Pedagogs international research journal

ADABIYOTLARNING TAHLILI VA METODOLOGIYA. 
1930-yilda Cockroft va Walton 200 kV li transformator qurdilar va Gamov 
tunnellari deb nomlanuvchi hodisani sinab ko’rish uchun protonlarni to’g’ri chiziq 
bo’ylab tezlashtirdilar. Bu birinchi zarracha tezlatgich edi. Ularning hodisani 
kuzatishga urinishlari muvaffaqiyatsizlikka uchradi va ular yuqori energiyali tezlatkich 
kerak degan xulosaga kelishdi.

---

“
PEDAGOGS
”
 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-27, Issue-1, February - 2023
 
104
Rezerford tomonidan rag’batlantirilgan 1932
-yilda Cockroft va Walton 
protonlarni tezlashtirish va ularni litiy bilan to’qnashtirish uchun 400 kV generatorda
n 
foydalanishdi, bu esa atomning to’liq inson tomonidan boshqariladigan birinchi 
bo’linishiga olib keldi.
1-rasm. Cockroft va Walton, boshqa mashhur fizik bilan: Ernest Rezerford (o'rtada) 
Cockroft - Walton generatori va keyinchalik Van de Graaff generatori kabi 
doimiy kuchlanishlardan foydalangan holda zarrachalarning tezlashishini ta’minlay 
oladigan qurilmalar maksimal kuchlanish bilan cheklangan edi. Ushbu cheklovni 
bartaraf etish uchun shved fizigi Ising rezonans tezlashuvi tamoyilini taklif qildi, bunda 
bir xil kuchlanish RF generatoriga ulangan bir qator drift naychalari orqali qayta-qayta 
qo’llaniladi. Bu zarracha tezlatgichlarining haqiqiy “tug’ilishi” deb hisoblangan va 
aslida chiziqli kollayderlarning hozirgi avlodi hali ham xuddi shu printsipga 
tayanmoqda. Rolf Winderoe 1928-yilda Germaniyada 50 keV kaliy ionlarini hosil 
qilish uchun bunday tezlatgichni birinchi bo’lib qurgan.
Chiziqli tezlatgichning bir salbiy tomoni shundaki, tezlik oshgani sayin drift 
trubkasi uzunligi ham ortib boradi, natij
ada qurilma o’lchamlari ancha katta va yuqori 
energiya talab qilishi uchun qurishni qiyinlashtiradi.