Q yo‘ldoshev, Q. Muftaydinov, V. Abdurahmonov iqtisodiy ta’limotlar tarixi

«Ijaraga oluvchi narsa bilan foydalanishning muddatini aytib bildirmoq
joiz, garchi uzoq muddatga bo'lsa-da...1»
Ikkinchidan, 
ijaraning m azm uni shuki, ijara haqi o ‘sha zahoti 
berilmaydi, bu esa ijara oluvchi ahvolini, tabiiyki, yengillashtiradi. Bu 
haqda 
«Ijara oluvchiga ijara haqini о ‘shal zahotiyoq bermoq vojib emas
...» 
degan islomiy qoida yozilgan.
Uchinchidan, 
mulk ijaraga olingan bo‘lsa-yu, undan foydalanilmasa 
ham ijara haqini to‘lash shart ekanligi uqtiriladi. Bu haqda quyidagi qoidani 
o ‘qiymiz:
«Ijaraga olingan b o ‘lsa-yu, garchi uyda и turmasa ham ijara haqini
to ‘lashjoizdir».
Bu islomiy qoida ijara munosabatlarida bizning sharoitimizda 
buzilib turilishi hech kimga sir emas. Masalan, yem i ijaraga oladilar-da, 
undan ijara haqini to ‘laydigan darajada hosil olmaydilar. Yil oxirida hosil 
bo‘lmaganligi ro‘kach etilib, ijara haqini to ‘lash borasida turli bahonalar 
qilinadi, hatto ijara haqini to ‘lashdan bo‘yin tovlashgacha boriladi. Bu
1 Muxtasar, Т., 1994, 189-bet
50

---

gapni ijaraga olingan boshqa ishlab chiqarish vositalari yuzasidan ham 
aytish mumkin.
To‘rtmchidan, 
kitobda ijaraga olinayotgan mol-mulkni qanday maqsadda 
olinayotganini aniq ko‘rsatib olinishiga e’tibor qaratilgan. Bu haqda quyidagi 
qoidani o ‘qiymiz: «
Yerni uy qurish, daraxt ekish uchun v a ’da tayin qilib
ijaraga olish durust. M uddati o'tgach, ijaraga oluvchi y e m i uylardan,
yog ‘ochlardan bo ‘shatib topshirub yoki yer egasi yerlaming, yog ‘ochlaming
yer ustidan oling‘och sug‘urilgan turaturg'on y o g ‘ochlarining haqlami berib,
(ijaraga oluvchi garchi qoldirishga rizo bo ‘Imasada) о ‘ziga olib qolur, agarda