Pedaqoji universitetləRDƏ bakalavriat səVİYYƏSİ ÜZRƏ

XI Mövzu: XVI əsrin sonu, XVII əsrin əvvəllərində 
Azərbaycan ədəbiyyatı. Fədai, Əmani. 
Fədai
. Fədai haqqında məlumat. Şairin əlimizə gəlib çatan 
yeganə əsərinin “Bəxtiyarnamə” poeması olması. “Bəxtiyar-
namə” mövzusunun mənşəyi və tarixiliyi. Bu tipli mövzu və 
süjetlərin nəzəri xarakteri. Oxşar başqa süjetlər. Sənətkarın 
bəhrələndiyi qaynaqlar. Mövzunun xalq ədəbiyyatı ilə bağlılığı, 
şairin mövzunu öz dövrünə aid hadisələrlə bağlamaq təşəbbüsü.
 
Əsərin süjeti, kompozisiyası, quruluşu, məzmunu və 
ideyası. Poemadakı nağılların mövzu və ideyaca rəngarəngliyi. 
Poemadakı əsas obrazların təhlili. Bu mövzuda yazılmış əsərlərin 
başqa dillərə tərcüməsi və nəşri tarixi. Fədai “Bəxtiyarnamə”-
sinin Azərbaycanda nəşri. 
Məhəmməd Əmani
(1536-1608). Həyatı ilə bağlı 
məlumatların azlığı. Bayburtda doğulması. I Şah Təhmasib 
(1524-1576) və I Şah Abbasın (1587-1629) hakimiyyəti dövründə 
yaşaması. Səfəvilər sarayına yaxın olması. I Şah Təhmasib və I 
Şah Abbasa mədhiyyələr yazması. I Şah Abbasın bəzi 
yürüşlərində iştirak etməsi. Yəzd hakimi olması. 

---

39 
Y a r a d ı c ı l ı ğ ı. Azərbaycan və fars dilində şeirlər 
divanı yaratması. Hər iki divanın əlyazmasının Londonda 
Britaniya muzeyində saxlanması. Divanın Ə.Səfərli tərəfindən 
Bakıda nəşri (1983). Xətaidən sonra divan ədəbiyyatında xalq 
şeiri janrlarından istifadə edən ən qüdrətli şair olması. 
Azərbaycanca divanında həm folklor janrlarından (qoşma, 
gəraylı, bayatı), həm də klassik ədəbiyyatın forma və janrlarından 
istifadə edilməsi. Şeirlərinin mövzu dairəsi və ideya-bədii 
xüsusiyyətləri. Məhəbbət lirikası. Dini, sufi-panteist, ictimai-
fəlsəfi və s. mövzularda şeirlər yazması. Mədhiyyələri. Şiəliyin 
bədii şəkildə təbliği. 
Əmani Azərbaycan dilində mənzum hekayələr yazan ilk 
sənətkar kimi. Mənzum hekayələrinin tərbiyəvi-əxlaqi mahiyyəti 
və ideya-bədii dəyəri. 
M.Əmani şeirlərinin sənətkarlıq xüsusiyyətləri. Ə.Nəvai 
yaradıcılığının və özbəkcənin dil və üslub xüsusiyyətlərinin 
Əmani yaradıcılığına təsiri. Əmaninin həyat və yaradıcılığı ilə 
bağlı məlumat və tədqiqatlar.