Pedagogika fakulteti
«Xat-savod o’rgatish va nutq o’stirish», «O’qish va nutq o’stirish», «Grammatika
Yüklə 0,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1) so’z ustida ishlash; 2) so’z
|
«Xat-savod o’rgatish va nutq o’stirish», «O’qish va nutq o’stirish», «Grammatika,
imlo va nutq o’stirish» deb nomlangan. Nutq faoliyati uchun, shuningdek o‘quvchilar nutqini o‘stirish uchun bir necha shartga rioya qilish zarur: 1 Рождественский Н. С., Кустарева В. А.Методика начального обучения русскому языку.- М.:«Просвещение», 1965. 289-бет. 1. Kishi nutqining yuzaga chiqishi uchun talab bo‘lishi kerak. O‘quvchilar nutqini o‘stirishning metodik talabi o‘quvchi o‘z fikrini, nimanidir og‘zaki yoki yozma bayon qilish xohishini va zaruriyatini yuzaga keltiradigan vaziyat yaratish hisoblanadi. 2. Har qanday nutqning mazmuni, materiali bo‘lishi lozim. Bu material qanchalik to‘liq, boy, qimmatli bo‘lsa, uning bayoni shunchalik mazmunli bo‘ladi.SHunday ekan, o‘quvchilar nutqini o‘stirishning ikkinchi sharti nutqqa oid mashqlarning materiali haqida bo‘lib, o‘quvchi nutqi mazmunlibo‘lishiuchun g‘amxo‘rlik qilish hisoblanadi. 3.Fikrtinglovchi tushunadigan so‘z, so‘z birikmalari, gap, nutq oborotlariyordamida ifodalansaginatushunarli bo‘ladi. SHuning uchun nutqni muvaffaqiyatli o‘stirishning uchinchi sharti − nutqni til vositalari bilan qurollantirish hisoblanadi. O‘quvchilarga til namunalarini berish, ular uchun yaxshi nutqiy sharoit yaratish zarur. Nutqni eshitish va undan o‘z tajribasida foydalanish natijasida bolalarda ta‘lim metodikasi asoslanadigan ongli ravishda «tilni sezish» shakllanadi. Nutq o‘stirishning metodik sharti nutqiy faoliyatning keng tizimini yaratish, ya‘ni, birinchidan, yaxshi nutq namunasini idrok etish, ikkinchidan, o‘rgangan til vositalaridan foydalanib, o‘z fikrini bayon etish uchun sharoit yaratish hisoblanadi. Bola tilni nutqiy faoliyat jarayonida o‘zlashtiradi.Buning o‘zi yetarli emas, chunki u nutqni yuzaki o‘zlashtiradi.Nutqni egallashning qator aspektlari mavjud. Bular: 1.Adabiy til me‘yorlarini o‘zlashtirish. Maktab o‘quvchilarni adabiy tilni sodda so‘zlashuv tilidan, sheva va jargondan farqlashga o‘rgatadi, adabiy tilning badiiy, ilmiy, so‘zlashuv variantlari bilan tanishtiradi. 2.Jamiyatimizning har bir a‘zosi uchun zarur bo‘lgan muhim nutq malakalarini, ya‘ni o‘qish va yozish malakalarini o‘zlashtirish. Bu bilan o‘quvchilar yozma nutqning xususiyatlarini, uning og‘zaki-so‘zlashuv nutqidan farqini bilib oladi. 3.O‘quvchilarnutqmadaniyatini takomillashtirish. Til jamiyatdagi eng muhim aloqa vositasidir.Tilning mana shu ijtimoiy ahamiyatidan kelib chiqib, maktabda o‘quvchilarning nutq madaniyatiga alohida e‘tibor beriladi. Bu vazifalarni bajarish uchun o‘qituvchi o‘quvchilar bilan rejali ish olib borishi lozim.Buning uchun esa o‘quvchilar nutqini o‘stirish ustida ishlash tushunchasiga nimalar kirishini bilib olish muhimdir. Nutq o‘stirishda uch yo‘nalish aniq ajratiladi: 1) so’z ustida ishlash; 2) so’z Yüklə 0,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|