Bir yaş üstü erkeklerde proteus, E coli kadar sıktır.
Bazı yayınlarda erkeklerde gram pozitiflerin de sık olduğu bildirilmektedir
Stafilokokkus saprotifikus her iki cinste de ajan patojendir.
Özellikle adenovirüsler olmak üzere virüsler de sistit yapabilmektedirler.
İYE etyolojisi-3
İYE’nun sınıflaması ve klinik belirtileri-1
Pyelonefrit, üst İYE
Üreter,
Renal pelvis,
Kaliksler ve
Renal pazenkimin oluşturduğu üst idrar yolunu (Piyelonefrit) içeren anotomik bölgedeki enfeksiyonlar akla gelir.
İYE’nun sınıflaması ve klinik belirtileri-2
Alt ve üst İYE'u ayırıcı tanısını yapmak hem tedavi yaklaşımı açısından, hemde prognostik açıdan önemlidir.
İYE’nun sınıflaması ve klinik belirtileri-3
Piyelonefrit bulguları
Ateş
Abdominal veya böğür ağrısı
Bulantı, kusma
Özellikle süt çocuklarında diyare
Yenidoğan ve süt çocukluğu döneminde sarılık, iştahsızlık, irritabilite, kilo kaybı
İYE’nun sınıflaması ve klinik belirtileri-4
Asemptomatik bakteriüri: Genellikle kızlarda olan ve enfeksiyon bulgusu olmadan idrarda kültür pozitifliğidir. Bu gebeler hariç benign bir olaydır ve renal skara neden olmaz. Gebelerde asemptomatik olay semptomatik bir İYE’una dönüşebilir.
Bazı kızlarda bu sadece inkontinansa ve perianal huzursuzluk hissine neden olup bu asemptomatik anlamında değildir.
İYE’nun sınıflaması ve klinik belirtileri-5
Komplike İYE’u
İYE’nuna zemin hazırlayan anomali varlığı veya İYE’unun tedavisini zorlaştıran faktör valığı.
Rekürren enfeksiyon
Relaps – Tedavi sonrası aynı mikroorganizma ile 6 ay içerisinde İYE’unun gelişmesi
Reinfeksiyon - Tedavi sonrası değişik mikroorganizma ile 6 ay içerisinde İYE’unun gelişmesi
İYE Patogenez ve patolojisi-1
İdrar yollarına enfeksiyon ajanı asendan, hematojenöz, lenfatik, direkt yayılım ile gelebilir.
Tamama yakını asendan yol ile gelmektedir.
Çoğu patojenler fekal floradan bulaşır, perinede kolonize olur üretra yoluyla mesaneye girer.
Sünnetsiz çocuklarda prepisyum etrafı flora enfeksiyona neden olur.
İYE Patogenez ve patolojisi-2
İYE’a neden olan mikro organizmalar E coli başta olmak üzere enterik gram-negatif baciller, Enterobacter, Klebsiella ve Proteus türleridir.
İYE Patogenez ve patolojisi-3
Normal şartlarda basit ve normal yerleşimli papilla böbrek için antireflü görevi görür ve idrarın kollektör tübüllere geri kaçışını engeller.
Normalden daha üst ve alt yerleşimli papilla intrarenal reflüye izin verir. Bu enfekte idrar inflamasyonu ve immünolojik mekanizmaları başlatarak skar ve renal zedelenmeye neden olur.
İYE Patogenez ve patolojisi-4
İYE Patogenez ve patolojisi-5
İYE Patogenez ve patolojisi-6
Çocuklarda eğer dört yaşına kadar İYE’dan skar kalmamışsa daha sonra skar kalma oranı oldukça düşüktür.
İYE Patogenez ve patolojisi-7
Özellikle kızlarda İYE zamanı tam tuvalet alışkanlığının kazanıldığı zamana denk gelir.
Çocuk kuru kalmaya çalışır fakat mesanede inhibe edilmeyen kontraksiyonlar idrarı dışarı atmaya çalışır.
İYE Patogenez ve patolojisi-9 İYE’da koruyucu faktörler
Erkeklerde üretranın uzunluğu koruyucu bir mekanizmadır.
Kadınlarda üretranın kısa oluşu neden İYE nin fazla görüldüğünü bir ölçüde açıklayabilir.
İdrarın antibakteriyel aktivitesi mevcuttur. Bu özelliği yüksek osmolalitesinden, düşük PH’sından ve organik asit yoğunluğunun fazlalığından kaynaklanır. İdrar PH sı 5,5-7, osmaliktesi 300 - 1200 arasıdır.
İdrarın akım mekanizmasında voiding ve dilüsyon önemli rol oynar
Östrojenin varlığı bazı E Coli suşlarının üremesini artırabilir. Çünkü glikoz idrarı mikroorganizma açısından iyi bir vasat yapar, ayrıca PMNL'lerin migrasyon, öldürme fonksiyonlarını inhibe eder.
Tamm-Horsfall proteini renal tübüller h’lerce sekrete edilir ve idrarda üromukoid olarak bulunur. Uromukoid mannose artıklarından zengin olduğundan mikroorganizmaların yapışmasını önler ve bakterilerin atılımını kolaylaştırır.
Seksetuar lgA pesinal h’lere E colinin bağlanımını ve kolonizasyonunu önler.
Konağa ait normal perineal floranın önleyici etkisi tam anlaşılamamıştır. (Normal flora laktobasiller, staf epiderimidis, corinobacteria, stseptokok, anaeroblar).
Vezikoüreteral reflü ile İYE oluşumu arası kuvvetli bir ilişki vardır. İdrarın üreter ve böbreğe doğru geri akımı olarak bilinen reflü üreteroveziküler bileşim yerinin normal valvüler fonksiyonun yetersizliğinin sonucu mg. Reflü mesanede rezidüel idrar kalarak enfeksiyonun devam etmesine neden olur.
İYE Patogenez ve patolojisi-12 İYE için risk faktörleri
Gebelik,
Gebelikte üreteral ve veziküler tonüs azalır, üreteral peristaltizm azalış, mesanedeki rezidüel idrar artar. Bütün bunlar obstrüksiyon, staz ve reflüyü artırır.
Kadınlarda sexüel ilişki,
Renal medüllanın hiperosmolalitesi
Medüllanın hiperosmolalitesi PMNL lerin migrasyonunu ve fagositoz aktivetesini engeller.
Kronik prostatit,
İmmün yetmezlik
Katater uygulanımı
İYE Tanı-1
Tam idrar tetkiki
İdrar kültürü
100.000 veya 1X105 /mm3 + sayılır
10.000 veya 1X104 /mm3 ve semptomatik ise yine + sayılır
Sünnetsiz çocukta prepisyumretrakte edilip idrar kültürü alınmalıdır yoksa kültür geçerli değildir.
İYE Tanı-2
Semptomatik olmayan çocuklarda sadece kültür ile tanı konulmak isteniyorsa kateterizasyonla idrar kültür ve tetkik alınmalıdır.
Oda ısısında 60 dk’dan fazla bekleyen idrarda yanlış üreme olabilir. İdrarı buzdolabında saklamak geçerli bir metottur.