Sağlam qidalanma sayəsində piylənmənin
qarşısını almaq mümkündür.
İnsanlar:
sağlam çəkini saxlamalıdırlar
yağların ümumi qəbulunu məhdudlaşdırmalı
və doymuş yağların (heyvan mənşəli yağlar)
əvəzinə doymamış yağlara (bitki mənşəli yağlar)
üstünlük verməlidirlər
meyvə, tərəvəz, paxlalılar, tam dənli bitkilər və
qoz-fındıqdan istifadəni artırmalıdırlar
şəkər və duzdan istifadəni
məhdudlaşdırmalıdırlar
Artıq çəki və piylənmə
“patoloji və ya artıq piylərin
yığılması və bununla sağlam-
lığa zərər verilməsi” deməkdir.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) BÇİ-nin 25-ə
bərabər və ya yuxarı olmasını artıq çəki, BÇİ-nin 30-a
bərabər və ya yuxarı olmasını isə piylənmə kimi təyin edir.
Dünyada 1,4 milyarddan çox insan artıq çəkilidir
və yarım milyarddan çox insan piylənmədən
əziyyət çəkir.
Hər il artıq çəki və ya piylənmə nəticəsində ən azı 2,8 milyon insan məhv
olur. Piylənmə hallarının sayı son 30 il ərzində təxminən iki dəfə artmışdır.
Yüksək gəlir səviyyəsi olan ölkələrdə rast gəlinən piylənmə halları hazırda
orta və aşağı gəlir səviyyəsi olan ölkələrdə də yayılmışdır.
Dünyada 5 yaşa qədər olan 4 milyondan çox uşaq artıq çəkiyə
malikdir.
Uşaqlarda piylənmə XXI əsrin ictimai səhiyyəsinin ən
ciddi problemlərindən biridir. Güman olunur ki, artıq çəkili
uşaqlar yetkinlik yaşına çatanda piylənmədən əziyyət
çəkəcəklər. Belə uşaqlarda artıq çəkiyə malik olmayan
uşaqlara nisbətən daha cavan yaşlarda diabet və ürək-
damar xəstəliklərinin yaranma ehtimalı çoxdur. Bu da
öz növbəsində vaxtından əvvəl ölüm və əlillik ehtimalını
artırır.
Artıq çəki və piylənmə, çəki azlığı ilə müqayisədə, dünya üzrə
daha çox ölüm hallarına gətirib çıxarır.
Dünya əhalisinin 65%-i çəki azlığına nisbətən artıq
çəki və piylənmədən ölüm hallarının daha çox
yayıldığı ölkələrdə yaşayır. Bura yüksək və orta
gəlir səviyyəsi olan ölkələr daxildir.
Dünya üzrə şəkərli diabetlə xəstələnmənin 44%-i,
ürəyin işemik xəstəliyinin 23%-i və bəzi xərçəng
xəstəliklərinin 7-41%-i artıq çəki və piylənmə ilə
əlaqədardır.
FAKT
1
FAKT
2
FAKT
3
FAKT
4
5
FAKT
6
FAKT
7
FAKT
8
FAKT
BÇÝ-nin t?snifatý
B?d?n ç?kisinin az olmasý
Normal b?d?n ç?kisi
B?d?n ç?kisinin artýqlýðý
Piyl?nm?d?n qabaqký hal
Piyl?nm?
1-ci d?r?c?li piyl?nm?
2-ci d?r?c?li piyl?nm?
3-cü d?r?c?li piyl?nm?
< 18.5
18.5 - 24.9
> 25.0
25.0 - 29.9
> 30.0
30.0 - 34.9
35.0 - 39.9
> 40.0
Bədən çəkisi indeksi (BÇİ) aşağıdakı
düsturla hesablanır:
BÇİ =
m
h²
–
m – bədən çəkisi (kq)
h – boy ölçüsü (m)
