78
tormozlanuvchi xususiyatlarini ustunligi mutizmni kelib chikishida katta
axamiyatga ega.
Elektiv mutizmda bola nutkdan foydalanmaydi va bolaning noxush
kechinmalariga sabab bulgan shaxs bilan suz mulokotidan bosh tortadi (masalan,
ota yoki onasi, bogchadagi tarbiyachi, maktabdagi ukituvchisi va xokazo). Shu
bilan birga bola uz tengdoshlari bilan va boshka kattalar bilan bolaning ruxiyatiga
salbiy ta‘sir kilmaydigan sharoitda bemalol gaplashadi. Mutizm nisbatan kiska
muddatli va chuziluvchan (2-3 yilgacha va undan xam uzok) bulishi mumkin.
Uzoq muddat davom etgan mutizm xollarida shaxsning patologik shakllanishi
kuzatiladi.
Bunda
isteroid
tormozlanuvchi
va
psevdoshizoid
shaxs
xususiyatlari.shakllanadi va kuchayadi.
Uydan ketib kolish kabi passiv norozilik reaksiyalari asosan maktab
yoshidagi (pubertat) ugil bolalarda kuzatiladi. Bu reaksiya kupincha uydagi
bo‘layotgan janjallarga, pedagogning noxak muomalasiga javoban paydo bo‘ladi.
Noxush salbiy sharoitni caklanishi, notugri tarbiya kupincha ketib kolishlarni
kaytarilishiga olib keladi. Vakt o‘tishi bilan «xulk stereotipligining fiksatsiyasi»
yuzaga keladi va buning natijasida ketib kolishlar odat tusiga kiradi va arzimagan
sabablar tufayli kaytarilaveradi Bunday noxush dinamikaga aksentuatsion
xususiyatlar, rezidual serebral-organik
yetishmovchilik, pubertat davrini
disgarmonik kechishi sabab bo‘ladi.
Dostları ilə paylaş: