pedagogik qobiliyati, ta’lim- tarbiyaviy maqsadlaming mutanosibligi har qanday dars va darsdar tashqari taiim-tarbiyaviy tadbiming muvaffaqiyatini ta’minlovchi hamda o'qituvchi jonli muloqotini tashkil etuvchi omillardir. O'qituvchi kasbiy
faoliyatidagi jonli muloqot qobiliyatini takomillashtirish uchun o'z oldi­ ga doimo quyidagi savollami qo'yib, unga mustaqil fikr-mulohazasi aso­ sida javob bera olishi kerak: