qarshilik ulangan elektr
zanjirining
vektor
diagrammasi.
zanjiridagi to ‘liq tokning fazasi kuch-
lanishning vektor fazasidan m a'lum
burchakga oldinda bo'Iadi.
4.9. 0 ‘zgaruvchan tok zanjirida
kuchlanish rezonansi
0 ‘z g a ru v c h a n to k z a n jir id a
k u c h lan ish rezo n an si b o ‘lg an d a,
tebranishlar
chastotasi mos kelgan
jism lardan birining boshqasi ta'sirida
teb ran m a harakati yoki teb ran ish
am plitudasining keskin kuchayishi
hosil bo'ladi. Eng murakkab elektr
zanjiri 4.9.1-rasmda keltirilgan.
Bunday zanjirda to'liq
tok uchta
toklardan tashkil topgan, ya’ni aktiv,
induktiv va sig'im toklaridan. Bu tok-
lar orasidagi m u n o sab atlar quyi-
dagicha ifodalanadi:
44
4.9.1-rasm.
Elektr zanjiriga
ketma-ket
ulangan aktiv, induktiv va sig imli
qarshilik.
www.ziyouz.com kutubxonasi
/ =
+ (/L- / c)J amper.
Qavis ichidagi ifoda bir-biriga teskari bo'lgan induktiv va sig'imli
qo‘shiladigan toklarning ayirmasi.
Z anjirning to ‘liq qarshiligini quyidagi form ula b o ‘yicha
aniqlanadi:
7 = Jr1 +(xL- x J
O m .
x L —
xc
ayirmasini reaktiv qarshilik
x ?
bilan almashtirish
mumkin.
Bu reaktiv qarshilik xL va
xc
ularning o'zaro bog‘lig‘iga
qarab induktiv yoki sig‘imli boMishi mumkin.
xL = xc bolgan holati alohida ahamiyatga ega. Bunda zanjiming
to ‘liq qarshiligi aktiv qarshilikga teng boMadi. Agarda zanjirning
aktiv qarshiligi juda kam bo'lsa, u holda zanjirdagi tokning qiymati
juda katta miqdorga yetishi mumkin.
Zanjiiga ketma-ket ulangan qarshiliklaming uchlarida tokning
qarshilikga ko'paytm asi
kuchlanishni ifodalasa, u holda kon-
densatoming va g‘altakning uchlarida katta tok kuchlanishdan ortib
ketishi mumkin. Bunday holda kondensator hamda g'altakning
uchlarida yuqori kuchianishlar elektr uskunalaming izolyatsiya-
larini teshib yuborishi mumkin va natijada uskunalar ishga yaroqsiz
boMib qoladi. Bunday holatga kuchlanish rezonansi deb aytiladi
Elektr zanjirida elektr chastotasi
holatida rezonans bosh-
langanda, chastota rezonansi deyiladi.
xL
-
xc -
w / —
= 0 boMganda,
u)C
u holda rezonans chastotasi uchun ifoda quyidagicha boMadi:
“w T c ’gers-
Dostları ilə paylaş: