tok kuchining kvadratiga proporsionaldir. Masalan, qarshiligi
r
bo ‘lgan o'tkazgichdan
T
vaqt davomida o ‘zgarmas tok 1 o ‘tganda
ajralib chiqqan issiqlikning bajargan ishi
A — P
■
r •
T bo'ladi.
Sinusoidal tok bo'lganda / =
lm
sinco/ bo‘ladi.
Amplituda tok /
bilan samaraii tok (/,am)
miqdorlari orasida
quyidagi bog‘lanish bor:
I .
- 1.41 •
i .
ampl
*
sam
0 ‘zgaruvchan tokning samarali qiymati: / =
A-
Kuchlanishning samarali qiymati:
V =
; V.
0 ‘zgaruvchan tokning o ‘rtacha qiymati:
1 * - ! ^ = 0,636
i m
,
a
.
2
Amalda to ‘g‘rilagich sxemali magnitoelektr sistema asbob-
laridan tashqari (bular o ‘rtacha qiymatni oMchaydi), o ‘zgaruvchan
tokni oMchash uchun moMjallangan barcha asboblar (elektro-
magnitli, elektrodinamikali va boshqalar) uning samarali (effektiv)
qiymatini oMchaydi.
4.4. Aktiv qarshilik ulangan o ‘zgaruvchan tok elektr zanjiri
4.4.1-rasmda o ‘zgaruvchan tok elektr zanjiriga iste'molchi
sifatida omli qarshilik ulangan. Agarda o'tkazgich metalni o‘tkazgich
deb faraz qilsak va undan o ‘zgarmas tok o'tayapti desak,
u holda
bu qarshilikning miqdorini quyidagicha aniqlash mumkin:
/
35
www.ziyouz.com kutubxonasi
bu yerda: p — o'tkazgichning
solishtirm a qarshiligi; / —
o'tkazgichning uzunligi, m;
S
- o'tkazgichning ko'nda-
lang y
uzasi,
m m 2.
—p J
Bu qarshilik o'zgarmas tok
zanjiriga
ulanganda uni omli
________________
qarshilik deyiladi. Agarda bu
qarshilik o 'zgaruvchan tok
4.4. i-rasm.
zanjiriga ulansa, u holda aktiv
qarshilik deyiladi.
0 ‘zgaruvchan tokning chastotasi ortib borgan sari o ‘tkaz-
gichning aktiv (faol) qarshiligi ortib boradi.
Misol uchun, po‘lat
o'tkazgichning diametri 5 mm, uzunligi esa ] km bo ‘lsa, uning
qarshiligi o‘zgarmas tokga ulanganda 20 omga teng bo'lsa, 20000
gersli o'zgaruvchan tok manbaiga ulanganda esa 75 omga teng bo'ladi.
Shu o'tkazgichni 50 gersli o‘zgaruvchan tok manbaiga ulanganda,
uning qarshiligi juda kam miqdorda o'zgaradi.
O 'tkazgichlarning qarshiligi (o'zgaruvchan tokga ulanganda)
quyidagi formula bo ‘yicha hisoblanadi:
Dostları ilə paylaş: 
