Preprint · January 2019 doi: 10. 13140/RG

Tuproqlarni ion tarkibi va quruq qoldiq miqdoriga ko‘ra
sho‘rlanish darajasi tasnifi. 
Ind. 
Sho‘rlanish darajasi 
Sulfatli 
quruq 
qoldiq 
Xlorid-sulfatli 
Sulfat-xloridli 
 
Xloridli 
C1 
Quruq 
qoldiq 
C1 
quruq 
qoldiq 
C1 
1. Sho‘rlanmagan 
<0,3 
<0,1 
<0,01 
<0,1 
<0,01 
<0,01 
2. Kuchsiz sho‘rlangan 
0,3-1,0 
0,1-0,3 
0,01-0,05 
0,1-0,3 0,01-0,04 0,01-0,03 
3. O‘rtacha sho‘rlangan 
1,0-2,0 
0,3-1,0 
0,05-0,2 
0,3-0,6 0,04-0,2 
0,03-0,1 
4. Kuchli sho‘rlangan 
2,0-3,0 
1,0-2,0 
0,2-0,3 
0,6-1,0 
0,2-0,3 
0,1-0,2 
5. 
Juda kuli sho‘rlangan 
(sho‘rxok) 
>3,0 
>2,0 
>3,0 
>1,0 
>0,3 
>0,2 
Izoh: Sulfatli tipidagi sho‘rlanishlar faqat quruq qoldiq bo‘yicha, xlorid-sulfatli va 
sulfat-xloridli sho‘rlanish quruq qoldiq va xlor bo‘yicha, shuningdek tuproqning 
xlorli tipdagi sho‘rlanishi xlorni miqdori bo‘yicha aniqlanadi.
9-jadval. 
Anionlar tarkibi bo‘yicha tuproqning sho‘rlanish tipi (anionlar nisbati, mg/ekv. 
Lebedev bo‘yicha). 
Tartib 
raqami 
Sho‘rlanish tipii 
Cl:SO
4
SO
4
:Cl
NSO
3
:SO
4
1.
Xloridli 
>2,0 
<0,5 
- 
2.
Sulfat-xloridli 
1-2 
0,5-10 
- 
3.
Xlorid-sulfatli 
0,2-1 
1-5 
- 
4.
Sulfatli 
<0,2 
>5 
- 
5.
Gidrokarbanat-sulfatli 
<0,2 
>5 
>1 
6.
Sulfat-sodali 
<1 
>1 
>1 
1-ilova. 
 O‘simlik holati va tuproq yuzasidagi rangiga ko‘ra
sho‘rlanishni baholash shkalasi. 
O‘simlik holati, tuproq yuzasi 
Sho‘rlanish darajasi 
Kam jabrlangan, tuzlar rangi kuchsiz. 
Kuchsiz sho‘rlangan 
Jabrlangan (ba’zi joylarda qurib qolgan) tuzlar rangi sezilarli 
O‘rtacha sho‘rlangan 
Kuchli jabrlangan (juda ko‘p qurib qolgan) oppoq tuz bilan 
qoplangan 
Kuchli sho‘rlangan-sho‘rxoklar 
2-ilova.