1938), Mahmudxo‘ja Behbudiy (1875-1919), Fayzulla Xo‘jayev (1896 1938) singari ko‘plab buyuk zotlar edilar. 1. Iqtisod ilmini o ‘rganish zarurligi g‘oyasi Jadidlar o ‘zlarining asosiy e ’tiborlarini m illatning m a’rifatli, o ‘qimishli, bilimdon va kasb-hunarli bo‘lishiga qaratib uni dunyoning ilg‘or millati bo'lishga chaqirdilar, aks holda, abadiy qoloqlik iskanjasida qolishlari mumkin deya haqida qayg‘urdilar. Bu haqda Cho‘lpon quyidagicha yozdi: «Chin ayting! Bu yigirmanchi asr madaniyatini ham ko‘rub turubsiz! 0 ‘n kunlik yo‘lni o ‘n soat qilg‘on bu yigirmanchi asr madaniyati ayg‘irini ko‘rub, vatandoshlarim nimaga og‘izlarin ochub qoladilar! Nimaga bu madaniyatga kirmakka o'zlari harakat qilmaydilar? Qachongacha ikki g‘ildirakli, ko‘chalarga sig‘maydigan arobalar? Ey Vatandoshlarim! Qachongacha bu g‘aflat?... Uyqudan ko‘z ochinglar! Urinunglar? Ilm, ma’rifat va hunar izlanglar! Vaqt yetdi, balki o ‘tdi!'». Ayni chog‘da, u Vatanimiz Turkiston ilg‘or mamlakatga aylanishi uchun 1 Cho'lpon. Asarlar, 11 jild «Do'xtir Muhammadiyor», Т., 1993, 275— bet
152
barcha imkoniyatlar yetarli ekanligiga, hatto Amerika darajasida ekanligiga urg‘u bergan edi. Jadidlar, ya’ni yangilik tarafdorlari ma’rifat va ilm tizimida iqtisod ilmining millat ravnaqi uchun ahamiyati alohida ekanligini qayta-qayta ta’kidlaganlar. Jadidlaming yetuk arboblaridan biri Abdulla Avloniy bu haqda shunday degan edi: «Iatisod deb pul va mol kabi ne’matlarning aadrini bilmakni avtilur. Mol qadrini biluvchi kishilar o‘rinsiz yerga bir tiyin sarf qilmas, o‘mi kelganda so‘mni ayamas. Sahovatning ziddi bahillik o ‘ldig‘i kabi iqtisodning ziddi isrofdir...1». Keltirilgan lavhada juda chuqur
