Pedagogika-psixologiya fakulteti

Xalq maqollari:
Toma-toma ko‘l bo‘lur,
Tommay qolsa cho‘l bo‘lur.
Deyilishining ma’nosini hayotiy misollar bilan bolalarga anglatish, tomchi suv bir o‘simlikni qurib qolishdan asrashi, e’tiborsizlik oqibatida bekorga oqib yotgan jo‘mraklarni burab qo‘yish, tejalgan suvlar necha yillar o‘simlik, daraxtlarning o‘sishini ta’minlashi mumkinligini, bu ishda, ayniqsa, bolalarning kattalarga yordami muhim ekanligini tushuntirish vazifamizdir.
O‘quvchilarga o‘tmish haqida hikoyalar aytish oddiy pand-nasihatlardan avzaldir. Bobo, buvilar aytgan quyidagi durdona so‘zlar bolalarga ijodiy ta’sir etadi: ”Suvga also tupurmang, gunoh bo‘ladi. Oqar suvga musur narsalar tashlamang, bu ham gunoh bo‘ladi. Undan odamlar ichadilar”. Donolar aytishgan.
Suvsiz hayot bo‘lmas,
Mehnatsiz rohat.


MAQOL O'RGANISH DARSI NAMUNASI
Mavzu. Xalq hikmatlari.
O'quv materiali. Maqollar.
Darsning maqsadi: 1. O'quvchilarga maqollarning xususiyatlari haqida ma'lumot berish. Maqollarni ifodali o'qish, mazmunini to'liq anglab yetish malakasini oshirish. 2. Maqollar orqali o'quvchilar on-giga vatanparvarlik, mehnatsevarlik, ilm olishga qiziqish, kamtarlik, oqko'ngillik tuyg'ularini singdirish. 3. O'quvchilarni ko'rgan-bilgan, eshitgan, o'qiganlari yuzasidan xulosa chiqarishga, o'z nutqida maqol-lardan foydalanishga o'rgatish.
Darsning turi. Yangi bilim bemvchi, maqol o'qish darsi.
Darsning borishi
I. Da'vat bosqichi. Maqsad: o'quvchilarda yangi mavzuni o'z-lashtirishga ishtiyoq uyg'otish, maqollarning xususiyatlari haqida ma'lumot berish.
Metod: Suhbat metodi.
O'qituvchi xattaxtaga quyidagi maqollarni yozib qo'yadi: „Birlash-gan o'zar, birlashmagan to'zar", „Awal o'yla, keyin so'yla".
O'qituvchi: Abdulla Avloniyning „Yaxshilik yerda qolmas" hikoyatini bilasizmi?
Xattaxtaga hikoya mazmuniga mos rasmlar ilinadi.
O'qituvchining hikoyasi: „Yaxshilik yerda qolmas"
Bir ari suv ustinda uchib borur edi. Birdan suvga yiqilib ketdi. Qanotlari ho'l bo'lib ucharga kuchi yetmadi. O'lar holatga etdi. Buni bir kabutar ko'rib, ariga rahmi kelub, darhol bir cho'pni tishlab, suvga tashladi. Bechora ari bu cho'pni kema qilib, suv balosidan qutuldi. Arodan ko'p o'tmadi. Bir bola tuzoq qo'yib, kabutarni tutmoqchi bo'ldi. Ari buni ko'rgan zamon kelub, bolaning qulog'ini chaqdi. Bola qulog'ining alamidan tuzoqni tashlab, qulog'ini ushladi. Kabutar vaqtni g'animat bilib, uchib ketub, o'limdan qutildi.
Topshiriq. Xattaxtadan siz tinglagan hikoyaga mos maqolni topib, belgilang. (O'quvchilar „BMashgan o'zar, birlashmagan to'zar" maqol ini belgilaydilar)
- Qolgan maqollarga mos qanday hikoya, ertaklar o'qigansiz? („Bilim - aql chirog'i" maqoli mazmuniga mos „Ilm afzal" ertagini o'qiganmiz)
— Maqollarni yana qanday nom bilan atash mumkin? („Dono fikr" deb atash mumkin.)
— Bugungi darsda nimalarni o'rganar ekanmiz?
— Maqollar nima haqida boiadi? Ular nima maqsadda yaratiladi? O'quvchilar javobi to'ldirib, umumlashtiriladi.