Q. Rahmonov Sh. K. Narbayev Z. M. Muqimov yer resurslarini boshqarish

2. MDH va M arkaziy Osiyo davlatlarida yer resurslarini boshqarish tajribasi
Markaziy Osiyo davlatlari agrosanoat majmuida yer uchastkasi va kuchmas 
mulklarning o 'zig a xos xususiyatlari mavjud bo ‘Iib, yer qonunchiligi va qonun osti 
m e’yoriy xujjatlari asosida olib boriladi.
MDH davlatlarida yer kadastri asosan respublikamizda yuritilayotgan davlat 
yer kadastrining tam oyillariga ham da vazifalariga yaqin uslubda olib boriladi. Ammo 
shu bilan bir qatorda b a’zi bir xususiyatlarga egadir. Bunday xususiyatlar asosan 
MDH davlatlarida yer maydonlarining bir qismini xususiylashtirilganligi, to ‘g ‘ridan -
to ‘g ‘ri bozor m unosabatlariga tortilganligi bilan bogMiqdir.
Rossiyada yer bozorini shakllanishi, shuningdek qishloq xo'jalik yerlarida, 
boshlang‘ich bosqichda turibdi. Yer uchastkasi bilan turli xil shartlar amalga 
oshiriladi: oldi-sotdi, ijara, garovga qo‘yish (berish), xadya qilish, meros. Hozirgi 
paytda davlatning yer fondini 4% ini tashkil qiluvchi yer uchastkalar bilan oldi-sotdi 
ishlari har yili am alga oshiriladi. Shundan oldi-sotdi hisobotiga kiritilgan bir qismi 
bozom i qam rab olmaydi bunday shartnomalarga merosdan merosga o'tish, hadya 
qilish kiradi. Bundan tashqari shartnomalami katta qismini davlat va yerlari bilan 
qilingan shartnom alar kiradi.
Bilim ni n az o rat qilish uchun savollar:
1. Yer resurslarini boshqarish bo'yicha rivojlangan davlat qatoriga qaysi 
davlatlar kiradi?
2. AQShda yer kadastrini yuritish tizimi qanday?
3. Y evropa davlatlarida yer resurslarini boshqarish tajribasi haqida gapirib 
bering?
4. MDH davlatlarida yer resurslarini boshqarish tizimi va ularning 
O ’zbekistonga o ‘xshashligi qanday?
5. M arkaziy Osiy davlatlarida yer resurslarini boshqarish usullariga izoh 
bering?
141

---

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. Avezbaev 
S., 
Volkov S.N. Yer tuzishni loyihalash. Darslik. Т.: “Faylasuflar 
m illiy jam iyati” , 2007. - 470 b.
2. A vezbayev S., S.N.Volkov. Y er tuzishning ilmiy asoslari.Darslik-T.: 
“IQTISOD-M OLIYA”, 2006. - 196 b.
3. Babajonov A.R., Raxm onov Q.R, G 'ofirov A.J. Yer kadastri. Т.: TIM I, 2008 -
220 b.
4. Варламов А.А., Гальченко С.А. Управление земельными ресурсами. 
Учебное пособие. М.: ГУЗ, 2005. - 240 с.
5. M irziyoev Sh.M. Erkin va farovon dem okratik 0 ‘zbekiston davlatini birgalikda 
barpo etamiz. Toshkent, “O 'zbekiston”, 2016. - 56 b.
6. M irziyoev Sh.M. Tanqidiy taxlil, qat’iy tartib - intizom va shaxsiy javobgarlik
- har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi b o lis h i kerak. Toshkent, 
“0 ‘zbekiston” , 2 0 1 7 ,- 104 b.
7. M irziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta ’m inlash - yurt 
taraqqiyoti va xalq farvonligini garovi. Toshkent, “O 'zbekiston”, 2017.- 48b.
8. M irziyoev Sh.M. O ‘zbekistonni rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi 
bo'yicha H arakatlar strategiyasi. Toshkent, “O 'zbekiston”, 2017. “G azeta.uz”.
9. N igm atov A. Y er huquqi. - Т.: “Islom Universiteti”, 2001. - 191s.
10. Нигматов А. Земельное право. Т.: “Ислом Университета” , 2001. - 189 бю
11. Rahmonov Q.R. Y er resurslarini boshqarish. O 'quv qo'llanm a. Т.: TIMI, 
2 0 0 8 .- 161 b.
12. Selim Kapor, Hari Eswaran, Winfried Blum. Sustainable Land Management. 
Springer-Verlag Berlin and Heidelberg GmbH & Co. KG. Germany 2016.
13. Чертовицкий A.C., Базаров A.K. Управление землепользованием, 
Учебное пособие. Таш кент, ТИИМ . 2010. - 327 с.
14. Чертовицкий А.С. Земельный кадастр. Учебное пособие. Т.: ТИИМ, 
2 0 1 2 - 2 9 6 с.
15. O 'zbekiston Republikasi “Y er kodeksi”, Т.: “A dolat”, 2011 у.
16. 0 ‘zbekiston Respublikasi yer resurslarining holati to ‘g ‘risida M illiy hisobot. 
Т.: “Yergeodezkadastr” davlat qo'm itasi, 2016. - 85 b.
17. Internet saytlari: w w w .Ziyo.net, www. Lex.uz, w w w .Tsure.ru, 
w w w .landkadast.com ,w w w .guz.ru.
142

---